បញ្ចូលអត្ថបទដោយលោក ម៉ែន ណាត

សូមទាញយកឯកសារ៖ ភាសាខ្មែរ និង ភាសាបារាំង (in French)

ការលុកលុយកម្ពុជា នៃ ពួកអាណានិគមយួន
(L’Invasion des Colons vietnamiens au Cambodge)

(ដោយ{បណ្ឌិតច្បាប់} ឌី ​ការ៉េត ប្រធាន​គណៈ​កម្មាធិការ​ព្រំដែន​កម្ពុជា)

ច្បាប់ពិសេស នៃ«អន្តោប្រវេសន៍»យួន

តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដែល​យួន​កុម្មុយនីស្ត៍ បាន​វាយ​លុក​លុយ​ខ្លាំង​ក្លា និង​ចូល​កាន់​កាប់​ប្រទេស​​កម្ពុជា ​គេ​​បាន​​យក​​កម្ពុជា ជា​ប្រទេស​អាណា​និគម​របស់​គេ សម្រាប់​ចម្រាញ់​យក​ភោគផល​ផង ​និង​​សម្រាប់​​អន្តោ​ប្រវេសន៍​ នៃ​​ជន​​ជាតិ​​យួន ​មក​រស់​នៅ​ផង។ អំពើ​ចក្រពត្តិ​​និយម​នេះ ជា​ការ​រំលោភ​ជាក់​​ស្តែង​លើ​​ច្បាប់​អន្តរជាតិ នៃ​សតវត្ស​​ទី​​២០។ ប៉ុន្តែ​យួន​កុម្មុយនីស្ត៍ មិន​ដែល​ញញើតនិង​ប្រព្រឹត្ត​បំពាន​លើ​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ទេ ក្នុង​ករណី​ណា​ដែល​​ច្បាប់​​​នេះ រារាំង​មហិច្ឆតា​វាតទី​និយម​របស់​ខ្លួន ទៅ​លើ​​ប្រទេស​​ទន់​ខ្សោយ​ដទៃ។

យើង​ដឹងថា ក្រោយ​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទី២ ... (UN) ​បាន​​រៀបចំ​ប្រជុំ​សន្និសិទ្ធ​មួយ នៅ​ទីក្រុង​​ហ្សឺណែវ ស្តី​ពី​ហេតុផល​នៃ​សង្គ្រាម និង​សម្រេច​បាន​នូវ​អនុសញ្ញា ចុះ​ថ្ងៃទី​១២ សីហា ១៩៤៩ ស្តីពី​«កិច្ច​​​ការពារ​ជន​​ស៊ីវិល ក្នុង​ពេល​មាន​សង្រ្គាម»។ មាត្រា​៤៩ វគ្គទី៦ ស្តីពី​«ប្រទេស​ដែល​ត្រូវ​គេ​កាន់​​កាប់»​នៃ​​អនុសញ្ញា​ដ៏វែង​នេះ ថ្លែង​​ច្បាស់​​ថា៖ «ប្រទេស​ដែល​ចូល​កាន់​កាប់​ប្រទេស​មួយ​ទៀត មិន​ត្រូវ​បញ្ជូន ឬ​ផ្ទេរ​ជន​ស៊ីវីល​របស់​ខ្លួន​មួយ​ភាគ ឲ្យ​​ទៅ​​នៅ​​លើ​ទឹកដី​ នៃ​ប្រទេស​ដែល​ខ្លួន​កាន់​កាប់​ឡើយ»(1)។​

​នៅឆ្នាំ​១៩៨០ នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ ហេង សំរិន បាន​ផ្តើម​ជំទាស់​នឹង​ការហូរ​ចូល​«ខុសច្បាប់»​ ​នៃ​ជន​ជាតិ​​យួន​​រាប់​ម៉ឹន​សែន​នាក់ មក​ក្នុង​ស្រុក​ខ្មែរ។​ ប៉ុន្តែ​បក្ស​ប្រជាជន​បដិវត្ត​កម្ពុជា (ក្រោយ​មក​ប្រែ​ជា​«បក្ស​ប្រជាជន​​កម្ពុជា») និង​​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បន្ទាប់​មក​នៃ ស... (សាធារណរដ្ឋ​ប្រជា​មានិត​កម្ពុជា) បាន​បញ្ចេញ​សារាចរ ទទួល​​យក​ពួក​និគម​យួន​ស៊ីវីល​នោះ​វិញ។ លោក ហ៊ុន សែន ដែល​ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​រើស​ជា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ថ្មី ដោយ​កងទ័ព​យួន នៅ​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​១៩៨៥ បាន​​ចេញ​​សារាចរ​​ដ៏​​វែង​មួយ ​ចុះ​ថ្ងៃទី​២៦ កុម្ភៈ ១៩៨៦ បញ្ជាក់​បង្គាប់​ឲ្យ​ធ្វើ​​ការ​ឧបត្ថម្ភ​​គ្រប់​យ៉ាង ដល់​​ពួក​​យួន​ទាំង​នោះ។​ សារាចរ ហ៊ុន សែន​​ បាន​បន្ទោស​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​គ្រប់​ជាន់​ថ្នាក់​ ​នៃ​រដ្ឋបាល​​របស់​​គាត់ ​អំពី​«ការ​យឹត​យ៉ាវ និង​ការ​អនុវត្តន៍ មិន​ទាន់​បាន​​ល្អ​» នូវ​សេចក្តី​ណែនាំ​ពី​មុនៗ​ របស់​បក្ស និង​ក្រុម​​ប្រឹក្សា​រដ្ឋមន្ត្រី។ ហ៊ុន សែន បាន​រំឮក​អំពី​កាតព្វកិច្ច  របស់​​អ្នក​ទទួល​ខុសត្រូវ​ទាំង​អស់ ឲ្យ​ខ្នះ​ខ្នែង​ផ្តល់​និង​ជួយ​ដល់​ពួក​និគម​យួន៖ ការតាំង​ទីលំនៅ ផ្តល់​លិខិត​​សម្គាល់​​​ខ្លួន​ ឬ​ប័ណ្ណ​​គ្រួសារ ព្រមទាំង​ផ្តល់​ដីស្រែ-ចំការ ​ការងារ​ និងអ្វីៗ សំរាប់​ចិញ្ចឹម​ជីវិត ការព្យាបាល​ក្នុង​ពេល​​ឈឺថ្កាត់ ការ​អប់រំ និង​ការ​រស់នៅ តាម​ទំនៀម​ទម្លាប់ និង​ប្រពៃណី នៃ​ពួក​យួន​ទាំង​នោះ…​ ដើម្បី ​«ពង្រឹង​​ភាតរ:ភាព នៃ​​ប្រជាជន​​ទាំង​​ពីរ ​ក្នុង​ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង ​ចំពោះ​ចេតនា​របស់​សត្រូវ​ទាំង​ឡាយ ដែល​មាន​បំណង​បំបែក​បំបាក់ ប្រជា​ជាតិ​យើង ទាំងពីរ​​​… » (2)។

សារាចរនៃវិធានការ​ទាំង​នេះ ប្រាកដ​ជា​យោង​តាម​​គោល​ការណ៍​នយោបាយ នៃ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​​(សម្ងាត់)​​មួយ រវាង​បក្សកុម្មុយ​នីស្ត៍​យៀកណាម និង​បក្ស​ប្រជាជន​បដិវត្ត​កម្ពុជា នា​ពេល​នោះ។ គឺសារាចរ​​​ហ្នឹង​ហើយ ដែល​​ជា​​ច្បាប់​ពិសេស នៃ​«អន្តោ​ប្រវេសន្ត៍»​យួន មក​កម្ពុជា រហូត​មក​ដល់​សព្វថ្ងៃ។

ការចូលលុកលុយ ឥតឈប់ឈរ ​នៃ«អន្តោប្រវេសន៍»យួន

ជនបរទេសខ្លះ​បាន​លើក​នូវ​បុព្វហេតុ​នៃ​ការ​ហូរ​ចូល​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ ​​នៃ​ជន​ជាតិ​យួន​​មក​កម្ពុជា​ថា ដោយ​ហេតុ​ក្រោយ​ពី​សង្គ្រាម​យៀក​​ណាម​​ដ៏​ឃោរឃៅ​(ជាមួយ​អាមេរិក) សេដ្ឋកិច្ច​យៀក​ណាម បាន​ខូច​បង់​​ជា​​ខ្លាំង​​​បណ្តាល​​ឲ្យ​ជន​ជាតិ​​យួន​ច្រើន​​​លាន​នាក់​ បាន​ស្គាល់​សេចក្តី​អត់​ឃ្លាន​ ហេតុនេះ​បាន​ជា​គេ​នាំ​​គ្នា​រត់​ទៅ​​ក្រៅ​ស្រុក មាន​មក​កម្ពុជា​ ជាដើម។​ការលើក​នូវ​បុព្វហេតុ​សេដ្ឋកិច្ច​ហ្នឹង មិន​សម​ហេតុ​ផល​ទេ ត្បឹត​ក្រោយ​ពី​សង្គ្រាម​​យួន (ឆ្នាំ១៩៧០៧៥) និង​​ការ​​បំផ្លាញ​​អស្ចារ្យ​នៃ​របប ប៉ុល ពត ស្ថានភាព​សេដ្ឋកិច្ច ​និង​​សង្គម​​កិច្ច​នៃកម្ពុជា ក៏​បាន​ធ្លាក់​ក្រ​តោក​​យ៉ាក​ជាខ្លាំង​ជាង​​នៅ​​យៀក​ណាម​ផង។ ម្យ៉ាងទៀត តាំង​ពីឆ្នាំ​២០០០ មក​ សេដ្ឋកិច្ច​យៀកណាម​ បានឡើ​ង​កម្លាំង​យ៉ាង​លឿន​ ហើយ​​កំពុង​ក្លាយ​ជា​សេដ្ឋកិច្ចទី១ នៃ​អាស៊ី​អគ្នេយ៍​ផង។ ប៉ុន្តែ​«អន្តោ​ប្រវេសន៍»​​យួន មក​កាន់​កាប់​កម្ពុជា បាន​​បន្ត​​ជាប់​​រហូត​​ឥត​ស្រាក​ស្រាន្ត​​ទេ។

​ ចលនាអន្តោប្រវេសន៍​នេះ ហាក់​ដូចជា​ធ្វើ​ដំណើរ​តាម​ផ្លូវ​មួយ ដែល​គេ​បាន​គូស​ទុក ជាមុន​ស្រេច​​ហើយ។ ពី​មុន​ឆ្នាំ​១៩៩១ ពួក​និគម​យួន បាន​ចូល​កាន់​កាប់​ខែត្រ​ខ្មែរ​ខាង​កើត និង​ខាង​ត្បូង​ មក​ដល់​មាត់​ទន្លេ​មេគង្គ​ខ្មែរ​ឡើង​ទៅ​ភ្នំពេញ និង​បឹង​ទន្លេសាប​ រួច​បន្ត​ទៅ​ខាង​ជើង (កំពង់ធំ សៀមរាប ឧត្តរមានជ័យ ព្រះវិហារ)។ ជាបន្ទាប់​គេ​ចូល​ចុះ​ទៅ​ខាង​លិច​ដល់​ខែត្រ​ព្រះសីហនុ កោះកុង និង​កំពង់ រុលចូល​ជួរ​ភ្នំ​​ក្រវាញ​​ទៀត។ ការ​ជាក់​ច្បាស់​មួយ​គឺ ជនជាតិ​យួន ​មិន​រស់នៅ​​លាយ​ឡំ​ជាមួយ​ជនជាតិ​ខ្មែរ​ទេ​ គេ​ផ្តុំគ្នា​រស់​នៅ​ជា​ក្រុម​ផ្ទះ ដែល​រីក​ជា​ភូមិ​របស់​គេ​ដាច់​​មុខ។ រដ្ឋាភិបាល​យៀកណាម និង​ជនជាតិ​​យួន នៅ​​ខែត្រ​ជិត​ខាង​​កម្ពុជា​ និង​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស (សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ អឺរ៉ុប អាស៊ី…) ក៏​តែង​តែ​បញ្ជូន​​លុយ​កាក់​ មក​ជួយ​​ឧបត្ថម្ភ​ ពួក​និគម​យួន​ នៅ​កម្ពុជា ដែល​ជួប​ប្រទះ​នឹង​ការ​លំបាក​ក្នុង​ជីវភាព។​​​​

ចាប់ពី​ឆ្នាំ​២០០៣ សមាគមយួន​នៅ​កម្ពុជា ដែល​នៅ​ក្រោម​ការ​ឧបត្ថម្ភ​​នៃ​ស្ថានទូត​យៀកណាម នៅ​ភ្នំពេញ​ បាន​ពង្រាយ​សាខា​របស់​ខ្លួន​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ទៅ​គ្រប់​ក្រុង​ខែត្រ​ខ្មែរ​ទាំងអស់​ដោយ​មាន​ភារៈកិច្ច​ចាំ​ទទួល​ថែ​រក្សា​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​គ្រប់​ប្រភេទ នៃ​ពួក​”អន្តោ​ប្រវេសន្ត៍”​យួន​ថ្មីៗ មក​ទៀត​៖ ​សុខភាព ទីលំនៅ សំបុត្រ​ស្នាម​ផ្លូវការ ការងារ ការសិក្សា​ភាសា​ខ្មែរ របៀប​របប​រស់នៅ​ក្នុង​សង្គម​ខ្មែរ ការ​ដោះ​ស្រាយ​ទំនាស់​ឯកជន​ រវាង​​យួន ​និង​ខ្មែរ ដោយ​មាន​អ្នក​រដ្ឋបាល​ គ្រូ​ពេទ្យ គ្រូ​បង្រៀន​យួន មក​ជួយ​ណែនាំ ឬ​ធ្វើ​អន្តរាគមន៍​ទៅ​អជ្ញាធរ​ខ្មែរ បើ​សិន​ជា​​ចាំបាច់។ ម្យ៉ាងទៀត​ រាល់​ពេល​ជា​ញឹក​ញាប់ ​ដែល​គេ​បាន​ជួប​អ្នក​ដឹកនាំ​ជាន់ខ្ពស់​ខ្មែរ អ្នកដឹកនាំ​ជាន់ខ្ពស់​​យៀក​​ណាម តែង​រំលឹក​ដាស់​តឿន​ជានិច្ច ឲ្យ​ភាគី​ខ្មែរ​ផ្តល់​​លក្ខខន្តិកៈ​ត្រឹម​ត្រូវ ស្រប​តាម​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​​ដល់​​ពួក​អន្តោ​ប្រវេសន៍​​យួន ​មក​កម្ពុជា​នោះ។

អាណានិគមកិច្ចរបស់យួននៃតំបន់ «ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍»

ជំនន់​នៃ​អន្តោ​ប្រវេសន៍​​យួន មក​ស្រុក​ខ្មែរ​ដ៏​សន្ធឹក​សន្ធាប់​មួយ ដោយ​គ្មាន​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​អ្វី​ទាំង​អស់ ពី​​អាជ្ញាធរ​​ខ្មែរ​ បាន​កើត​មាន​នៅ​ខែត្រ​ខ្មែរ ភាគ​ឦសាន ដែល​ចូលរួម ក្នុង​តំបន់​ហៅថា «ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍»។

នៅឆ្នាំ​១៩៩៩ លោក ហ៊ុន សែន ដែល​ទើប​នឹង​បាន​ឡើង​​ជា​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ នៃ​អាណតិទី​២ កាន់​អំណាច​​ពេញ​​ដៃ​​ម្នាក់​ឯង​នោះ បាន​ផ្តើម​គំនិត​​ស្នើ​រដ្ឋាភិបាល​យួន​ និង​រដ្ឋាភិបាល​លាវ ឲ្យ​បង្កើត​រួម​គ្នា នូវ​តំបន់​ពិសេស​មួយ នៅ​​ព្រំដែន​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ ៣ ហៅ​ថា​ «តំបន់​​ត្រីកោណ​ឥណ្ឌូចិន» ក្រោយ​មក​កែ​ជា «ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា​-​លាវ​​​-​​យៀកណាម»។ ការ​សម្រេច​ចិត្ត​ដែល​ប៉ះពាល់​ដោយ​ចំពោះ ដល់​បូរណភាព​ទឹកដី និង​អធិបតេយ្យ នៃ​​កម្ពុជា​​នេះ ជា​«ការសម្ងាត់»​របស់ ហ៊ុន​ សែន ដែល​គ្មាន​បាន​ស្នើ និង​រង់​ចាំ​ការ​យល់​ព្រម​​ពី រដ្ឋសភា​​ និង​ពី​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ ប្រមុខ​រដ្ឋ​នៃ​កម្ពុជា​ទេ។

នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩៩ មាន​តែ​ខែ​ត្រ​ចំនួន ៤​ប៉ុណ្ណោះ នៅ​តំបន់​«ត្រីកោណ»​នោះ គឺខែត្រ៖ យ៉ាឡៃ, កុនទុំ (យៀក​ណាម), អាតាពើ (លាវ) និង រតនគិរី (កម្ពុជា) ។ ដល់ឆ្នាំ ២០០៩ តំបន់​ត្រីកោណ​នេះ បាន​រីកដល់ ១៣ ខែត្រ គឺ ៥​​ខែ​ត្រ​​​របស់​យៀកណាម (យ៉ាឡៃ, កុនទុំ, ដាក់ឡាក់ ដាក់ណុង, ប៊ិញភឿក = (៥១.៧៤០ គ.ម.​ក្រឡា), ៤ ខេត្ត​​របស់​​លាវ (អាតាពើ, សេកុង, សារ៉ាវ៉ាន់, ចំប៉ាសាក់ = ៤៦.៧៤៦ គ.ម.​ក្រឡា) និង ៤ ​ខែត្រ​របស់​កម្ពុជា (រតនគីរី, ស្ទឹងត្រែង, មណ្ឌលគីរី, ក្រចេះ = ៤៧.២៥៦ គ.ម.​ក្រឡា)។ ផ្ទៃក្រឡា​នៃ​ខែត្រ​​ទាំង ​៤ ខ្មែរ វាស្មើ និង ២៦.១% នៃ​​ផ្ទៃក្រឡា ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ទាំង​មូល។ រីឯ​ចំនួន​ប្រជាជន​ខ្មែរ នៅ​ទីនោះ មាន​ជា​រួម ៤៧១.០០០​នាក់ (ស្ថិតិ​ឆ្នាំ​២០១១) គឺ ១០​នាក់​ប៉ុណ្ណោះក្នុង​១​គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា ឬ​ស្មើ​និង​ប្រមាណ​ ៩% នៃ​ចំនួន​ប្រជាជន​យួន នៃ​​ខែត្រ​​ទាំង ៥ របស់​គេ​នោះ។

នៅថ្ងៃទី២១ កក្កដាឆ្នាំ ២០០៤ នៅទីក្រុងសៀមរាប នាយករដ្ឋមន្រ្តីយួន ផាន់ វ៉ាន់ខាយ បាន​បញ្ជាក់​ថា ៖​ «ត្រី​កោណ​​នេះ ​ជា​តំបន់​យុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់​ប្រទេស​ទាំង ៣ លើ​ផ្ទៃ​នយោបាយ​ផង លើ​ផ្ទៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ផង លើ​ផ្ទៃ​​សង្គម​​​ផង លើ​ផ្ទៃ​បរិស្ថាន ​និង​អេកូឡូស៊ី​ផង ប៉ុន្តែ​នា​បច្ចុប្បន្ន​នេះ វា​នៅ​ជា​អនុតំបន់​ក្រីក្រ​ជានិច្ច​ ដែល​​មូលដ្ឋាន​នៃ​​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ សង្គម​-​សេដ្ឋកិច្ច​ នៅ​ខ្សត់​ខ្សោយ​ណាស់»។

នៅពេលនោះ ដោយ​លើក​អំពី​កង្វះ​ខាត​របស់​កម្ពុជា​ ហ៊ុន សែន ក៏​បាន​សុំ​ឱ្យ​យៀកណាម ទទួល​​បន្ទុក​ការ​កសាង​ហេដ្ឋារចនា​សម្ព័ន​ទាំង​អស់​នៅ​ទីនោះ និង​បណ្តុះ​បណ្តាល​ពួក​ខ្មែរ​លើ ក្នុង​​កិច្ចការ​​អភិ​វឌ្ឍ​តំបន់ ផ្តល់​ជំនួយ​បច្ចេកទេស​ និង​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ដើម្បី​ការ​រៀបចំ​​ផលិតកម្ម​ផ្សេងៗ​ និង​រៀប​ចំ​​ទីផ្សារ​នៃ​​ផលិតផល​របស់​​តំបន់​ត្រីកោណ។​

ក្នុង​គោលការណ៍ ជនជាតិទាំង ៣ ប្រទេស មាន​សិទ្ធិ​ចូល​រស់នៅ និង​ប្រកប​មុខរបរ​ដោយ​សេរី ក្នុង​​ខែត្រ​​ទាំង​​អស់​នៃ​ត្រីកោណ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ភាព​ជាក់ស្តែង គឺមា​ន​តែ​ជា​សហគ្រាស និង​ជនជាតិ​យួន​ទេ ដែល​​ចូល​មក​ខែត្រ​ខ្មែរ ឬ​​លាវ។ នៅ​កម្ពុជា និង​លាវ អ្នក​វិនិយោគ​ ដែល​ទទួល​បាន​​ដី​សម្បទាន​ធំៗ សម្រាប់​​រយៈ​កាល ៩០ ឆ្នាំៗ (២០​​ម៉ឹន​​ហិកតារ នៅ​កម្ពុជា និង​លាវ – ស្ថិតិ​ឆ្នាំ​​២០០៧) គឺ​សហគ្រាស​​យួន​។

គេបានឃើញ​ឧទាហរណ៍​ថា នៅ​លាវ ក្នុង​ចំការ​កៅស៊ូ ១​ម៉ឹន​ហិកតារ វា​មាន​កម្មករ​​លាវ ១​ពាន់​នាក់ កម្មករ​​យួន​ ៣០០០​​នាក់ ធ្វើ​ការ ដែល​មក​រស់នៅ​ទាំង​គ្រួសារ​ផ្ទាល់ៗ​ខ្លួន​គេ​ជា​និរន្ត ហើយ​ត្រូវ​បាន​គ្រប់គ្រង​ ដោយ​​វរសេនីយ​ឯក ​និង​អនុ​សេនីយឯក​យៀក​ណាម ចំនួន ១៧៦​នាក់ ដែល​ហៅ​ខ្លួន​ឯង​ថា ជា​«អ្នកជំនាញការ»។ នៅ​ខែធ្នូ ២០១៥ របាយការណ៍​វែង​មួយ​របស់​កាសែត​«ឌឺ​ខេបូឌា​ដែលី (The Cambodia Daily)» បាន​​ផ្តល់​​ព័ត៌មាន​​លម្អិត​៖ នៅ​ខេត្ត​រតនគិរី ​ដីសម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច ទៅ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន យួន ត្រូវ​​បាន​គ្រប់​គ្រង ដោយ​អង្គភាព​យោធា​​ផ្សេងៗ នៃ​កងពលធំ​ លេខ​១៥ នៃ​កងទ័ព​ប្រជាជន​យៀកណាម ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន នៅ​ក្នុង​ខែត្រ​យ៉ាឡៃ ដែល​​ជា​​ខែត្រ​​មួយ របស់​យៀកណាម នៅ​​ក្នុង​តំបន់​ត្រីកោណ​នោះ… (3)។​

ហេតុការណ៍​ទាំងនេះ ជា​​ការ​​បោះ​បង់​អធិប​តេយ្យ​ភាព​​នៃ​កម្ពុជា ទៅ​ក្នុង​ដៃ​យៀក​ណាម​ទាំង​ស្រុង។ ខែត្រ​​ខ្មែរ​​ទាំង ​៤ នៅ​ភាគ​ឦសាន​នោះ បាន​ក្លាយ​ជា​ដែន​អាណានិគម​របស់​យួន ជា​ផ្លូវការ។

គ្រោះថ្នាក់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ចំពោះកម្ពុជា

នៅឆ្នាំ១៩៨៦ សម្តេច នរោត្តម សីហនុ, លោក សឺន សាន នៃ​អង្គការ​តស៊ូ​កម្ពុជា​ប្រឆាំង​នឹង​យួន បាន​ប្រកាស​ថា ជន​និគម​​យួន​ស៊ីវីល បាន​ចូល​កាន់​កាប់​កម្ពុជា ជាង ១ លាន​នាក់​ហើយ។ នៅ​ឆ្នាំ​២០០៤ ដោយ​យោង​តាម​​ឯកសារ នៃ​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​បារាំង អ.ស.ប. (អ៊ុនតាក់​-​UNTAC) និង​ធនាគារ​ពិភពលោក យើង​បាន​សិក្សា​ឃើញ​ថា ចំនួន​​យួន​ថ្មី​នៅ​កម្ពុជា ពី​ក្រោយ​ឆ្នាំ​១៩៧៩ មាន​ប្រមាណ​ពី ៤ លាន ទៅ​ ៤​លាន​កន្លះ​នាក់ គឺពី ៣០% ទៅ​ ៣៥% ទៅ​​ហើយ នៃ​ប្រជាជន​ទាំង​អស់​នៃ​កម្ពុជា ដែល​មាន ១៣ ​លាន​នាក់​នា​ពេល​នោះ (4)។​ តើ​មក​ដល់​ពេល​នេះ ចំ​នួន​​ពួក​«អន្តោប្រវេសន៍»​យួន ដែល​បាន​បន្ត​ហូរ​​ចូល​ឥត​ឈប់​ឈរ​ បាន​កើន​ឡើង​ដល់​ប៉ុន្មាន​ហើយ? (នៅ​ឆ្នាំ​​១៩៦២ ចំនួន​ជនជាតិ​យួន នៅ​កម្ពុជា មាន​ប្រមាណ ២៥ ម៉ឹន​​នាក់ គឺ ៤.២% នៃ​ប្រជាជន​​ទាំងអស់​​ក្នុង​ស្រុក)។

ចំនួន​ជនបរទេស​ដ៏​ធំធេង​យ៉ាង​នេះ ជា​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជា​ប្រាកដ ដល់​ឯកភាព​ជាតិ​ខ្មែរ ដែល​​មាន​​ជា​អាទិ៍ វប្បធម៌ របៀប​រស់នៅ ​ទំនៀម​ទម្លាប់ ​ភាសា ប្រវត្តិសាស្ត្រ និង​ជាពិសេស​សិទ្ធិ​-​សេរីភាព របស់​ជនជាតិ​ខ្មែរ ក្នុង​​ការ​សម្រេច​ចិត្ត កំណត់​នូវ​របប​នយោបាយ​នៃ​ប្រទេស​ខ្លួន និង​វាសនា​ជាតិ​ខ្លួន​​ដោយ​ខ្លួន​ឯង។

យើង​ត្រូវ​ដឹង​និង​ចាំថា ការ​បាត់​បង់​ដែន​កម្ពុជាក្រោម បាន​ផ្តើម​ពី​ការ​ហូរ​ចូល​ឥត​ឈប់​ឈរ​នៃ​អន្តោ​​ប្រវេស៍​​យួន ពីក​ណ្តាល​សតវត្ស​ទី​១៩ ដោយ​បាន​ការ​លើក​ទឹកចិត្ត និង​ឧបត្ថម្ភ អំពី​អំណាច​​អាណា​និគម​​បារាំង នៅ​​កូសាំងស៊ីន។ ដល់​ខែ​មិថុនា ១៩៤៩ បារាំង​បាន​កាត់​ដែន​កូសាំងស៊ីនទាំ​ង​​មូល ឲ្យ​ទៅ​យួន ដោយ​បំពាន​ជាក់​ស្តែង លើ​ច្បាប់​អន្តរជាតិ។ ពេល​នេះ យើង​ត្រូវ​ដឹង​ទៀត​ថា នៅ​ខែ​កុម្ភៈ ១៩៧៩ បន្ទាប់​ពី​បាន​បង្កើត «កិច្ចព្រមព្រៀង សន្តិភាព មិត្តភាព និង​សហ​ប្រតិបត្តិការ» ជាមួយ ហេង សំរិន តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​ខ្មែរ ដែល​បាន​កើត​ថ្មីៗ នៅ​​ភ្នំពេញ នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី​យួន ផាំ យ៉ាង ដុង (Pham Van Dong) ប្រកាស​ជា​សាធារណៈ​ថា «ស្ថានភាព​នៃ​កម្ពុជា មិន​វឹល​ទៅ​ក្រោយ វិញ​ឡើយ» (“La situation du Cambodge est irréversible”​!)។ ​ដូច្នេះ កម្ពុជា​«កណ្តាល» (ឬ កម្ពុជា​«លើ») បាន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ផ្លូវ​ចាស់ នៃ​កម្ពុជា​ក្រោម ហើយ៕

ទីក្រុងប៉ារីស –  ថ្ងៃទី៤​ មិថុនា ២០២១

អត្ថបទយោងខ្លះ

(1): – Convention de Genève, 12 août 1949, sur Protection Personnes civiles en temps de guerre, cf. Art.49-§6 https://www.ohchr.org/FR/ProfessionalInterest/Pages/ProtectionOfCivilianPersons.aspx

(Extrait) Art.49, §6 : « La puissance occupante ne pourra procéder à la déportation ou au transfert d’une partie de sa propre population civile dans le territoire occupé par elle. »

(2) – សារាចរណែនាំ ថ្ងៃទី ២៦ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៨៦ នៃលោក ហ៊ុន សែន បាន​ផ្តល់​​សិទ្ធិ និង​​​ការពារ​ពលរដ្ឋ​​វៀតណាម​​ នៅ​​កម្ពុជា សូមទាញយក (Download)

(3) – ឯកសារ៖ បណ្ឌិត ឌី ការ៉េត ថា​អាណានិគម​យួន​ស្ងាត់ៗ នៃភូមិ​ភាគ​ឦសាន នៅ​តំបន់​ត្រីកោណ​អភិវឌ្ឍ CLV

(4) – ឯកសារ៖ ចំនួនជនជាតិយួន នៅកម្ពុជា (១៩៥១-២០០៣) ដោយបណ្ឌិត ឌី ការ៉េត។

.