អ្នកស្រាវជ្រាវខាងហិរញ្ញវត្ថុ ថាលទ្ធផលពីការបោះឆ្នោត ថ្ងៃទី ២៩ កក្កដា ២០១៨ បាននាំមកឲ្យកម្ពុជា នូវហានិភ័យនៃការបាត់បង់ការទ្រទ្រង់ខាងហិរញ្ញវត្ថុ ពីអន្តជាតិ ជាពិសេសពីបស្ចិមប្រទេទេស។
ហ៊ុល រស្មី /
ភ្នំពេញ — ការបោះឆ្នោតជាតិនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ បានស្ថិតក្នុងការតាមដានរបស់ អ្នកស្រាវជ្រាវខាងហិរញ្ញវត្ថុ ដែលបានរកឃើញថា លទ្ធផលពីការបោះឆ្នោតនេះ បាននាំមកឲ្យកម្ពុជា នូវហានិភ័យនៃការបាត់បង់ការទ្រទ្រង់ខាងហិរញ្ញវត្ថុ ពីអន្តជាតិ ជាពិសេសពីប្រទេសនៅបស្ចិមលោក។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីរាយការណ៍ របស់កាសែតផ្សាយជាភាសាអង់គ្លេស Financial Times ដែលមានមូលដ្ឋាននៅ ចក្រភពអង់គ្លេស។
លទ្ធផលបឋមនៃការបោះឆ្នោតជាតិ លើក៦ នៅកម្ពុជា បានបង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទំនងជាអាចគ្រប់គ្រងបានទាំងស្រុងរដ្ឋសភាជាតិ {អាសនៈ ១២៥ លើ ១២៥} ដែលនឹងធ្វើការបោះឆ្នោត បង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយ នាពេលខាងមុខនេះ។
កាសែត Financial Times ដែលធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ដោយផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវរបស់ ក្រុមហ៊ុនវាយតម្លៃស្ថានភាពទីផ្សារ និងសេចក្តីវិភាគខាងហិរញ្ញវត្ថុ ឈ្មោះថា Moody បានឲ្យដឹងថា ការបោះឆ្នោតលើកចុងក្រោយបំផុតរបស់កម្ពុជានេះ ត្រូវបានរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃ ពីរដ្ឋាភិបាលនានា និងអ្នកតស៊ូមតិខាងប្រជាធិបតេយ្យ ។ ហើយក្រុមហ៊ុន Moody បានព្រមានថា ការណ៍នេះបានបង្កឲ្យមានហានិភ័យ ដែលអន្តរជាតិអាចដកការគំាទ្រ របស់ពួកគេ ខាងជំនួយខាងហិរញ្ញប្បទាន។
ក្រុមអ្នកស្រាវជា្រវរបស់ក្រុមហ៊ុន Moody ត្រូវបានដកស្រង់សំដីថា ប្រសិនបើម្ចាស់ជំនួយអន្តរជាតិទាំងនោះ បានដកការជួយជាជំនួយ ឬក៏ដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ការណ៍នេះនឹងបង្កការលំបាកនៃការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងតុល្យភាពនៃការចំណាយ និងធ្វើឲ្យមានការបារម្ភ ទៅលើកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុក។ ពួកអ្នកវិភាគ បានបញ្ជាក់ទៀតថា ការវិវត្តន៍បែបនេះ នឹងបង្កផលប៉ះពាល់ជាលក្ខណៈអវិជ្ជមាន លើបំណុលប្រទេសកម្ពុជា។
ពួកអ្នកវិភាគនៃក្រុមហ៊ុន Moody ត្រូវបានស្រង់សំដីថា៖ «លំហូរនៃជំនួយ និងវិនិយោគទុនបរទេសដោយផ្ទាល់ បានជួយផ្តល់លុយដល់ឱនភាពធំធេង នៃគណនីបច្ចុប្បន្ន និងបានបង្កើននូវការផ្លាស់ប្តូរទុនបម្រុងបរទេស ដែលបានឡើងដល់ ១២,២៥ ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៨ (ឬប្រមាណជា ៥៥ ភាគរយនៃ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ឆ្នាំ ២០១៧) ជាកម្រិតកំពូលដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក»។
ពួកអ្នកវិភាគបាននិយាយបន្ថែមថា៖ «កំណើនខ្លាំងក្លានៅក្នុង ការនាំចេញសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង ដែលស្មើនឹងប្រមាណ ៧៣ ភាគរយ នៃគ្រប់មុខទំនិញនាំចេញទាំងអស់ និងស្មើនឹង ៣៦ ភាគរយ នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបក្នុង ឆ្នាំ ២០១៦ ត្រូវបានជ្រែងទប់ដោយការអនុគ្រោះពន្ធ ទៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប»។
ទោះជាមានការព្រមានយ៉ាងនេះក៏ដោយចុះ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលថ្លែងថា ពលរដ្ឋកម្ពុជា បានបង្ហាញឆន្ទៈចួលរួមការបោះឆ្នោតដ៏ត្រឹមត្រូវមួយ ហើយអ្វីដែលពលរដ្ឋកម្ពុជា បានសម្រេចគឺក្នុងនាមការពារអធិបតេយ្យភាពប្រទេសរបស់ខ្លួន។
«ការបោះឆ្នោតហ្នឹង ជាសេចក្តីសម្រេចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ ការសម្រេចហ្នឹង ជាការសម្រេចរបស់ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ខ្មែរ ដែលជាអធិបតីភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងកិច្ចធានាជោគវាសនា ការសម្រេចចិត្តពីជោគវាសនារបស់ផងខ្លួន មិនមែនជាការបោះឆ្នោតបម្រើសហភាពអឺរ៉ុប បម្រើអាមេរិកាំង បម្រើយួន បម្រើចិននោះទេបាទ»។
ទាក់ទិននឹងផលវិបាកខាងហិរញ្ញវត្ថុ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីនឹងធ្វើយ៉ាងណា មិនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្លាយជាអ្នកបម្រើបរទេសនោះទេ។ «យើងត្រៀមលក្ខណៈគ្រប់បែបយ៉ាង ជារដ្ឋាភិបាលកើតចេញពីប្រជាពលរដ្ឋ។ យើងមិននាំជាតិយើង ទៅធ្វើខ្ញុំអ្នកណាទេបាទ។ យើងរៀបចំត្រៀមលក្ខណៈរួចស្រេច»។
នៅពេល VOA សួរលោកថា តើកម្ពុជានឹងធ្វើយ៉ាងណាប្រសិនបើប្រទេសនៅលោកខាងលិច បន្ថយការជួយខាងហិរញ្ញវត្ថុនោះ លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាងថា កម្ពុជាក្នុងនាមជាសមាជិក អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក និងជាប្រទេសដែលអាចរកចំណូលបានដោយខ្លួនឯង បានផ្តើមកសាងដៃគូ ខាងហិរញ្ញវត្ថុជាមួយប្លុកសេដ្ឋកិច្ចមួយ ដែលមានឈ្នោះថា BRICS។ ប្លុកសេដ្ឋកិច្ច BRICS រួមមានប្រទេសប្រេស៊ីល រុស្សី ឥណ្ឌា ចិន និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។
លោកបន្ថែមថា ការមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងដូច្នេះ បញ្ជាក់ថា កម្ពុជាមិនមែនរស់នៅតែឯងទេ ហើយកម្ពុជាបានបង្ហាញសេចក្តីក្លាហានរបស់ខ្លួន ក្នុងពេលបោះឆ្នោតកន្លងទៅថ្មីៗនេះ។ «ដូច្នេះ អានេះជា ការអាទិភាពរបស់កម្ពុជា ក្នុងកិច្ចបង្ហាញភាពក្លាហាន មិនលក់ មិនលត់ជង្គង់ បោះបង់ចោលទឹកដីខ្លួនឯង[…] ពីរបស់ខ្លួនទេ ក្នុងកិច្ចការពារឆន្ទៈរបស់មហាជន តាមរយៈសំឡេងនៃការបោះឆ្នោត ការចេញមកបោះឆ្នោតរបស់មហាជនកម្ពុជាបាទ»។
ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្តីរាយការណ៍របស់កាសែត Financial Times បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងតាមអ្នកស្រាវជ្រាវពីររូបរបស់ក្រុមហ៊ុន Moody ថាលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកម្ពុជា បានបង្កើនហានិភ័យជាច្រើន ទៅលើការទ្រទ្រង់ហិរញ្ញវត្ថុរបស់បរទេស ដែលបានបន្តមកដល់ពេលនេះ នៅពេលប្រទេសម្ចាស់ជំនួយទំាងឡាយរបស់កម្ពុជា រួមមានអូស្រា្តលី កាណាដា សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប បានបង្ហាញការបារម្ភអំពីភាពដែលអាចជឿទុកចិត្តបានរបស់ការបោះឆ្នោត។
សេចក្តីរាយការណ៍ដដែលបានបន្តថា លុយសុទ្ធដែលបានពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងសមាជិកនិងស្ថាប័នសហភាពអឺរ៉ុប ហើយនិងប្រទេសអូស្រា្តលី ស្មើនឹងប្រមាណជា ៤៣ ភាគរយ នៃជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការរបស់កម្ពុជា ឬប្រមាណជា ៨ ភាគរយ នៃចំណូលរបស់រដ្ឋាភិបាលទាំងស្រុងក្នុង ឆ្នាំ២០១៦។
នៅក្រោយការបោះឆ្នោត ដែលគ្មានគណបក្សប្រឆាំង កាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដា កន្លងទៅ មានតែក្រុមមន្ត្រីរបស់ប្រទេស ចិនកុម្មុយនីស្ត ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តស្អិតរមួតរបស់កម្ពុជា និង វៀតណាម ត្រូវគេរាយការណ៍ថា បានអបអរដល់ ការបោះឆោ្នតនៅកម្ពុជា ថាធ្វើឡើងដោយជោគជ័យ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្មីៗនេះ ក៏បានប្រកាសពីការដឹកនាំប្រទេសបន្តក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំទៀត បន្ថែមទៅលើការគ្រប់គ្រងប្រទេសរបស់លោករយៈពេល ៣៣ ឆ្នាំកន្លងមក។ យ៉ាងណាក្តី ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗ រួមមានសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប បានសំដែងការខកចិត្ត និងរិះគន់ចំពោះការបោះឆ្នោតដែលគ្មានវត្តមាន គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រំលាយចោលកាលពីឆ្នាំមុន៕
