ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន ត្រូវបានប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ ដោយព្រះរាជក្រម ដែលចុះហត្ថលេខាដោយប្រមុខរដ្ឋស្តីទី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក សាយ ឈុំ នៅថ្ងៃទី ២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០ បន្ទាប់ពីរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា បានអនុម័តដោយរក្សាទុកខ្លឹមសារដើមទាំងស្រុង។ សូមចុចត្រង់នេះ ដើម្បីអាន ឬទាញយក ច្បាប់ – Download ។ (អត្ថបទបន្ថែមដោយ CWCI Cambodia)
(ដោយលោក ទីន ហ្សាការីយ៉ា /RFA Khmer /14-5-2020)
អង្គការសង្គមស៊ីវិលជិត ៧០ អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាល ធ្វើវិសោធនកម្មមាត្រាមួយចំនួន នៃច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ន ដើម្បីការពារសិទ្ធិមនុស្ស។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ ច្រានចោលការអំពាវនាវនេះ ហើយជំរុញឱ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះ ទៅអានច្បាប់នេះឡើងវិញ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលជិត ៧០ ស្ថាប័ន ចាត់ទុកច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសនៅក្នុងភាពអាសន្ន ជាច្បាប់ដែលរដ្ឋាភិបាលធ្វើឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយពុំបានពិគ្រោះយោបល់គ្រប់គ្រាន់ ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ដោយអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាល ធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះឡើងវិញជាបន្ទាន់។
អង្គការ សមាគម និងសហគមន៍ចំនួន រួមគ្នាចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល ធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះឡើងវិញ មានដូចជា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា CCHR, អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ Licadho, មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ CCIM, និងសហគមន៍មួយចំនួនទៀត។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល ធ្វើវិសោធនកម្ម «ច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសនៅក្នុងភាពអាសន្ន» មានដូចជា មាត្រា៥ មាត្រា៧ មាត្រា៨ មាត្រា៩ និងមាត្រាមួយចំនួនទៀត។ មាត្រា៥ ដែលផ្ដល់អំណាចលើសលប់ ឱ្យទៅរដ្ឋាភិបាលនោះ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ស្នើឱ្យធ្វើវិសោធនកម្មវិញ ដើម្បីដាក់បញ្ចូលដែនកំណត់ និងលក្ខខណ្ឌ ក្នុងការកំណត់ យ៉ាងតឹងរ៉ឹងចំពោះអំណាច ដែលបានផ្ដល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីធានាដល់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងធានាថា ច្បាប់នេះ មិនត្រូវបានប្រើដើម្បីបំបិទសំឡេង ឬបំភិតបំភ័យសំឡេងមិនស្របនឹងរដ្ឋាភិបាល។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ថា បទល្មើសមាត្រា ៧ មាត្រា ៨ និង មាត្រា៩ សក្ដានុពលនៃការប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះ ដើម្បីតម្រង់គោលដៅ ទៅលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងពលរដ្ឋទូទៅ គឺកាន់តែមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារតែការដាក់នូវបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ដែលមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ ចំពោះការមិនគោរពតាមវិធានការសម្រាប់ទាំងបុគ្គល និងនីតិបុគ្គល។ រដ្ឋាភិបាល គួរតែពិនិត្យឡើងវិញនូវពាក្យមិនច្បាស់លាស់ ដែលមានចែងនៅក្នុងមាត្រាទាំងនេះ ដើម្បីធានាថា រដ្ឋាភិបាលប្រកាន់នូវគោលការណ៍និត្យានុកូលភាព និងសមាមាត្រ ព្រមទាំងធានថា ច្បាប់នឹងមិនត្រូវយកមកប្រើប្រាស់បង្ក្រាបទៅលើសេរីភាពពលរដ្ឋ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងសំឡេងជំទាស់។
នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ CCIM លោក ណុប វី មានប្រសាសន៍ថា ខាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល បានដាក់សំណើទៅរដ្ឋាភិបាល ឱ្យពិនិត្យខ្លឹមសារសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ដាក់ប្រទេសនៅក្នុងភាពអាសន្ននេះ មុនពេលច្បាប់នេះ ត្រូវបានសភាអនុម័តទៅទៀត។ លោកបញ្ជាក់ថា ច្បាប់នេះ រឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពអង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ៖ «ច្បាប់នេះមានការរឹតត្បិតសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ និងតួនាទីរបស់អ្នកសារព័ត៌មានដែលសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភដែលសភាគួរតែពិនិត្យ និងវិសោធនកម្មច្បាប់នេះឡើងវិញ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន និងជាអនុប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្ស មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាល មិនព្រមតាមសំណើរបស់សង្គមស៊ីវិល ឱ្យសភាវិសោធនកម្មច្បាប់នេះវិញឡើយ។ ដោយលោកជំរុញឱ្យក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល អានច្បាប់នេះ ឡើងវិញ «ការស្នើរបស់សង្គមស៊ីវិលគាត់មិនយល់ខ្លឹមសារច្បាប់នេះ ឬមិនធ្វើមិនយល់ ទី២ ច្បាប់នេះមិនមែនផ្ដល់អំណាចឱ្យរដ្ឋាភិបាលលើសលប់នោះទេ មានលក្ខខណ្ឌច្បាស់លាស់ សូមឱ្យពួកគាត់ពិនិត្យមើលឡើងវិញ បើមិនយល់ទេសួរគេ បើមិនសួរគេទេអានឡើងវិញ»។
ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះ លោក ណុប វី បញ្ជាក់ថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានពិនិត្យមើលច្បាប់នេះ គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ហើយច្បាប់នេះ ពិនិត្យឃើញថា ជាច្បាប់រឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានខ្លាំងតែម្ដង «ច្បាប់នេះជាច្បាប់រឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋយកតែម្ដង»។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ទទួលស្គាល់នូវភាពចាំបាច់ ក្នុងការដាក់អាទិភាពលើការពារសិទ្ធិ ក្នុងកំឡុងពេលមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ នេះ ប៉ុន្តែក៏ត្រូវតែមានតុល្យភាព ជាមួយនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាទូទៅផងដែរ។ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការពិគ្រោះយោបល់ ឱ្យបានទូលំទូលាយជាមួយភាគីព័ន្ធ ដើម្បីធ្វើវិសោនកម្មច្បាប់នេះឡើងវិញ ដោយត្រូវរាប់បញ្ចូលទាំងការដាក់ដែនកំណត់ លើការអនុវត្តអំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីធានាថា ច្បាប់នេះ មិនងាយនឹងត្រូវបានបំពានផ្ទុយពីគោលបំណងនៃច្បាប់ និងអនុវត្តតាមកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សរបស់កម្ពុជា ពីព្រោះថា រដ្ឋាភិបាលធ្វើច្បាប់នេះឡើងស្របពេលមានការបង្ក្រាប និងការបំបិទសំឡេងសង្គមស៊ីវិល ចាប់ខ្លួនមនុស្សប្រមាណ ៤០ នាក់ ដកហូតអាជ្ញាប័ណ្ណTVFB និងប្រពន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យកន្លងមក ជាដើម៕
.