អត្ថបទទស្សនាវដ្តី (Nokor Thom Daily)
09th-6-2021
ភ្នំពេញ ៖ អ្នកវិភាគ និងឃ្លាំមើលនយោបាយ-សង្គម បានលើកឡើងថា ជាតិមួយរឹងមាំទៅបាន ទាល់តែកោសិកាសំខាន់ ៥ រឹងមាំល្អ។
លោក ម៉ែន ណាត ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសន័រវែស បានសរសេរនៅក្នុងគណនី និងទំព័របណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់លោក នៅថ្ងៃទី០៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ថា ជាតិមួយរឹងមាំទៅបាន ទាល់តែ៖
១. ប្រព័ន្ធច្បាប់រឹងមាំ
២. ធ្វើសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំម្ចាស់ការ
៣. នយោបាយផ្ទៃក្នុង និងអន្តរជាតិល្អ
៤. ក្រុមមេដឹកនាំមានកំណើត
៥. ពលរដ្ឋឧស្សាហ៍ព្យាយាមការងារ ការអាន រៀនសូត្រ។
បន្ថែមលើសំណេរតាមហ្វេសប៊ុកខាងលើនេះ លោក ម៉ែន ណែត បានបញ្ជាក់ប្រាប់«នគរធំ» នៅថ្ងៃទី០៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ថា នៅក្នុងខ្លឹមសារដែលលោកលើកឡើងពីកោសិកាសំខាន់ទាំង ៥ នេះ លោកចង់លើកទឹកចិត្តរដ្ឋាភិបាល ប្រជាពលរដ្ឋ និង អ្នកនយោបាយ ទាំងប្រឆាំង និងគណបក្សកាន់អំណាច ត្រូវ រួមគ្នាផ្តោតលើកោសិកាទាំង ៥ នេះ ទើបជាតិខ្មែរ ដែលកាន់របបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ រឹងមាំទៅបាន។
លោក ម៉ែន ណាត បានមានប្រសាសន៍ថា «សំខាន់នៅក្នុងខ្លឹមសារដែលខ្ញុំលើកឡើងហ្នឹង ខ្ញុំចង់លើកទឹកចិត្តទៅខាងរដ្ឋាភិបាលខ្លះទៅ ហើយលើកទឹកចិត្តដល់ប្រជាពលរដ្ឋយើងខ្លះទៅ ហើយនិងអ្នកនយោបាយខ្លះទៅ អ្នកនយោបាយទាំងប្រឆាំង ទាំងគណបក្សកាន់អំណាចហ្នឹង។ ដួច្នេះដើម្បីកសាងជាតិមួយរឹងមាំ ខ្ញុំគិតថា អាហ្នឹងវាជាចំណុចចាប់ផ្តើមមួយដែរ ប្រព័ន្ធច្បាប់រឹងមាំ ប្រព័ន្ធច្បាប់រឹងមាំនេះ វាទាល់តែអំណាចទាំង ៣ របស់ជាតិហ្នឹងវាឯករាជ្យ ទី១ សភា ទី២ រដ្ឋាភិបាល ទី៣ តុលាការ ហ្នឹង ហើយបន្ថែមមួយទៀត អំណាចទី៤ នៅក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹង វាមានប្រព័ន្ធសារព័ត៌មាន ៤ចំណុចហ្នឹង ឯករាជ្យ។ ក្រៅពីប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋឯករាជ្យទាំង ៣ ហើយ វាមានបណ្តាញសារព័ត៌មាន ទាំងរដ្ឋ ទាំងក្រៅរដ្ឋាភិបាលហ្នឹង ឯករាជ្យដែរ អាហ្នឹងបានអាចកសាងជាតិមួយ កោសិកាទី១ ដែលវាជាចំណុច វិជ្ជមានរឹងមាំបាន»។
«ចំណុចទី២ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំ វាទាល់តែមេដឹកនាំជាតិហ្នឹង ត្រូវតែរកមធ្យោបាយយ៉ាងណា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចដោយខ្លួនឯង ហៅថា ម្ចាស់ការ។ ជាការពិត ប្រទេសណាក៏ដូចប្រទេសណាដែរ ចៀសមិនផុតពីកម្ចីបរទេសទេ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលចំណុចច្បាប់រឹងមាំហើយ អ៊ីចឹងបើយកថវិកាកម្ចី ឬថវិកាជំនួយ វាមិនអាចទៅពុករលួយក្រោមតុ យកធ្វើមានធ្វើបានអីកើតទេ អាហ្នឹងវាអ៊ីចឹង ហើយធ្វើយ៉ាងម៉េច កសាងសេដ្ឋកិច្ចជាតិហ្នឹងឱ្យរឹងមាំ គឺរកទីផ្សារ សំខាន់ជាងគេ រកទីផ្សារឱ្យពលរដ្ឋ។ ឧទាហរណ៍ដូចក្នុងស្ថានភាព{ជំងឺ}កូវីដសព្វថ្ងៃអ៊ីចឹង តើរដ្ឋាភិបាល ត្រូវពឹងផ្អែកលើអីគេជាសំខាន់? ជាការពិត នៅស្រុកណាក៏ដូចស្រុកណា គេពឹងផ្អែកទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ ដែលធ្វើរបរឧស្សាហកម្ម កសិកម្ម ឬក៏សិប្បកម្មអីក្នុងស្រុកហ្នឹង គឺគេឱ្យតម្លៃជាវិជ្ជមាន ហើយនាំគ្នាលើកទឹកចិត្តពលរដ្ឋឱ្យធ្វើការទៅ ហើយរដ្ឋត្រូវជួយរកមធ្យោបាយយ៉ាងណា ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋហ្នឹង អាចលក់ផលិតផលក្នុងស្រុក ហើយទប់ស្កាត់ការនាំចូលអីវ៉ាន់ ឱ្យបានច្រើនបំផុត អាហ្នឹងជាឧទាហរណ៍។ ដល់អ៊ីចឹង នៅពេលប្រជាពលរដ្ឋមានសេដ្ឋកិច្ចខ្លះ នៅក្នុងដៃហើយ អាចរកលទ្ធភាពបានហើយ ទាំងប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងរដ្ឋាភិបាលហ្នឹង រក មធ្យោបាយជួយគ្នា ទៅវិញទៅមកទៅ អាហ្នឹងវាជាចំណែក ក៏ប៉ុន្តែការអនុវត្តជាក់ស្តែង វាអត់ស្រួលទេ។ ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ បើសិនមេដឹកនាំ គាត់ឆ្លាតវៃនៅក្នុងការចាត់ចែងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចហ្នឹង ខ្ញុំគិតថា ប្រើក្នុងរយៈពេលកំណត់មួយ អាចរឹងមាំបាន អាចលូតលាស់បាន»។
«ជាឧទាហរណ៍ដូចជា កម្ពុជាយើងទទួលការបោះឆ្នោត១៩៩៣ ហើយមកដល់បច្ចុប្បន្នហ្នឹង វានៅតែក្រីក្រ ប៉ុន្តែប្រទេសដែលរងការខ្ទេចខ្ទាំដូចគ្នា ឧទាហរណ៍ ដូចអាល្លឺម៉ង់ ទទួលរងការខ្ទេចខ្ទាំជាងកម្ពុជា ឆ្ងាយណាស់ ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ មក រហូតមកដល់សង្គ្រាមត្រជាក់ ឆ្នាំ១៩៨៩ ហ្នឹង បានអាល្លឺម៉ង់ទាំងពីរហ្នឹង អាចបញ្ចប់សង្គ្រាមត្រជាក់បាន ខាងលិច ខាងកើតហ្នឹង ហើយបញ្ចប់សង្គ្រាមត្រជាក់ យើងគិតមើល រយៈពេល ២៥ឆ្នាំ អាល្លឺម៉ង់ ក្លាយជាប្រទេសអ្នកមាន ដូចប្រទេសឯទៀត នៅក្នុងលោកខាងលិច ដូចន័រវែស ដូចនៅបារាំង ដូចនៅអង់គ្លេស ដូចនៅស៊ុយអែដ ដូចនៅដាណឺម៉ាក អ៊ីចឹងទៅ គឺសេដ្ឋកិច្ចប្រដមប្រសងគ្នា។ ចុះកម្ពុជា? កម្ពុជា យើងទទួលរងឥទ្ធិពលសង្គ្រាមត្រជាក់តិចតួចដែរ ប៉ុន្តែយើងបានបញ្ចប់ទៅដំណាលនឹងគេ និងឯងដែរ យើងបានកិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ១៩៩១ ហើយបានបោះឆ្នោត ឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយយើង មិនបាច់នឹកដល់អាល្លឺម៉ង់ផង {គឺ}នឹកត្រឹមកូរ៉េខាងជើង កូរ៉េខាងត្បូង ឃើញទេ! ប្រទេសនៅជិត ក្បែរភ្នែកយើង ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ក៏ទទួលឥទ្ធិពលសង្គ្រាមត្រជាក់ដូចគ្នា ហើយបានទទួលការអភិវឌ្ឍខ្លាំង ក្រោយឆ្នាំ៩០ ដូចគ្នា ប៉ុន្តែ កូរ៉េខាងត្បូង គេក្លាយជាប្រទេសអ្នកមានដ៏ស្តុកស្តម្ភ នៅជាប់អាស៊ីអាគ្នេយ៍យើងហ្នឹង។ ដូច្នេះ បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចនេះ វាទាល់តែមានមេដឹកនាំឆ្លាតវៃណាស់ បានអាចធ្វើបានក្នុងរយៈពេលមួយ»។
លោក ម៉ែន ណាត បន្តថា «ហើយចំណុចទី៣ ខ្ញុំចង់និយាយពីនយោបាយផ្ទៃក្នុងជាតិ និងអន្តរជាតិហ្នឹង វាត្រូវតែល្អ។ ហេតុអីបានខ្ញុំលើកបញ្ហាហ្នឹង? ពីព្រោះអ៊ីចេះ! យើងធ្វើនយោបាយ ច្រើនតែលម្អៀងដូចសព្វថ្ងៃអ៊ីចឹង យើង{រដ្ឋាភិបាល}ខ្ចីលុយចិនច្រើន យើងជំពាក់លុយចិនច្រើន យើងលម្អៀងទៅប្រទេសចិនជ្រុល ហើយដល់ចិនជ្រុល យើងបើកការវាយប្រហារខាងវោហារសាស្ត្រ ទៅប្រទេសលោកសេរី យើង{រដ្ឋាភិបាល}ខាត! ដូចបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស បញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលអឺរ៉ុប ហ្នឹងគេធ្វើជាមួយយើង ហ្នឹងហើយគេដក {EBA} ២០% យើងខាតណាស់ ខាតសម្បើមណាស់ រាប់ពាន់លាន{ដុល្លារ}ក្នុងមួយៗឆ្នាំ ជុំវិញការនាំទំនិញចេញ។ ហេតុអីបានយើង ចូលចិត្តតែរកស៊ីជួញខាតអ៊ីចឹង? អាហ្នឹងបញ្ហានយោបាយ ភ្ជាប់នឹងបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងចំណុចទី២ {ខាងលើ}ហ្នឹងដែរ។ យើងកុំមានគំនិតជួញខាត អ៊ីចឹង ប្រទេសវៀតណាម គេអត់ជួញខាតទេ គេធ្វើនយោបាយទាំងនយោបាយជាតិ ទាំងនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច គេធ្វើលេខបូក។ លេខបូក បានទទួលការអនុគ្រោះពន្ធ ពីសហភាពអឺរ៉ុប ហើយនិងពីសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយបានទទួលការវិនិយោគច្រើនពីចិន ទៀត។ បើយើងធៀបចិន និងវៀតណាម ជាមួយនិងចិន-កម្ពុជា ចិន ទៅវៀតណាមច្រើនជាងចិន មកកម្ពុជា ទៅទៀត អាហ្នឹងថ្វីត្បិតតែប្រទេសទាំងពីរ មានអរិភាពខាងដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង ក៏ដោយ។ ដូច្នេះ បញ្ហានយោបាយ យើងកុំមានលម្អៀង បញ្ហានយោបាយអន្តរជាតិ យើងត្រូវតែធ្វើឱ្យមានតុល្យភាព ហើយធ្វើលេខបូក ដូចគេដូចឯងទៅ»។
«ប្រទេសថៃ ក៏គេធ្វើលេខបូកដែរ ប្រទេសថៃ ជាមួយវៀតណាម ជាមួយចិន ជាមួយអាមេរិក ជាមួយអឺរ៉ុប ហ្នឹង គេធ្វើលេខបូកដែរ។ ដូច្នេះ សេដ្ឋកិច្ចគេក៏វាល្អ ទំនាក់ទំនងនយោបាយអន្តរជាតិ ក៏វាគ្រាន់បើ ហើយបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុងជាតិ វាមានវិបត្តិខ្លះនៅប្រទេសថៃ ដោយសារអំណាចយោធា។ ក៏ប៉ុន្តែ ហេតុអីបានជាវៀតណាម ប្រទេសកុម្មុយនីស្ត គេមិននិយាយពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស? បញ្ហាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ? ហើយហេតុអីបានគេនិយាយតែពីកម្ពុជា? ដោយសារកម្ពុជា យើងជាប់លក្ខខណ្ឌមួយ គឺកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសហ្នឹង គឺតម្រូវឱ្យភាគីទាំងអស់ ផ្ទៃក្នុងជាតិហ្នឹង ត្រូវតែរកចំណុចឯកភាពគ្នា ហើយធ្វើឱ្យមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ យើងឆ្នាំ១៩៩៣ នេះ ដើរតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយប្រទេសវៀតណាម គេមានឯណា? ប្រទេសវៀតណាម គេអត់មានកិច្ចព្រមព្រៀងអី ដើម្បីជំរុញទៅរកប្រជាធិបតេយ្យឯណា អត់ទេ! លក្ខខណ្ឌខុសគ្នា។ អ៊ីចឹងយើង កុំប្រៀបធៀបកម្ពុជា និងវៀតណាម កម្ពុជានិងចិន យើងប្រៀបធៀបមិនបានទេ។ អ៊ីចឹង អ្វីដែលកម្ពុជា បានចុះហត្ថលេខាទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងហ្នឹង ហើយមានប្រទេសជាច្រើន ដែលចូលរួមទទួលស្គាល់ហ្នឹង យើងនាំគ្នាអនុវត្តអាហ្នឹងទៅ។ អាហ្នឹង បញ្ហានយោបាយហ្នឹង សព្វថ្ងៃយើងមានរកាំរកូសរឿងបញ្ហាផ្ទៃក្នុង ហ្នឹង ដោយសារបក្សកាន់អំណាច គាត់ព្យាយាមគ្រប់គ្រងអំណាច ដោយអត់មានបក្សប្រឆាំង ដែលមានកម្លាំងស្មើអ៊ីចឹងទៅ មិនឱ្យបក្សប្រឆាំង ដែលមានកម្លាំងប្រដមប្រសងហ្នឹង ធ្វើនយោបាយតទល់ទេ តែឱ្យគណបក្សតូចៗ ដែលគ្មានឥទ្ធិពលអ្វីទាំងអស់ ឱ្យប្រកួតប្រជែងជាមួយគាត់។ អាហ្នឹងតាមពិតទៅ វាមិនត្រូវទេ ធ្វើអ៊ីចឹង វាអត់ត្រូវទេ រកចំណុចឯកភាពជាតិ អត់ទាន់ឃើញទេ។ អាហ្នឹងចំណុចទី៣ ហ្នឹងវាមានការខ្វះចន្លោះច្រើនណាស់ សម្រាប់ការ ដឹកនាំជាតិរបស់យើង សព្វថ្ងៃហ្នឹង»។
«ហើយចំណុចទី៤ វាទាល់តែមេដឹកនាំហ្នឹងល្អ ហើយក្រុមមេដឹកនាំល្អទៅបាន វាទាល់តែមេដឹកនាំ ចេះស្រលាញ់ជាតិ ចេះដឹកនាំជាតិហ្នឹង អត់មានការបែងចែកនិន្នាការនយោបាយនេះនោះអីទេ ហើយព្យាយាមឱ្យអំណាចឱ្យទៅប្រជាពលរដ្ឋ ដូចជាសេរីភាពបញ្ចោញមតិហ្នឹង នៅក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ យើងមានប្រកាន់ខ្ជាប់ហ្នឹង យើងត្រូវតែមានដែរ ហើយ«មេដឹកនាំមានកំណើត»ហ្នឹង វាទាល់តែមេដឹកនាំហ្នឹង យកច្បាប់ជាគោល ដូចចំណុចទី១ អ៊ីចឹង បានដឹកនាំជាតិហ្នឹង វាទៅមុខបាន។ កាលណាមានចំណុចទី១ មានចំណុចទី២ និងមានចំណុចទី៣ គឺ មេដឹកនាំហ្នឹង អាចក្លាយជាមេដឹកនាំល្អហើយ»។
លោក ម៉ែន ណាត មានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា «ហើយចំណុចទី៥ សំដៅទៅលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងគួរគប្បីនាំគ្នាឧស្សាហ៍ព្យាយាម ជាងសព្វថ្ងៃហ្នឹង។ ក្មេងៗខំរៀនសូត្រ ខំអានសៀវភៅឱ្យបានច្រើន ពីព្រោះពលរដ្ឋខ្មែរយើង ឃើញខុសពីពលរដ្ឋគេ នៅស្រុកអឺរ៉ុប នេះ ដែលខ្ញុំដើរទៅ ពលរដ្ឋគេចូលចិត្តអានសៀវភៅណាស់ ពេលទំនេរ គេអត់នាំគ្នាទៅផឹកស្រាអី ទៅបៀរហ្គារដិន អីព្រឹកល្ងាចទេ គេអាចដែរ អ្នកដែលធ្វើការ ល្ងាចថ្ងៃសុក្រ ល្ងាច ថ្ងៃសៅរ៍ ហ្នឹងអាចទំនេរមួយថ្ងៃ ពីរថ្ងៃហ្នឹង គេអាចនាំគ្នាផឹកស៊ីខ្លះ ជួបជុំបងប្អូនអីម្តងម្កាល ប៉ុន្តែមិនមែនរាល់ថ្ងៃទេ ហើយប្រជាពលរដ្ឋគេ នាំគ្នាធ្វើការ គេនាំគ្នារៀនសូត្រ ហើយគេនាំគ្នាគោរពច្បាប់។ ដល់អ៊ីចឹងទៅ ឃើញប្រព័ន្ធ ដឹកនាំរបស់គេ ក៏ល្អ ហើយប្រជាពលរដ្ឋគេ ក៏ប្រជាពលរដ្ឋល្អ ហើយគេអត់ធ្វើការវ៉ៃប្រហារ ទាំងខាងនយោបាយ គេអត់ធ្វើការវ៉ៃប្រហារ ទាំងការទិតៀនគ្នា ជាលក្ខណៈបុគ្គលអី គឺអត់និយាយដើមគ្នាខាងមុខ ខាងក្រោយខ្នងអីហ្នឹង គឺគេព្យាយាមកាត់»។
«អ៊ីចឹង គេប្រើប្រាស់ពេលវេលាទំនេររបស់គេហ្នឹង ក្រៅពីការងារ គេអាចអានសៀវភៅ ហើយអ្នកខ្លះ គេអាចរៀនសូត្រអីអ៊ីចឹងទៀតទៅ ហើយដឹងស្រាប់ហើយ នៅស្រុកនេះ សូម្បីតែនាយកសាលាមត្តេយ្យ ពេលខ្លះគាត់រៀនបានដល់បណ្ឌិត (PHD) ឯណោះ។ នាយកសាលាបឋមសិក្សា អ្នកខ្លះអនុបណ្ឌិត គ្រូបង្រៀនក៏ដោយ អ្នកខ្លះក៏អនុបណ្ឌិត អ្នកខ្លះក៏បានបណ្ឌិតអី ក៏គេបង្រៀននៅបឋម បង្រៀននៅសាលាមត្តេយ្យ អីបានដែរ។ ដូច្នេះគេអត់ចាំបាច់ថា បានបណ្ឌិត ទាល់តែធ្វើការខ្ពស់ ទាល់តែទៅបង្រៀននៅមហាវិទ្យាល័យ អីទេ គេមិនសំដៅទៅលើអ៊ីចឹងទេ កន្លែងណាក៏គេអាចធ្វើបានដែរ គ្រាន់តែថា អតីតភាពការងារ បូកនិងតម្លៃសញ្ញាបត្រគេ គឺប្រាក់ខែគេប្រហែលតែគ្នា។ អ៊ីចឹងហើយ បានជាគេមិនខ្វល់ថា ធ្វើការនៅសាលាមតេយ្យ ឬឧត្តមសិក្សាអីទេ គេអាចទៅធ្វើការបានគ្រប់កន្លែង»។
«អ៊ីចឹងហើយបានខ្ញុំគិតថា ចំណុចទី៥ ហ្នឹងមានសារសំខាន់ណាស់ គឺប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ព្យាយាមរៀនសូត្រ ហើយការងារសព្វថ្ងៃ ខ្ញុំឃើញកន្លែងខ្លះ ដែលរៀនសូត្រ យើងរៀនសូត្រ តាមអនឡាញ អ្នកដែលចង់រៀន សូម្បីតែប្រើហ្វេសប៊ុកហ្នឹង ក៏រៀនសូត្របានដែរ សូម្បីតែពេលខ្លះ ទៅអង្គុយមើលសារព័ត៌មាន «នគរធំ» ក៏ជាកន្លែងរៀនសូត្រដែរ មើលអត្ថបទទៅ គេសរសេរអីខ្លះ ជាកន្លែងរៀនទៅ ហើយដកស្រង់គំនិតគេ ហើយទៅស្តាប់វិទ្យុនានា ទាំងវិទ្យុប្រឆាំង ទាំងវិទ្យុស្របអីហ្នឹង អានព័ត៌មាន ទាំងអស់គ្រប់ជ្រុងគ្រប់ជ្រោយ បើចេះភាសាអង់គ្លេសទៀត វ៉ៃតែ Google អី ក៏អាចរកឯកសាររៀនសូត្របានដែរ។ ដូច្នេះ វាមានសារសំខាន់ណាស់ ខ្ញុំគិតថា ពលរដ្ឋខ្មែរគួរតែយកចិត្តទុកដាក់បន្តិច ដើម្បីកសាងសង្គមមួយ ឱ្យរឹងមាំទៅបាន»៕ កុលបុត្រ