ករណីឃាតកម្មវីរជនកម្មករ លោក ជា វិជ្ជា ជាមេដឹកនាំសហជីពសេរីកម្មករ ដ៏ល្បីល្បាញ កាលពីថ្ងៃទី ២២ មករា ឆ្នាំ ២០០៤ មានពាក់ព័ន្ធជាក់លាក់ទៅនឹងលោក ហុក ឡងឌី ដែលកាលនោះ ជាមេប៉ូលីសជាតិ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជាដន្លងរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ ហើយលោក ហេង ពៅ អតីតស្នងការនគរបាលក្រុងភ្នំពេញ ក៏ជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងសំណុំរឿង ធ្វើឃាតលោក ជា វិជ្ជា ផងដែរ ពីព្រោះសំណុំរឿងនេះគឺជាសេណារីយ៉ូរបស់រដ្ឋាភិបាលចាំផ្ទះរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាប់គាំងជិតមួយឆ្នាំ តាំងពីក្រោយការបោះជាតិ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៣ ដល់ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០០៤។ ប៉ុន្តែលោក ហេង ពៅ ជាប់គុកមកទល់សព្វថ្ងៃ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងពាលស៊ីពាល ក្នុងចំណោមមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ដូចគ្នា កាលពីមុនឆ្នាំ ២០០៦។
(អត្ថបទបន្ថែមខាងលើដោយលោក ម៉ែន ណាត អតីតក្រុមការងារជាមួយលោក ជា វិជ្ជា នៃក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា)
(វិទ្យុអាស៊ីសេរីដោយ យន់ សាមៀន / RFA / 21-1-2018)
ភរិយាលោក ជា វិជ្ជា ដែលភៀសខ្លួនទៅរស់នៅក្រៅប្រទេស តាំងពីឆ្នាំ២០០៤ នៅតែដង្ហោយហៅយុត្តិធម៌ និងជំរុញ ឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន វែកមុខឃាតកពិត ដែលសម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា មកផ្ដន្ទាទោស។ អ្នកស្រីថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល មិនអាចរកឃាតកពិតប្រាកដ មកផ្ដន្ទាទោសនោះ វានឹងសបញ្ជាក់ថា សំណុំរឿងនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធរដ្ឋាភិបាល នៅពីក្រោយ។
ភរិយាលោក ជា វិជ្ជា គឺលោកស្រី ជា គឹមនី រស់នៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ (Finland) ទាមទារឲ្យលោក ហេង ពៅ ដែលជាអតីតស្នងការក្រុងភ្នំពេញ ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ បកស្រាយការពិត ជុំវិញសំណុំរឿងបាញ់សម្លាប់ស្វាមីគាត់ ដែលបានកន្លងផុតទៅ ១៤ ឆ្នាំហើយ។ លោកស្រី ហ៊ាននិយាយថា លោក ហេង ពៅ បានទទួលបញ្ជាពីអ្នកមានអំណាច ហើយគឺជាអ្នករៀបចំឲ្យមានការបាញ់សម្លាប់ ស្វាមីគាត់ រួចរៀបចំឆាកល្ខោន ចាប់លោក ប៊ន សំណាង និងលោក សុខ សំអឿន៖ «១៤ ឆ្នាំហើយ រឿងពាក់ព័ន្ធប្ដីខ្ញុំ គឺលោក ហេង ពៅ ដឹងច្បាស់ណាស់ បើ ហ៊ុន សែន រកមិនឃើញទេ អ្នកឯងពាក់ព័ន្ធក្នុងរឿងហ្នឹង អ្នកឯងឃុបឃិតគ្នា ជាមួយមេប៉ូលិស ហេង ពៅ។ ហេង ពៅ ហ្នឹងជាអ្នករៀបចំចាប់ ប៊ន សំណាង និង សុខ សំអឿន អ្នកដែលសម្លាប់រួចខ្លួន ទៅយកគ្នាអ្នកមិនដឹងយកទៅទទួលកំហុស ឲ្យគ្នារងគ្រោះប៉ុន្មានឆ្នាំ នៅក្នុងពន្ធនាគារ សមដែរ? ធ្វើបាបតែអ្នកក្រីក្រ អ្នកបាញ់សម្លាប់រួចខ្លួន អ្នកឯងត្រូវគិតកន្លែងហ្នឹង អ្នកឯង រៀបចំធ្វើសកម្មភាពទាំងអស់ ល្មមបកស្រាយហើយ កុំសំងំក្នុងគុកទៀត ឬមួយបានសុខហើយ? កូនចៅបានសុខហើយ ខ្លួនឯងបានសុខហើយ? អ្នកដែលស្លាប់ទៅនោះ ចង់បំបិទចោលឬមួយយ៉ាងម៉េច? អ្នកឯងកុំក្បត់ឧត្ដមគតិខ្លួនឯង ឬមួយសព្វថ្ងៃនេះ រស់ស្រួលដេកស្រួលដោយសារហ៊ុន សែន ជួយ?»។
លោក ជា វិជ្ជា ដែលជាអតីតប្រធានសហជីពសេរីកម្មករនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់នៅតូបលក់កាសែត ជិតវត្តលង្កា ក្រុងភ្នំពេញ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី ២២ ខែមករា ឆ្នាំ ២០០៤។ កាលនោះ លោកមានកូនស្រីអាយុជាង ២ ឆ្នាំ ហើយភរិយារបស់លោក កំពុងពរពោះកូនស្រីទី២។
អំឡុងឆ្នាំ២០០០ លោក ជា វិជ្ជា មានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំង តាមរយៈការតស៊ូទាមទារឲ្យមានការកំណត់ប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា និងសិទ្ធិផ្សេងៗ ជូនកម្មករ។ កាលនោះ កម្មករកម្មការនី ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញថា ជួបភាពលំបាកខ្លាំង ព្រោះត្រូវថៅកែប្រើឲ្យធ្វើការងារដូចទាសករ ហើយប្រសិនពួកគេធ្វើការលើសម៉ោងរហូតធ្លាក់ខ្លួនឈឺ ត្រូវគេបញ្ឈប់ចោល និងអ្នកខ្លះស្លាប់វិញ គឺគ្មានយន្តការដោះស្រាយឲ្យបានត្រឹមត្រូវឡើយ។
ភ្លាមៗក្រោយឃាតកម្មលើ លោក ជា វិជ្ជា តែ ២ ថ្ងៃ សមត្ថកិច្ចចាប់មនុស្ស ២ នាក់ គឺលោក ប៊ន សំណាង និងលោក សុខ សំអឿន។ កាលពីឆ្នាំ២០០៥ តុលាការបានផ្ដន្ទាទោសអ្នកទាំង២ ឲ្យជាប់គុកម្នាក់ ២០ ឆ្នាំ និងផ្ដល់សំណងប្រាក់ ៤០ លានរៀលដល់ដើមបណ្ដឹង។ ប៉ុន្តែកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣ តុលាការកំពូល សម្រេចដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពវិញដោយថា ភស្តុតាង និងសាក្សីដាក់បន្ទុក មិនបានស៊ីសង្វាក់គ្នាដូចការចោទប្រកាន់ ហើយតុលាការ គ្មានភស្តុតាងច្បាស់លាស់ សម្រាប់ការចោទប្រកាន់ឡើយ។
ក្រុមមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ធ្វើការលើវិស័យការពារសិទ្ធិមនុស្ស ហៅលោក ប៊ន សំណាង និង លោក សុខ សំអឿន ថាជាឃាតកសិប្បនិម្មិត ព្រោះបានជាប់ពន្ធនាគារអស់រយៈពេលជិត ៦ឆ្នាំ ដោយគ្មានទោសពៃរ៍។
លោក ប៊ន សំណាង ដែលជាអតីតអ្នកទោសដោយតុលាការចោទថា ជាជនដៃដល់បាញ់សម្លាប់ លោក ជា វិជ្ជា ថ្លែងថា លោកមិនចង់រំលឹកពីភាពឈឺចាប់នេះទៀតទេ ពីព្រោះវាបានបន្សល់ទុកនូវភាពអយុត្តិធម៌ និងមរកតជំងឺមកលើរូបលោក មកទល់នឹងសព្វថ្ងៃនេះ៖ «តាមពិតទៅខ្ញុំនឹកឃើញដល់រឿងហ្នឹងខ្ញុំវាឈឺចាប់ នឹកឃើញយើងអត់ខុសអីសោះ យើងវេទនាដេកពិបាកចិត្តក្នុងហ្នឹង។ កាលណាខ្ញុំគិតរឿងអត់សប្បាយចិត្តវាប៉ះពាល់ដល់សុខភាពខ្ញុំ។ ខ្ញុំប្រឹងព្យាយាមលេងកីឡា ពីថ្ងៃហ្នឹងទៅមុខ ស្អែកខ្ញុំមានអីហូប ខ្ញុំហូបអី? ស្អែកខ្ញុំធ្វើអីបានលុយយកមកហូបទៀត ខ្ញុំគិតអ៊ីចឹងវិញ។ អតីតកាលខ្ញុំគិតថា ជាកម្មពៀររបស់ខ្ញុំទៅចុះ កាលណាខ្ញុំគិតច្រើនខ្ញុំដេកអត់លក់ ហូបអីអត់កើតទេ។ សម្រាប់ខ្ញុំតុលាការថ្នាក់ដំបូង និងឧទ្ធរណ៍បានកាត់ទោសខ្ញុំ វាអយុត្តិធម៌ណាស់ អត់ខុសសោះ គាត់កាត់ទោសទាំងបំពាន ប៉ុន្តែខ្ញុំសូមអរគុណដល់តុលាការកំពូលដែលលោកបានដោះលែងខ្ញុំ២ដង។ បើតាមច្បាប់តាមមេធាវីខ្ញុំគាត់ប្រាប់ខ្ញុំថា តម្រូវឲ្យយើងប្ដឹងទាមទារសំណងជំងឺចិត្ត ប៉ុន្តែខ្ញុំសម្រេចចិត្តថា ខ្ញុំអត់ប្ដឹងទាមទារអីទេ រាល់ថ្ងៃនេះខ្ញុំសុំតែសុខសប្បាយ»។
ភរិយាលោក ជា វិជ្ជា គឺលោកស្រី ជា គឹមនី ថ្លែងថា ជាង១០ឆ្នាំហើយ ហេតុអ្វីបានជារដ្ឋាភិបាលគ្មានលទ្ធភាពរកឃាតកពិត ដើម្បីផ្ដល់ឲ្យគ្រួសារលោកស្រីទទួលបានយុត្តិធម៌? ឃាតកម្មបាញ់សម្លាប់ស្វាមីគាត់គឺជាការរៀបចំគម្រោងជាប្រព័ន្ធ។ លោកស្រីបន្តថា ភាពឈឺចាប់នៅតែជាស្រមោលអន្ទោលតាមប្រាណរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន មានតែលោក ហេង ពៅ ទេដែលអាចលាតត្រដាងការពិតបាន។
កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ លោក ហេង ពៅ បាននិយាយទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាននៅក្នុងបរិវេណតុលាការកំពូលថា អ្នកសារព័ត៌មាននឹងបានដឹងថា នរណាបាញ់សម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា នៅថ្ងៃអនាគត។ សំណុំរឿងឃាតកម្មលោក ជា វិជ្ជា នេះមិនបានបិទបញ្ចប់ឡើយ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីឆ្នាំ២០១៥ បានតែងតាំងសមាសភាពពិសេសក្នុងគណៈកម្មការអន្តរក្រសួង ជៀសផុតការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋាននានា ដើម្បីស៊ើបអង្កេតរកឃាតក អ្នកសមគំនិត និងអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ក្នុងសំណុំរឿងឃាតកម្ម លើអតីតមេដឹកនាំសហជីពសេរីកម្មករ ៣ រូប ដូចជាលោក ជា វិជ្ជា លោក រស់ វណ្ណារ៉េត និងលោក ហ៊ី វុទ្ធី ដែលត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងឆ្នាំ ២០០៤, ២០០៥ និងឆ្នាំ២០០៧។ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរមិនទាន់រកឃើញតម្រុយណាមួយ ពីការស៊ើបអង្កេតឡើយ។ អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ បានទេនៅថ្ងៃទី ២០ មករា។ ប៉ុន្តែធ្លាប់បានផ្ដល់សម្ភាសន៍ថា សមត្ថកិច្ចមិនដែលបិទសំណុំរឿងនេះទេ។
អតីតសមាជិក គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងដៃគូលោក ជា វិជ្ជា ធ្វើការងារការពារកម្មករ គឺលោក រ៉ុង ឈុន លើកឡើងថា រយៈ ១៤ ឆ្នាំហើយ លោកមិនដឹងថា ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងអាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមានវិធីសាស្ត្របែបណា ដើម្បីពន្លឿនសំណុំរឿងឃាតកម្ម លើលោក ជា វិជ្ជា និងមេដឹកនាំសហជីពផ្សេងៗទៀត។ លោកអំពាវនាវ ដល់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល ឲ្យវែកមុខចាប់ជនដៃដល់ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងសំណុំរឿងទាំងនេះ យកមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ ដើម្បីលុបបំបាត់អំពើនិទ្ទណ្ឌភាព នៅកម្ពុជា៖ «ក្នុងនាមជាអតីតប្រធានសមាគម ក៏ដូចជាសហភាពយើងនឹងចូលរួមជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនវែកមុខរកឃាតក និងអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងឃាតកយកមកផ្ដន្ទាទោស ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់កូនប្រពន្ធ សាច់ញាតិ បងប្អូន ក៏ដូចជាកម្មករកម្មការិនី ដែលបានគោរពស្រលាញ់លោក ជា វិជ្ជា»។
ជាង ២ ទសវត្សរ៍មកនេះ យ៉ាងហោចណាស់ក៏មាន អ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជនគណបក្សនយោបាយ សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនដីធ្លី ព្រះសង្ឃ មេដឹកនាំសហជីព កម្មកររោងចក្រ និងអ្នកវិភាគនយោបាយ ប្រមាណ ជាង ១០០ នាក់ ត្រូវបានគេធ្វើឃាត។ សាច់ញាតិ និងសហជីពកន្លងមក បានទាមទារសង់រូបសំណាក ដើម្បីរំលឹកពីវីរភាព និងការលះបង់របស់លោក ជា វិជ្ជា។ កាលពីឆ្នាំ២០១៣ រូបសំណាកលោក ជា វិជ្ជា ត្រូវបានអាជ្ញាធរ យកទៅតម្កល់លើសួនច្បារប៉ែកខាងលិចវិមានឯករាជ្យ មុខបែរទៅទិសខាងលិច អមដោយដៃស្ដាំលើកឡើងលើចង្អុលត្រង់ទៅមុខ ដៃឆ្វេងកាន់ក្បាលមីក្រូហ្វូន ក្បែរតូបលក់កាសែតជាប់របងវត្តលង្កា ជាទីដែលលោក ត្រូវឃាតកបាញ់សម្លាប់។ ភរិយាលោក ជា វិជ្ជា បានថ្លែងអំណរគុណ ដល់អតីតបុគ្គលិកស្វាមីលោកស្រី អតីតសហការី គ្រូបង្រៀន និងកម្មករដែលតែងតែប្រារព្ធពិធីដាក់កម្រងផ្កាចងចាំ ចំពោះឃាតកម្មស្វាមីលោកស្រី ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ សហជីពសេរីកម្មករ រៀបចំពិធីជួបជុំដាក់កម្រងផ្កា គោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធលោក ជា វិជ្ជា ចំថ្ងៃទី២២ មករា គម្រប់ខួប ១៤ ឆ្នាំ នៅក្បែរតូបកាសែត ទីតម្កល់រូបសំណាកខាងមុខ វត្តលង្កា រាជធានីភ្នំពេញ៕
CWCI Cambodia 