អត្ថបទដោយ ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា (ប្រទេសន័រវេស៍) / ០៨ កុម្ភៈ ២០១៨)
យើងខ្ញុំនៃក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា សូមថ្កោលទោស ចំពោះការបោះបង្គោលព្រំដែន ក្នុងកាលៈទេសៈប្រទេជាតិ កំពុងមានវិបត្តិនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរ។ ការបោះបង្គោលព្រំដែន លេខ ២៦០ នៅឃុំកំពង់ក្រសាំង ស្រុកបុរីជលសារ ខេត្តតាកែវ នេះគឺជាការប៉ោះចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរសុទ្ធសាធ ដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន តម្រូវតាមចិត្តរបស់ភាគីវៀតណាម ចង់បាន។
លោក ម៉ែន ណាត៖ «ប្រវត្តិទំនាស់ព្រំដែន នៅស្រុកបុរីជលសារ គឺថា ព្រែកជីកព្រំដែនចាស់ ឬព្រែកជីក អុិន តាំ (ទសវត្សរ៍ទី៦០ លោក អ៊ិន តាំ អតីតអភិបាលខេត្តតាកែវ នៃសង្គមរាស្រ្តនិយម) ត្រូវបានយួន ឈ្លានពានយកជាស្ថាពរហើយ។ ឥឡូវរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ-យួន កំណត់យកព្រែកជីកថ្មី ឬហៅព្រែក ប៉ុល សារឿន ឆ្នាំ១៩៨៥ ជាខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន នៃប្រទេសទាំងពីរ។ កាលនោះលោក ប៉ុល សារឿន ធ្លាប់ធ្វើជាអភិបាលខេត្តតាកែវ ក្នុងទសវត្សរ៍ទី៨០ ក្នុងសម័យវៀតណាម ត្រួតត្រាកម្ពុជា។ ដូច្នេះវៀតណាម ឈ្លានពានយកទឹកដីខ្មែរ ជម្រៅពី ៥០ ម៉ែត្រ ទៅរាប់រយម៉ែត្រ បើធៀបនឹងព្រំដែនចាស់ជាមូលដ្ឋាន»។
ការបោះបង្គោលព្រំដែននាពេលនេះ ត្រូវបានភាគីវៀតណាម រំកិលចូលមកលើមាត់ព្រែក ខាងភាគីខ្មែរបន្ថែមទៀត ដោយរំលោភយកទឹកព្រែកតែម្តង។
ខ្ញុំបាទ ម៉ែន ណាត ជាសាក្សី ដែលធ្លាប់បានទៅពិនិត្យព្រំដែនខ្មែរ-យួន នៅខាងកើត ស្រុកកំណើតរបស់ខ្ញុំ តាំងពីឆ្នាំ២០០០, ២០០២, ២០០៤ និងឆ្នាំ២០១៤ ហើយបានជួបសំណេះសំណាល ជាមួយបងប្អូនខ្មែរ ព្រមទាំងមន្រ្តីព្រំដែនខ្មែរនៅទីនោះ អំពីរឿងព្រំដែន និងរឿងជនជាតិយួន ចេញចូលតាមច្រកព្រំដែន តាមអំពើចិត្ត។
ក្នុងនាមខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ និងក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា «សូមអំពាវនាវជាថ្មី ទៅរបបលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបញ្ឈប់ការបោះបង្គោលព្រំដែន ជាបន្ទាន់ ពីព្រោះការបោះបង្គោលព្រំដែន ជាមួយភាគីវៀតណាម តាំងពីឆ្នាំ២០០៦ មក ធ្វើឲ្យភាគីខ្មែរបាត់បង់ភូមិករ និងដីស្រែចំការរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ តាមបណ្តោយព្រំដែនជាបន្តបន្ទាប់»។ លោក ម៉ែន ណាត៖ «ការបោះបង្គោលព្រំដែន អាចធ្វើទៅបាន ដរាបណាប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវមានការឯកភាពជាតិជាមុនសិន ហើយភាគីកម្ពុជា ត្រូវតែផ្ទៀងផ្ទាត់ និងសើរើឡើងវិញ នូវសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនខុសច្បាប់ មុនឆ្នាំ១៩៩០ និងសន្ធិសញ្ញាព្រំដែន ឆ្នាំ២០០៥ ដែលធ្វើឲ្យភាគីខ្មែរ បាត់បង់បូរណភាពទឹកដីរបស់ខ្លួន»។
ដូច្នេះរបប ហ៊ុន សែន ត្រូវតែទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខប្រវត្តិសាស្រ្ត និងត្រូវតែភ្ញាក់រលឹកឡើងវិញ គឺត្រូវប្តឹងសើរើសន្ធិសញ្ញា និងបង្គោលព្រំដែនទាំងអស់ ទៅម្ចាស់ហត្ថលេខីនៃ កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ និង តុលាការអន្តរជាតិ ទីក្រុងឡាអេ។ លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវតែស្នើទៅភាគីវៀតណាម ឲ្យយកបង្គោលព្រំដែនទាំង ១២៤ តាមអនុសញ្ញាកូសាំងស៊ីនរបស់បារាំង និងកម្ពុជា ឆ្នាំ១៨៧៣ មកដាក់ត្រង់កន្លែងដើមវិញ។
អត្ថបទបន្ថែម៖ «លោក ហ៊ុន សែន កាត់ដី និងព្រែកនៅស្រុកបូរីជលសារ ខេត្តតាកែវ ឲ្យយួនទៀតហើយ! ពត៌មានតាមបណ្តាញសង្គម បានផ្សាយនៅថ្ងៃនេះថា អាជ្ញាធរខ្មែរ-យួន បានព្រមព្រៀងគ្នា បោះបង្គោលព្រំដែនខ្មែរ-យួន លេខ ២៦០ ស្ថិតនៅទល់មុខច្រកទ្វារទ្វេភាគី កំពង់ក្រសាំង ក្នុងស្រុកបូរីជលសារ ខេត្តតាកែវ តែក្នុងទឹកដីខ្មែរ»។ ព្រំដែនខ្មែរ-យួន ត្រង់ចំណុចបង្គោលលេខ ២៦០ នេះ គឺនៅចំកណ្តាលទន្លេ មិនមែនស្ថិតក្នុងដីខ្មែរចឹងទេ ហើយតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស នៃការបោះបង្គោលព្រំដែន បើព្រំដែន នៅចំកណ្តាលទន្លេ អ៊ីចឹងគឺ ត្រូវបោះបង្គោល នៅលើដីនៃប្រទេសទាំងពីរ ដែលដាក់លេខបង្គោលដូចគ្នា បានន័យថា ខាងដីខ្មែរ ត្រូវបោះបង្គោល លេខ ២៦០ (A) ហើយខាងដីយួន ត្រូវបោះបង្គោល លេខ ២៦០ (B) ជាឧទាហរណ៍។ បើសិនជាបោះបង្គោលតែក្នុងដីខ្មែររបៀបហ្នឹង បានន័យថា ត្រង់ចំណុចបង្គោលនោះហើយ ជាព្រំដែន។ ដូច្នេះចាប់ពីបង្គោល រួមទាំងព្រែកផង នឹងក្លាយជាដី និងព្រែកយួនហើយ។ បន្ទាប់ពីបោះបង្គោលព្រំដែន លេខ ២៦០ នេះរួចហើយ ពលរដ្ឋខ្មែរម្ចាស់ទឹក មានសិទ្ធិប្រើទឹកព្រែក ឬអត់គឺអាស្រ័យលើយួន ជាអ្នកសម្រេច មិនមែននៅលើខ្មែរម្ចាស់ទឹកដី សម្រេចទៀតទេ៕ (ដោយ ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា)
.