សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា៖ កម្ពុជាជួបវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរជាថ្មី ដោយសាររបប ហ៊ុន សែន កំអែលកុម្មុយនីស្ត ថ្ងៃ ៧ មករា (សូមអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍)
ស្របពេលរបប ហ៊ុន សែន និងបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាបក្សបង្កើតដោយវៀតណាមកុម្មុយនីស្ត រៀបចំប្រារព្វខួបថ្ងៃ ៧ មករា ជាថ្ងៃកំណើតទី២ របស់ពួកគេ ក្រោយពេលពួកគេ ចាប់ឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ប្រធានបក្សសង្គ្រោះជាតិ, បិទស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ព្រមទាំង រំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងរចនាសម្ព័ន្ធគណបក្សនេះ (សមាជិកសភា ៥៥ រូប និងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ជាង ៥០០០ នាក់) ដែលមានពលរដ្ឋគាំទ្រជិតកន្លះនគរ (ឬ ៤៤%) កាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ នោះ គឺជាការធ្វើឲ្យកម្ពុជា ធ្លាក់ទៅក្នុងអន្លុងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរជាថ្មី ដែលពលរដ្ឋខ្មែរ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ កំពុងព្រួយបារម្ភ ធ្វើការថ្កោលទោសយ៉ាងដាច់អហង្កា។
ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា សូមចាត់ទុកថាថ្ងៃ ៧ មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ មិនមែនជាថ្ងៃកំណើតទី២ ដូចការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទេ ពោលគឺវាជាថ្ងៃ ដែលវៀតណាម ចូលមកឈ្លានពាន និងកាន់កាប់កម្ពុជាដោយកម្លាំយោធា ដែលផ្ទុយច្បាប់ និងប្រូតូកូលអន្តរជាតិ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ វៀតណាម បានបញ្ជួនពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ឲ្យមករស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រាប់លាននាក់ ដែលយើងនៅតែចាត់ថា «ជានិគមជនយួនខុសច្បាប់នៅកម្ពុជា» មកទល់សព្វថ្ងៃ។
ក្នុងអំឡុងពេលវៀតណាម ត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជា ១០ឆ្នាំ (១៩៧៩-១៩៨៩) ត្រូវបានអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ចាត់ទុកថា «វៀតណាម ឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា»។ ពេលនោះវៀតណាម បានបង្ខំឲ្យរបប ហ៊ុន សែន ធ្វើសន្ឋិសញ្ញា កិច្ចព្រមព្រៀង និងឯកសារខុសច្បាប់ជាច្រើន ដើម្បីបំពេញមហិច្ឆតាឈ្លានពានកម្ពុជា ដូចជាព្រំដែនទឹក, ការកំណត់ព្រំដែនគោកជាថ្មី និងប្រជុំ កោះត្រល់ ផងទៀត។
សន្ធិសញ្ញាស្តីពីមិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការរវាងកម្ពុជា–វៀតណាម ថ្ងៃទី១៨ កម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧៩ ចុះហត្ថលេខាដោយ លោក ហេង សំរិន និង សារាចរណែនាំ ថ្ងៃទី២៦ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៨៦ ចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន បានផ្តល់សិទ្ធិ និងជួយការពារពលរដ្ឋវៀតណាម នៅកម្ពុជា។ ម៉្ល៉ោះហើយ យួនខុសច្បាប់នៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ នៅតែបន្តរស់នៅស្រុកខ្មែរ យ៉ាងមានសេរី និងបង្កផលវិបាកសង្គមជាច្រើន។
សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ត ថ្ងៃទី០៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៨២ ដែលចុះហត្ថលខាដោយលោក ហ៊ុន សែន និង ង្វៀង កូថាច់ បានធ្វើឲ្យ វៀតណាម កាន់កាប់ប្រជុំ កោះត្រល់ មកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។
សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនគោក រវាកម្ពុជា–វៀតណាម ឆ្នាំ១៩៨៣, ឆ្នាំ១៩៨៥ និងឆ្នាំ២០០៥ ដែលធ្វើឡើងដោយលោក ហ៊ុន សែន និងវៀតណាម សុទ្ធតែធ្វើឲ្យកម្ពុជា បាត់បង់បូរណភាពទឹកដី ទៅខាងវៀតណាម។ ជាក់ស្តែង តាំងពីពេលប្រទេសទាំង២ បោះបង្គោលកំណត់ព្រំដែនថ្មី (២០០៦-បច្ចុ្បន្ន) មក បានធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរ តាមបណ្តោយព្រំដែន បាត់បង់ដីស្រែចំការរបស់ខ្លួន សូម្បីតែភូមិកំណើតរបស់លោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា នៃរបប ហ៊ុន សែន នៅស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ត្រូវបានដោះដូរ ឲ្យទៅវៀតណាម ដោយយកភូមិខ្មែរ ២ ទៀត នៅស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ទៅដោះដូរ ឬហៅថា «យកភូមិខ្មែរ ដូរយកភូមិខ្មែរ ទៅឲ្យយួន»។
ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលម្ពុជា សូមទទូចអំពាវនាវឲ្យរបប ហ៊ុន សែន ភ្ញាក់រលឹកវិលមករកផ្លូវត្រូវ និងវិលមកតាមគន្លងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដោយ៖
១. ត្រូវដោះលែង លោក កឹម សុខា និងលុបចោលសាលក្រមការរំលាយបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីឲ្យបក្សនេះ ចូលរួមការប្រគួតប្រជ្រែងការបោះឆ្នោតជាតិ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ដោយស្មើមុខ ដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ព្រមទាំងត្រូវដោះលែង អ្នកទោសមនសិការទាំងអស់ ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។
២. ត្រូវលុបចោសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនគោក ព្រំដែនទឹក និងកិច្ចព្រមព្រៀងនានា ជាមួយវៀតណាម ដែលផ្លុយពីខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា និងកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស។ រួចមកកម្ពុជា ត្រូវប្តឹងសើរើទាមទារ កោះត្រល់ និងទឹកដីដែលបាត់បង់ មកជូនពលរដ្ឋកម្ពុជាវិញ តាមរយៈម្ចាស់ហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស និងតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ)។
ក្រុងគ្រីស្ទានសាន់ (ប្រទេសន័រវេស៍) ថ្ងៃទី០៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨
ម៉ែន ណាត ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា
