CWCI Cambodia /អត្ថបទដោយលោក ម៉ែន ណាត /០៨ កក្កដា ២០១៩

ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុង និង​ក្រៅប្រទេស នាំគ្នា​រំលឹកខួប​ ៣ ឆ្នាំ​នៃ​ឃាតកម្ម​លើរូប​បណ្ឌិត កែម ឡី នៅ​តាម​ទីវត្តអារាម និង​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​នៅ​ថ្ងៃខុសៗគ្នា ដើម្បី​រំលឹក​វីរភាព​របស់លោក ក្នុង​ការតស៊ូមតិ នៅក្នុង​សង្គមដ៏​អយុត្តិ។ ក្រុមអ្នករៀបចំបុណ្យខួប នៅតែបន្តថ្លោលទោស​របប ហ៊ុន សែន ថាគ្មានការទទួលខុសត្រូវ និង មិនស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនក្រុមគ្រួសារ​ជន​រង​គ្រោះ។ ក្រុមអ្នករៀបចំពិធី អំពាវនាវ​ជំរុញអាជ្ញាធរ​របប ហ៊ុន សែន ត្រូវ​តែ​ស្វែង​រក​យុត្តិធម៌ ជូនក្រុមគ្រួសារ​បណ្ឌិត កែម ឡី មាន​រំពឹងតិច​តួច​ក្តី។

បណ្ឌិត កែម ឡី ជាអ្នកវិភាគសង្គម និងនយោបាយ​ខ្មែរ​ល្បីល្បាញ (មានស្រុក​កំណើត​នៅស្រុក​ត្រាំកក់ ខេត្ត​តាកែវ) ក្នុង​កាលៈទេសៈ​ដែល​ពលរដ្ឋខ្មែរ ទាមទារសេរីភាព យុត្តិធម៌សង្គម និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ពេញលេញ ក្នុង​ខណៈពេល​របបដឹកនាំ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ជា​អតីតកម្មាភិបាល​ខ្មែរក្រហម កំពុង​ក្តោបក្តាប់អំណាច​យ៉ាង​ពេញណែន​ក្នុងដៃ និង​ជាពេល​ដែល​លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​រៀបចំផ្ទេរអំណាច​ឲ្យកូនៗ​របស់លោក ត្រៀមដឹកនាំ​ស្នង​តំណែង​ផង។ ហើយ​ពេលនោះ​ដែរ គណបក្សប្រឆាំង​របស់លោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ដែល​មានអាសនៈ​ជិតពាក់​កណ្តាល (៥៥ ក្នុង​ចំណោម ១២៣ អាសនៈ) ក្នុង​រដ្ឋសភា ត្រូវបានតាម​យាយីធ្ងន់ធ្ងរ ពីសំណាក់​អាជ្ញាធរ​រដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន សែន និង​ពីលោក ហ៊ុន សែន ផ្ទាល់។

បណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានគេធ្វើឃាត មុនថ្ងៃត្រង់ នៅហាងកាហ្វេ ស្ថានីយ៍​ប្រេង​​ឥន្ធនៈ ​កាលតិច (Caltex) ស្តុបបូកគោ ក្រុងភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០១៦ ក្រោយឃាតកម្ម​ភ្លាមៗ មាន​វីដេអូ​របស់អាជ្ញាធរ បាន​បែកធ្លាយអំពី សកម្មភាព​ជនសង្ស័យ ជាឃាតក បាន​រត់គេចខ្លួន ដោយ​មានឡានតូច និងម៉ូតូ​ប៉ូលីស បើក​ប្រទ្រុយ​តាមក្រោយ​ជនសង្ស័យ​ផង រួចហើយ ជនសង្ស័យ ក៏រត់ឡើង​ជិះម៉ូតូ​របស់​ប៉ូលីស។ បើក​ទៅ​មុខ​បានបន្តិច ក៏មានក្រុម​ប៉ូលីសស្លៀក​ពាក់​ស៊ីវិល ស្ទាក់ចាប់​ជនសង្ស័យ ចេញពីម៉តូ រួច​វាយ​តប់មួយ​ប្រាវ ហើយ​បន្តិច​ក្រោយ​មក ក្រុម​អាជ្ញាធរ​ក្រុង​ភ្នំពេញ ប្រកាស​ចាប់ជន​សង្ស័យបាន​តែម្តង។

ការបាញ់​សម្លាប់​បណ្ឌិត កែម ឡី កើត​ឡើង ២ ថ្ងៃក្រោយ​លោក​បណ្ឌិត​​ បានធ្វើ​បទវិភាគ​លើ​​របាយការណ៍​អង្គការ Global Witness ជាមួយវិទ្យុ និង​សារព័ត៌មាន​នានា ស្តីអំពីក្រកូល ហ៊ុន (ហ៊ុន សែន) គ្រប់គ្រង «អាណាច​ក្រ​សាជីវកម្ម​ នៃ​​គ្រួសារ​​អ្នក​កាន់​អំណាច​ នៅ​កម្ពុជា»។

ពេលនោះ ជនសង្ស័យជាឃាតក មានឈ្មោះពិតគឺ អឿត អាង​ ដែល​អាជ្ញាធរ​ប្រកាស​ថាឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ មកពីខេត្តសៀមរាប ដែលព្រម​សារភាពថា ជាអ្នក​សម្លាប់​បណ្ឌិត កែម ឡី។ ប៉ុន្តែបើតាម​វីដេអូបែកធ្លាយ រវាងខ្មាន់​កាំភ្លើង​នៅ​កន្លែង​កើតហេតុ និង សកម្មភាព​ជនសង្ស័យ​ រត់គេចខ្លួននោះ គឺមាន​ចំណុចមន្ទិល​សង្ស័យ​ជាច្រើន ដែល​ក្រុម​បណ្តាញសង្គម​ និង​សាធារណជន ធ្វើ​ការវាយតម្លៃ​ស្រដៀងៗគ្នាថា «ជាឃាតកម្ម​ដោយមាន​ការគ្រោង​ទុកជាមុន» ដែល​មាន​ការរៀបចំជាក់លាក់ ​ពីមន្រ្តីកំពូលៗខ្លះ របស់រដ្ឋាភិបាល ហ៊ុន សែន។ ពេលបុណ្យសពរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី ក៏ត្រូវបានអាជ្ញាធរ រកលេសមិនចេះចប់ រារាំង​ផង និងបង្ខំឲ្យគណៈកម្មការបុណ្យ ឆាប់បូជាសពផង។

កាលនោះមានអ្នកចូលរួមដង្ហែសពបណ្ឌិត កែម ឡី ជាង ១ លាននាក់ពី​ភ្នំពេញ ទៅ​កាន់ស្រុក​កំណើត នៅ​ខេត្ត​តាកែវ ហើយ​អ្នកគាំទ្រ​គាត់ បានឲ្យ​ឈ្មោះ​គាត់ថា «វីរជន កែម ឡី» នៅ​ក្នុង​ចំណោម​វីរជន​ ២ រូបទៀត ដែល​ត្រូវគេធ្វើឃាត​យ៉ាងអយុត្តិធម៌ ក្នុង​របប​ដឹកនាំរបស់​លោក ហ៊ុន សែន ដែរគឺ វីរជនកម្មករ ជា វិជ្ជា និង វីរជនព្រៃឈើ ឈុត វុទ្ធី

ភរិយាបណ្ឌិត កែម ឡី គឺអ្នកស្រី ប៊ូ រចនា និងកូនប្រុស ៥ នាក់ បាន​ទទួល​សិទ្ធិ​ជាជន​ភៀស​​​ខ្លួន​​នយោបាយ ហើយ​សព្វថ្ងៃកំពុង​រស់នៅប្រទេស​អូស្ត្រាលី ក្នុងនាម​ជាស្ត្រីមេម៉ាយ។

អ្នកស្រី ប៊ូ រចនា ធ្លាប់បណ្តាញសារព័ត៌មាន​នានាថា អ្នកស្រី​ធ្លាប់​ទទួលរង​ការគំរាម​កំហែង ពី​អាជ្ញាធរ​របបដឹកនាំ​របស់លោក ហ៊ុន សែន ផង និង​រស់នៅ​ក្រោម​ការភ័យខ្លាច​ផង បន្ទាប់​​ពី​​ស្វាមីរបស់អ្នកស្រី ត្រូវបាន​គេ​ធ្វើឃាត​ភ្លាមៗនោះ។

ឈ្មោះ អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ គឺជាមនុស្សម្នាក់គត់ ដែល​ត្រូវបាន​តុលាការ កាត់ទោស នៅឆ្នាំ ២០១៧ ឲ្យជាប់គុក ១ ជីវិត បើទោះបី​ជាក្រុម​អ្នកច្បាប់ និង​ក្រុមអ្នក​សង្កេតការណ៍​​ ហៅ​ជនសង្ស័យ​រូបនេះ​ថា «អឿត អាង ជាឃាតក សិប្បនិម្មិត» ដែល​​មាន​លក្ខណៈស្រដៀង​នឹង​សំណុំរឿងក្តី​របស់ លោក ជា វិជ្ជា កាល​ពីជាង ១០ ឆ្នាំ​។

មន្រ្តីនយោបាយ អ្នកវិភាគនយោបាយ និង​សកម្មជន​ជាច្រើននាក់ ត្រូវ​បាន​ជាប់​គុក, រត់​ភៀសខ្លួន និង រងការគំរាមកំហែង ទទួល​រងទ្វេគ្រោះ ក្នុង​សំណុំរឿង​ឃាតកម្ម​បណ្ឌិត កែម ឡី ក្នុងនោះមាន៖

  • លោកស្រី ថាក់ ឡានី សមាជិកព្រឹទ្ធសភារបស់បក្សប្រឆាំង បាន​ភៀស​ខ្លួនទៅ​រស់​នៅ​​ប្រទេស​ស៊ុយអែត នៅឆ្នាំ ២០១៦ បន្ទាប់លោក ហ៊ុន សែន ប្តឹងផ្តល់​លោកស្រី និង​តាមរក​ចាប់ខ្លួន ក្រោយ​ពេល​លោកស្រី បាន​រិះគន់ថា រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន នៅពី​ក្រោយខ្នង​នៃការសម្លាប់​បណ្ឌិត កែម ឡី។
  • ភរិយាបណ្ឌិត កែម ឡី ដូច​បានបញ្ជាក់ខាងលើ ក៏បាន​ភៀសខ្លួនភ្លាមៗ ទៅប្រទេស​ថៃ ក្រោម​ការជួយ​ជ្រោមជ្រែង​ពីអង្គការ UNHCR ក្រុង​បាងកក។
  • ភិក្ខុ ប៊ុត ប៊ុនតិញ ត្រូវបាន​ភៀសព្រះកាយ​ទៅកាន់ សហរដ្ឋ​អាមេរិក។
  • លោក គឹម សុខ អ្នកភាគសង្គម និង​នយោបាយ ត្រូវបាន​តុលាការរបប ហ៊ុន សែន ចោទប្រកាន់ និងកាត់​ទោសឲ្យជាប់គុក ជាង ១ឆ្នាំ រួច​ចេញពីគុក ក៏បង្ខំ​ចិត្តភៀសខ្លួន ទៅ​កាន់ប្រទេស ហ្វាំងឡង់ បន្ទាប់ពី​មានការគំរាម​កំហែងផ្ទួនៗ​មកទៀត ពីសំណាក់​លោក ហ៊ុន សែន ផ្ទាល់។
  • សកម្មជនអតីតបក្សប្រឆាំង នាង ហេង លក្ខិណា ត្រូវបាន​ចាប់ដាក់គុក​ជាង ១ ឆ្នាំ ក្នុង​ចំណោម​សកម្មជនបក្ស​ប្រឆាំង ជិត ៣០ នាក់ ដែល​ជាប់ឃុំឃាំងកាល​នោះ ឆ្នាំ ២០១៦។
  • និស្សិត ២ រូបជាកូនភ្លោះ ឈ្មោះ ជុំ ហ៊ត និង ជុំ ហួត ត្រូវបានភៀសខ្លួនមួយ​រយៈ ទៅ​ប្រទេស​ថៃ រួច​ក្រោយមក​ក៏សម្រេចចិត្ត ត្រឡប់មក​ភ្នំពេញវិញ។

ដោយឡែកប្អូនប្រុសរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី គឺឈ្មោះ កែម រិទ្ធីសិត បាន​យល់ព្រម​ទទួលជំនួយ ៥ ម៉ឺន​ដុល្លារ ពីលោក ហ៊ុន សែន តាមរយៈអ្នកកាសែត Fresh News ជាក្រុមការងារ​របស់លោក ចូល​ជាបច្ច័យបុណ្យខួប ១០០ ថ្ងៃ​របស់បណ្ឌិត កែម ឡី នៅ​ខេត្ត​តាកែវ ដែល​ធ្វើឲ្យមាន​មតិរិះគន់ជាច្រើនថា «គេសម្លាប់បងប្រុសរបស់ខ្លួនរួច​ហើយ តែ​បែរជា​លើកទទួលទទួលលុយពីគេ ទៅរួច»។

បន្ទាប់ពីរបប ហ៊ុន សែន រំលាយរចនាសម្ព័ន្ធគណបក្សប្រឆាំង និងចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំបក្ស​ប្រឆាំង លោក កឹម សុខា ដាក់គុក នៅឆ្នាំ ២០១៧ ទាំងរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបំពាន​ច្បាប់​មក មានគណបក្សថ្មីៗមួយចំនួន បានបង្កើតឡើង ដើម្បី​ចូលរួម​បោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ២០១៨។

កែម រិទ្ធិសិត សម្រេច​បើក​គណបក្សនយោបាយឈ្មោះ គណបក្ស កែម ឡី ដើម្បី​ចូល​រួម​បោះ​ឆ្នោត​ជាតិ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០១៨ នឹង​គេដែរ។ គណបក្សនេះ គ្មានទទួលបានការគាំទ្រ​ពីម្ចាស់​ឆ្នោតទេ ប៉ុន្តែ​ទាំង​គណបក្សនេះ និង​គណបក្ស ១៨ ផ្សេង​ទៀត ដែល​ចូលរួម​ការបោះ​ឆ្នោត ដើម្បី​ប្រថាប់ត្រា​ ឲ្យបក្ស​កាន់អំណាច​របស់​លោក ហ៊ុន សែន សុទ្ធតែ​ទទួលបាន​ការ​តែងតាំង ក្នុង​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​របស់ ហ៊ុន សែន ដែល​ដឹកនាំ​រដ្ឋសភា និង​រដ្ឋាភិបាល​តែម្នាក់ឯង ឬ «ឯកបក្ស» ដែល​គ្មានការទទួលស្គាល់​ពីប្រទេសលោកសេរីទេ។ ចំពោះ កែម រិទ្ធិសិត ប្រធានបក្ស កែម ឡី ទទួលកា​តែងតាំង ឋានៈស្មើ «ទេសរដ្ឋមន្រ្តី»។

ក្រុមអ្នកប្រឆាំង រួម​មាន​លោក សម រង្ស៊ី ភៀសខ្លួនដោយខ្លួនឯង នៅប្រទេសបារាំង តាំងពីចុងឆ្នាំ ២០១៥ បាន​ចោទ​ប្រកាន់លោក ហ៊ុន សែន ចំៗតែម្តងថា «លោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធក្នុង​សំណុំរឿង​ឃាតកម្ម​បណ្ឌិត កែម ឡី» កាលពី ៣ ឆ្នាំកន្លងទៅ៕

.