ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា និងគណបក្សប្រឆាំង បន្តប្រឆាំងជំទាស់ការអនុម័តច្បាប់ ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន ដែលព្រឹទ្ធសភា បានអនុម័តទាំងស្រុង នៅព្រឹកថ្ងៃទី ១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០។ ជាមួយគ្នានេះ ក៏មានប្រតិកម្មពីលោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត (Rhona Smith) អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់ អង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) សម្តែងការព្រួយបារម្ភ ចំពោះខ្លឹមសារច្បាប់នេះថា «មានការរឹតត្បឹតធ្ងន់ធ្ងរ នូវសេរីភាពក្នុងការដើរហើរ សេរីភាពប្រមូលផ្តុំ និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ»។ (អត្ថបទបន្ថែមដោយ នគរ)
ព្រឹទ្ធសភា ឯកភាពទាំងស្រុងលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ន
អត្ថបទពីវិទ្យុអាស៊ីសេរី RFA ដោយអ្នកស្រី ខែ សុណង /១៧ មេសា ២០២០
ព្រឹទ្ធសភា អនុម័តយល់ព្រមលើ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ន ហើយ នៅថ្ងៃទី ១៧ ខែមេសា នេះ។ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម សោកស្ដាយចំពោះការយល់ព្រមរបស់ព្រឹទ្ធសភាឯកបក្សនេះ ព្រោះពួកគេយល់ថា ច្បាប់នេះ មានចរិតគាបសង្កត់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ និង មិនបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈនោះឡើយ។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចំនួន ៥៤ រូប បានប្រើពេលប្រមាណ ២ម៉ោង ដើម្បីពិភាក្សា និងបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ន ទាំងស្រុង ដោយគ្មានការកែប្រែចំណុចណាមួយឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យព្រឹទ្ធសភា លោក ម៉ម ប៊ុននាង ឱ្យអាស៊ីសេរីដឹងថា សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំងអស់យល់ថា ច្បាប់នេះមានសារៈសំខាន់ និងធ្វើឡើងតាមបែបបទប្រជាធិបតេយ្យ ដែលអាចទទួលយកបាន។ លោកបន្ថែមថា ច្បាប់នេះ មិនមែនផ្ដល់អំណាចគ្មានដែនកំណត់ ដល់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ ព្រោះរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា គឺជាអ្នកត្រួតពិនិត្យការអនុវត្ត របស់រដ្ឋាភិបាល នៅពេលប្រទេសជាតិ ស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ន៖ «បើយើងយកឆន្ទៈនយោបាយ យកមកគិតវិញ ចេះតែមានការខុសឆ្គងហើយ ភ័យខ្លាចហើយ ប៉ុន្តែបើយើងក្រឡេកទៅមើលពិភពលោកទាំងមូល ក៏គេប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះ មិនតិចជាងរយប្រទេសទេ។ អ៊ីចឹងគឺថា យើងក៏ចាំបាច់ត្រូវតែមានដែរ ដើម្បីជួយដល់ប្រទេសជាតិយើង កុំឱ្យធ្លាក់នៅក្នុងគ្រោះមហន្តរាយបាន»។
លោក ម៉ម ប៊ុននាង បញ្ជាក់ថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ឆាប់ៗនេះ មុននឹងដាក់ជូនស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ ហើយលោកថា យ៉ាងយូរបំផុតត្រឹមចុងខែមេសា នេះ ច្បាប់នេះ នឹងត្រូវប្រកាសឱ្យប្រើ។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ន មានចំនួន ៥ ជំពូក ចែកជា១២ មាត្រា។ តាមរយៈសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ រដ្ឋាភិបាល អាចកម្រិតសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ព្រមទាំងអាចគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងបណ្ដាញសង្គមបានទៀតផង នៅពេលប្រទេសជាតិ ត្រូវប្រកាសដាក់ក្នុងភាពអាសន្ន។ ទន្ទឹមគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាល មានសិទ្ធិអំណាចដាក់ចេញវិធានការអ្វីក៏បាន ឱ្យតែយល់ថា សមស្រប និងចាំបាច់ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងភាពអាសន្ននោះ រហូតដល់អាចគ្រប់គ្រងតាមបែបអាជ្ញាសឹកផងដែរ។ ជនណាក៏ដោយ ឱ្យតែប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងច្បាប់នេះ នឹងត្រូវប្រឈមការជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់ ១០ ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់រហូតដល់ ១០ លានរៀល។ ចំពោះអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងស្ថាប័នព័ត៌មានវិញ គឺអាចនឹងត្រូវរងពិន័យជាប្រាក់រហូតដល់ ២៥ ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក បើអាជ្ញាធរ ចាត់ទុកថា ពួកគេប្រព្រឹត្តផ្ទុយនឹងច្បាប់នេះ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា ប្រចាំប្រទេសន័រវេស (Norway) លោក ម៉ែន ណាត មើលឃើញថា ច្បាប់នេះ ធ្វើឡើងដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍ក្រាញអំណាចរបស់ លោក ហ៊ុន សែន ជាងបម្រើប្រយោជន៍សាធារណៈ។ លោក ជឿថា ទាំងរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា ប្រាកដជាមិនហ៊ានត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលឡើយ ពីព្រោះថ្នាក់ដឹកនាំស្ថាប័នទាំងពីរ គឺជាមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់ លោក ហ៊ុន សែន នៅក្នុងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៖ «បើយើងនិយាយអំពី មាត្រា២២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ វាសមស្របក្នុងការអនុវត្ត ពេលណាមួយ។ ប៉ុន្តែច្បាប់ហ្នឹង ឱ្យវាស្របទៅតាមខ្លឹមសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញ ស្ដីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋហ្នឹង គឺអត់ស្របទេ ពីព្រោះយើង មើលមាត្រាទី៥ រហូតទៅដល់ទី៦ ទី៧ នៃច្បាប់ហ្នឹង តើការរឹតត្បិតហ្នឹងវាកម្រិតណា? លោក ហ៊ុន សែន ប្រើអំណាចអាជ្ញាសឹក ប្រើអំណាចយោធា នៅក្នុងការអនុវត្ត ប្រឆាំងជាមួយក្រុមអ្នករិះគន់គាត់ សូម្បីតែគណបក្សគ្នាគាត់ហ្នឹង ក៏គាត់ត្រូវតែបង្ក្រាបដែរ។ ជាពិសេស គឺគាត់អនុវត្ត នៅពេលដែលកូនប្រុសគាត់ ត្រៀមខ្លួនឡើងស្នងតំណែងគាត់»។
សហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ បានរិះគន់រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន យ៉ាងខ្លាំង ជុំវិញការបង្កើតច្បាប់ ស្តីពីគ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ននេះ ព្រោះពួកគេពិនិត្យឃើញថា ច្បាប់នេះ មានចរិតគាបសង្កត់ខ្លាំង លើសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ និងចែងក្នុងន័យទូលាយពេក ដែលអាចឱ្យអាជ្ញាធរ ប្រើច្បាប់នេះ ដើម្បីបង្ក្រាបសំឡេងអ្នករិះគន់។
ចំណែក ប្រធានស្ដីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានចាត់ទុកការធ្វើច្បាប់នេះ ថា ជាការធ្វើរដ្ឋប្រហារជាថ្មីម្ដងទៀត ពីសំណាក់លោក ហ៊ុន សែន។ មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនេះ យល់ថា លោក ហ៊ុន សែន មានគម្រោងផ្ទេរអំណាច ទៅឱ្យកូន ក្នុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខទៀតនេះ។ ដូច្នេះលោកជឿថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងប្រើច្បាប់នេះ កម្ចាត់អ្នកណាក៏ដោយ ឱ្យតែហ៊ានប្រឆាំងនឹងគម្រោងរបស់គាត់ មិនថា ជននោះជាគណបក្សប្រឆាំង ជាមន្ត្រីបក្សប្រជាជន ឬជាថ្នាក់ដឹកនាំកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឡើយ៕
.
CWCI Cambodia 