(បញ្ចូលអត្ថបទដោយលោក ម៉ែន ណាត នៃ ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា /០២ មករា ២០២០)
ជុំវិញរឿងរ៉ាវ «កោះត្រល់» ដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន អះអាងជាហូរហែរ យល់ស្របតាមវៀតណាម ហើយស្តីបន្ទោសមេដឹកនាំខ្មែរជំនាន់មុនថា «ធ្វើឲ្យបាត់បង់ កោះត្រល់»។ លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី ៩ សីហា ២០១២ បានលើកឡើងពីលិខិត ខែមករា ឆ្នាំ របស់លោក ប្រេវីយេ (Brévié ឬសរសេរ Brevie) អគ្គទេសាភិបាល បារាំងប្រចាំឥណ្ឌូចិនថា «បារាំង បានផ្ទេរការគ្រប់គ្រង កោះត្រល់ ទៅឲ្យតំបន់កូសាំងស៊ីន-បារាំង (កម្ពុជាក្រោម) ជាអ្នកគ្រប់គ្រង។ ហើយបន្ទាប់មក បារាំង ក៏ផ្ទេរកម្ពុជាក្រោម ទៅឲ្យវៀតណាម (ថ្ងៃទី ២៧ កញ្ញា ១៩៤៩) ដោយភ្ជាប់ កោះត្រល់ ទៅជាមួយផង»។
ផ្ទុយទៅវិញ សម្តេចឪ នរោត្តម សីហនុ និងអ្នកជំនាញកិច្ចការព្រំដែន លោក ស៊ាន ប៉េងសែ បានជំទាស់ទាំងស្រុង ចំពោះការលើកឡើងនានារបស់លោក ហ៊ុន សែន ជុំវិញរឿងរ៉ាវ កោះត្រល់ និង ព្រំដែនគោក រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម (សូមអាន អត្ថបទលំអិត)។ ទាំងសម្តេចឪ ទាំងលោក ស៊ាន ប៉េងសែ និងក្រុមអ្នកធ្វើកិច្ចព្រំដែនខ្មែរ បាននិយាយស្រដៀងគ្នាថា កោះត្រល់ ត្រូវបានវៀតណាម ចាប់ផ្តើមហ៊ានកាន់កាប់ផ្លូវការ តាមកិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រ ចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន ជាមួយវៀតណាម នៅថ្ងៃទី ០៧ កក្កដា ១៩៨២ ដែល«គូសផែនទី ភ្ជាប់កោះត្រល់ទាំងមូល» (មានអត្ថបទភ្ជាប់) នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះផង។
ក្នុងលិខិតលោក ប្រេវីយេ (Brévié, ឬឈ្មោះពេញ Jules Brévié) ជាអាណាព្យាបាល បារាំង នៅឥណ្ឌូចិន ថ្ងៃទី ៣១ មករា ១៩៣៩ សរសេរទៅកាន់ អភិបាលតំបន់កូសាំងស៊ីន ដែលត្រូវបានប្រែជាភាសាអង់គ្លេស និង ភាសាខ្មែរ ដោយបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ថា «កោះត្រល់ ត្រូវដាក់ឲ្យខាងកូសាំងស៊ីន គ្រប់គ្រប់គ្រងខាងផ្នែករដ្ឋបាល និងប៉ូលីស ប៉ុណ្ណោះ»។ ប៉ុន្តែកោះនេះ នៅតែជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
ខ្លឹមសារលិខិត លោក ប្រេវីយេ ជាភាសាខ្មែរ ដូចខាងក្រោម៖
ទីក្រុងហាណូយ ថ្ងៃទី ៣១ មករា ១៩៣៩
{Jules Brévié}
អគ្គទេសាភិបាលឥណ្ឌូចិន
លិខិតលេខ 367-API Grand Officier de la Legion d’Honneur
ផ្ញើជូន លោកអភិបាល កូសាំងស៊ីន នៅទីក្រុងសាយហ្កន
កម្មវត្ថុ៖ ចង្កោមកោះ នៅឈូងសមុទ្រសៀម
ខ្ញុំសូមជម្រាបលោក {អភិបាលកូសាំងស៊ីន} ថា ខ្ញុំទើបនឹងបានពិនិត្យមើលសារជាថ្មី ម្តងទៀត នៅលើចំណោមរឿងចង្កោមកោះ ដែលនៅក្នុងឈូងសមុទ្រ សៀម ដែលមានការទាស់ទែងគ្នា រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងកូសាំងស៊ីន។
ស្ថានភាពនៃចង្កោមកោះនេះ ដែលមានរាយ នៅតាមបណ្តោយ ឆ្នេរសមុទ្រខ្មែរ ហើយដែលមានខ្លះ ស្ថិតនៅសែនជិតឆ្នេរសមុទ្រ របស់ខ្មែរ ដែលដី(ល្បាប់) ដែលកំពុងដុះ និងចេះតែបន្តដុះនេះ នឹងភ្ជាប់កោះទំាងនេះ ទៅនឹងឆ្នេរសមុទ្រ របស់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុង រយៈពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ។ តាមការសមហេតុសមផល និង តាមរបៀបភោគម្ពសាស្រ្ត ជាការចាំបាច់ ត្រូវតែដាក់កោះទំាងនេះ ឲ្យនៅក្រោមការត្រួតត្រា នៃរាជការប្រទេសកម្ពុជា។ ខ្ញុំមិនអាចនឹងទុកស្ថានភាព ដែលមានសព្វថ្ងៃនេះ បង្ខំឲ្យ ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលរស់នៅលើកោះទាំងនេះ បង្ខំចិត្ត ឬមួយ ឆ្លង កាត់សមុទ្រយ៉ាងឆ្ងាយ ឬមួយត្រូវវាងកាត់តាមទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីទៅទាក់ទងនឹងរដ្ឋការកូសាំងស៊ីន បន្តទៅមុខទៀតបាន នោះទេ។
ហេតុនេះ ខ្ញុំសម្រេចថា កោះទំាងឡាយណា ដែលនៅខាងជើងខ្សែ បន្ទាត់មួយ ដែលកាត់កែង នឹងឆ្នេរសមុទ្រ គិតពីចំណុចព្រំប្រទល់ រវាងប្រទេសកម្ពុជា និង កូសំាងស៊ីន ហើយដែលមានមុំ ១៤០ អង្សារ ជាមួយនឹងភាគខាងជើង នៃខ្សែវណ្ឌ ដូចមានក្នុងផែនទី ដែល មានភ្ជាប់មកជាមួយនេះ ចាប់ពីថ្ងៃនេះតទៅ នឹងត្រូវគ្រប់គ្រង ដោយប្រទេសកម្ពុជា។
រដ្ឋការអាណាព្យាបាល មានភារកិច្ចជាពិសេស នៅក្នុងផ្នែកប៉ូលីស នៅលើកោះទំាងនេះ។
កោះទំាងឡាយ ដែលស្ថិតនៅខាងត្បូង ខ្សែបន្ទាត់នេះ សរុបទំាង កោះហ្វូកុក ទំាងមូល ត្រូវនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ កូសាំងស៊ីន តទៅទៀត។ ត្រូវដឹងថា ខ្សែបន្ទាត់ខណ្ឌសីមា ដែលបានកំណត់នេះ ព័ទ្ធកោះហ្វូកុក តាមភាគខាងជើង ដោយនៅចម្ងាយ ៣ គីឡូម៉ែត្រ ពីចំណុចនានា ដែលនៅខាងជើងបំផុត នៃកោះនេះ។ ការធ្វើរបៀបនេះ អំណាចរដ្ឋបាល និងអំណាចប៉ូលីស នៅលើកោះទំាងអស់នេះ នឹងត្រូវចែកយ៉ាងដាច់ពីគ្នា រវាងកូសាំងស៊ីន និង ប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីចៀសវាងការទាស់ទែងគ្នា ទៅអនាគត។ ក៏ប៉ុន្តែ នេះគ្រាន់តែជា «ការគ្រប់គ្រងផ្នែករដ្ឋបាល និងប៉ូលីសប៉ុណ្ណោះ» ចំណែកបញ្ហាអនិស្សរភាព (ក្រោមចំណុះ) (De pendanco) នៃដែនដី នៃកោះទំាងនេះ នៅទុកដោយឡែកដដែល។
សូមលោក ចាត់វិធានការណ៍ ដើម្បីឲ្យការសម្រេចរបស់ខ្ញុំនេះ ចូលជាធរមានដោយប្រញាប់។
(ហត្ថលេខា) ប្រេវីយេ (Brévié)
English:
Hanoi, 31 January 1939
BUSINESS MANAGEMENT
GOVERNOR GENERAL POLICIES OF INDOCHINA
No. 367-API Grand Officier de la Legion d’Honneur
to
The Governor of Cochinchina, Saigon
SUBJECT: Islands in the Gulf of Siam
I have the honor to inform you that I have to re-examine the issue of islands in the Gulf of Siam whose possession is disputed between Cambodia and Cochinchine.
The location of this string of islands, de-seeded along the Cambodian coast and some of which are so close to the coast that atterrissements which currently seem to be welded to the shores of Cambodia in the relatively near future, calls logically geographically and the need for these islands, a matter for the Administration of that country.
If I am not allowed to continue much longer the state of affairs requires that the inhabitants of these islands to address, or the price of a long voyage, is the price of a long detour through the territory of Cambodia, the administration of Cochinchina. Accordingly, I have decided that all the islands north of a line perpendicular to the coast from the border between Cambodia and Cochinchina and forming an angle with 140’c northern Meridien, according to the map attached, will be administered by Cambodia. The protectorate assume, in particular, the burden of policing of these islands.
All the islands south of this line, including the island of Phu Quoc, (called Koh Tral in Cambodian) continue to be administered by Cochinchina. It is understood that the line set by the bypass north of the island of Phu Quoc (Koh Tral) passing 3 kms from the extremes of the north coast of this island.
The powers of administration and police on these islands will be clearly divided between Cochinchina and Cambodia in order to avoid any disputes in the future.
It is understood that this is only the administration and police, and that the issue of territorial dependence of these islands remains fully booked.
You’d like to make arrangements so that my decision to receive its immediate implementation.
Please accused received the letter.
Signed: BREVIE
ឯកសារភ្ជាប់
– សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែម ២០១៩ សូមទាញយក Download)
– សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែម ២០០៥ លើសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ ឆ្នាំ១៩៨៥ (សូមទាញយក Download)
– សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ឆ្នាំ ១៩៨៥ ភ្ជាប់ជាមួយបញ្ជីស្ថិតិ ផែនទីព្រំដែន ១៩៨៥ (ដើម) Download
– សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ រវាងកម្ពុជា និង វៀតណាម ឆ្នាំ ១៩៨៥ (សូមទាញយក Download)
– កំណត់ហេតុប្រជុំ ជាឯកសារសម្ងាត់ ឆ្នាំ២០០៧ ស្តីពីការបោះបង្គោលព្រំដែន កម្ពុជា-វៀតណាម Download
– សារាចរណ៍ណែនាំ ថ្ងៃទី ២៦ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៨៦ ចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន បានផ្តល់សិទ្ធិ និងជួយការពារពលរដ្ឋវៀតណាមខុសច្បាប់ នៅកម្ពុជា (អានលំអិត សារាចរណ៍ណែនាំ ហ៊ុន សែន ១៩៨៦)
– លិខិតលោក ប្រេវីយេ (Brevie) កោះត្រល់ ថ្ងៃ ៣១ មករា ១៩៣៩ (សូមទាញយក ជាអង់គ្លេស និង ជាបារាំង និងបកប្រែក្រៅផ្លូវការ ភាសាខ្មែរ)
– សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ត ថ្ងៃទី ៧ កក្កដា ១៩៨២ រវាងលោក ហ៊ុន សែន និង ង្វៀង កូថាច់ ធ្វើឲ្យវៀតណាមកាន់កាប់ប្រជុំ កោះត្រល់ មកទល់សព្វថ្ងៃ។ (សូមទាញយក កិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ត ១៩៨២ «ដើម» ឬទាញយក កិច្ចព្រមព្រៀងតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ត ១៩៨២ «ចម្លង»)
CWCI Cambodia 
កោះត្រល់ជារបស់កម្ពុជា ពួកយើងនិងផ្សព្វផ្សាយពីបញ្ហានេះដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ឲ្យយល់ដឹងនិងរង់ចាំអ្នកដែលមានឥទ្ធិពលម្នាក់ណាមកតតាំងដណ្តើម យកកោះត្រល់មកវិញ។ សូមបញ្ជាក់ថា អ្នកដែលគ្មានឥទ្ធិពលលើឆាកអន្តរជាតិគឺ គ្មានលទ្ធភាពទាមទាកោះត្រល់មកវិញបានទេ ។
LikeLike