អត្ថបទ VOD ដោយលោក ញឹម សុខន
06th-10-2022
ការសុខចិត្តរណបប្រទេសជិតខាង ដើម្បីក្រាញអំណាចនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃមេដឹកនាំខ្មែរ ដោយមិនយកពហុគំនិត ធ្វើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ដឹកនាំប្រទេស ជាដើមចមធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដី ទៅប្រទេសជិតខាងតជំនាន់ និងបង្កឱ្យមានជម្លោះផ្ទៃក្នុងគ្មានទីបញ្ចប់ បើអ្នកនយោបាយសម័យទំនើបនេះ មិនពិចារណាកែលម្អ។
ប៉ុន្មានសប្តាហ៍មកនេះ ស្នាមរបួសពីការបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជាតិខាង ហាក់បានរើឡើងវិញ ក្រោយពីយុវជនមួយក្រុម ដើរដាក់ញត្តិតាមស្ថាប័នជាតិ និងជូនដំណឹងពីគម្រោងធ្វើបាតុកម្ម នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល បញ្ឈប់ការចេញបណ្ណស្នាក់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ដល់ជនបរទេស និង លុបគម្រោងបង្កើតអគារសិក្សាភាសាវៀតណាម នៅក្នុងសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ។
ប៉ុន្តែជាការឆ្លើយតប សមត្ថកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល កាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែតុលា បានចាប់ឃុំខ្លួនយុវជន ធែល ធីលែន ដែលបង្ហាញមុខញឹកញាប់តាមបណ្តាញសារព័ត៌មាន ក្នុងការជំទាស់នឹងការយកចិត្តទុកដាក់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចំពោះការឆ្លើយតបទៅនឹងការផ្តាំផ្ញើរបស់មេដឹកនំាវៀតណាម ឱ្យយកចិត្តទុក្ខដាក់ពលរដ្ឋខ្លួន ដែលរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា។
យុវជន អ៊ំ ឈុម ដែលត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ឃាត់ខ្លួន តែត្រូវបានដោះលែងវិញ ឱ្យដឹងថា រូបភាពតវ៉ាដោយសន្តិវិធី ជំទាស់នឹងមេដឹកនាំកម្ពុជា ទទួលយកសំណើរបស់មេដឹកនាំវៀតណាម អាចនឹងជាន់ដានប្រវត្តិសាស្ត្រ ដូចដែលប្រទេសជិតខាង ធ្លាប់លេងល្បែងនេះ រហូតច្បាមយកទឹកដីកម្ពុជាក្រោម និង កោះត្រល់ របស់កម្ពុជាទៅគ្រប់គ្រងរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
លោកថា ៖ «ការយកចិត្តទុកដាក់ពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាល គឺធ្ងន់ទៅលើជនអន្តោប្រវេសន៍ហ្នឹង [វៀតណាម]ខ្លាំងពេក ដែលធ្វើឱ្យយើងបារម្ភខ្លាចថា ទៅថ្ងៃមុខទៅ គេសុំច្រើនជាងហ្នឹង រួមទាំងការស្នើសុំកាត់ទឹកដី ក៏ដូចជាកាត់អ្វីផ្សេងៗឱ្យគេទាំងអស់»។
ចំណាត់ការចាប់ខ្លួនអ្នករិះគន់ពីលំហូរជនជាតិវៀតណាមខុសច្បាប់ មករស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជា រួមទាំងការរិះគន់ពីការបោះបង្គោលព្រំដែន ជាមួយវៀតណាម នាសម័យទំនើបនេះ មិនមែនកើតមានឡើងតែចំពោះយុវជនមួយក្រុមនេះទេ កន្លងទៅអតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំង រួមមានលោក អ៊ុំ សំអាន និងលោក ហុង សុខហួរ ក៏ត្រូវរដ្ឋាភិបាលប្តឹង រហូតជាប់ពន្ធនាគារច្រើនឆ្នាំ រួមទាំងសមាជិកឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន ជាដើម។ ចំណែកបុគ្គលមួយចំនួនទៀត ដែលតាមដានបញ្ហាព្រំដែននេះ ក៏ត្រូវនិរទេសខ្លួន ទៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីគេចចេញពីការតាមចាប់ខ្លួននេះផងដែរ ក្នុងនោះមានទាំង លោក ម៉ែន ណាត ជាដើម។
សំណួរនៅត្រង់ថា តើមានអ្វីអាចព្យាបាលរបួសផ្លូវចិត្តពលរដ្ឋ ពីការបាត់បង់ទឹកដី ក្រៅពីការចាប់ឃុំខ្លួនទេ?
សាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រ និងអ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ មើលឃើញប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា ថ្នាំព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្ត ចំពោះកម្ពុជា ដែលបានបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាង ពិតជាមាន បើប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋ មិនជាប់ចំណងប្រទេសជិតខាង ហើយប្រើទាំងយន្តការជាតិ និងអន្តរជាតិ ដើម្បីជម្រះមន្ទិលការកំណត់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន រវាងប្រទេស និងប្រទេសនោះទេ។
សាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រ លោក វង់ សុធារ៉ា លើកឡើងថា មូលហេតុចម្បងដែលកម្ពុជា បាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាង ពីអតីតកាលនោះគឺ ដោយសារតែខ្សែរាជវង្សានុវង្ស ដែលម្ខាងនិយមខាងសៀម និងម្ខាងនិយមខាងយួន។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា តួយ៉ាងដូចជាព្រះមហាក្សត្រ ធម្មរាជា ជំនាន់ចតុមុខ ជាដើម បានចងសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយអយុធ្យា ឬថៃ តែសម្ព័ន្ធមិត្តនោះ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ បានប្រគល់ខេត្តជាច្រើន រួមទាំងសួយសារអាករ ឬប្រាក់ពន្ធឱ្យគេរាល់ឆ្នាំ ឱ្យទៅអយុធ្យា ដើម្បីសុំជំនួយ ក្នុងការផ្តួលរំលំដៃគូប្រកួតប្រជែងពីរទៀត ដែលមានព្រះបាទ ស្រី រាជា និងព្រះអង្គម្ចាស់ ស្រី សុរិយោទ័យ ដែលត្រូវជាក្មួយបង្កើត។
តាមរយៈសម្ព័ន្ធមិត្តនេះ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ធម្មរាជា បានឈ្នះក្មួយបង្កើតរបស់ខ្លួន ហើយឡើងសោយរាជ្យ នៅអំឡុងឆ្នាំ១៤០៥ ។
មួយវិញទៀត លោកថា ការបាត់បង់ទឹកដីមួយផ្នែកទៀត ទៅប្រទេសឡាវ មានខេត្តចំប៉ាសាក់ ខេត្តអាតាពើ ជាប់ខេត្តរតនគិរី ជាដើម ដោយសារតែខ្មែរជាប់ដៃប្រយុទ្ធគ្នា គ្មានកម្លាំងដាក់ពង្រាយនៅទីតាំងនោះ ដែលធ្វើឱ្យខេត្តមួយចំនួន ត្រូវបានឡាវ គ្រប់គ្រងរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
ចំណែកការបាត់បង់ទឹកដី ទៅប្រទេសវៀតណាម វិញ ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរ គឺព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ បានទៅពឹងពាក់យួន ដើម្បីថែរក្សាអំណាច នៅអំឡុងសតវត្សរ៍ទី១៩ ដែលមាន ព្រះអង្គ ចន្ទ និង ព្រះអង្គ ម៉ី។
លោកមើលឃើញថា បញ្ហាព្រំដែនសម្រាប់ការដឹកនាំ នាសម័យទំនើបនេះ បានក្លាយជាចំនុចសា្លប់រស់របស់មេដឹកនាំគណបក្សនយោបាយ ដែលពួកគេ អាចកើនប្រជាប្រិយ ឬក៏អាចបាត់បង់កេរ្តិ៍ឈ្មោះពីឆាកនយោបាយ ដែលបញ្ហានេះហើយ ជំរុញឱ្យអ្នករិះគន់បញ្ហាព្រំដែន ប្រឈមនឹងការជាប់ពន្ធនាគារ។
ប៉ុន្តែលោកថា ការបាត់បង់ទឹកដី អាចព្យាបាលរបួសចិត្តពលរដ្ឋបាន តាមរយៈការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់សេដ្ឋកិច្ច តាមព្រំដែន បង្កើនប្រាក់ចំណូលដល់ពលរដ្ឋ ដែលរស់នៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែន និងពង្រឹងគុណភាពវិស័យអប់រំ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋយល់ដឹងពីប្រវត្តិសាស្ត្រ និងវប្បធម៌របស់ខ្លួន។
លោកថា ៖ «បើយើងទៅមើលនៅអឺរ៉ុប វិញ មានចម្រុះជាតិសាសន៍ ប៉ុន្តែដោយសារវិស័យអប់រំរបស់គេមួយៗ ខ្លាំង គេមិនភ័យទេ ចំពោះអាណិកជនទាំងឡាយ នៅប្រទេសគេហ្នឹង សំខាន់ឱ្យមនុស្សចាស់ៗ ដែលនៅក្រៅប្រទេសហ្នឹង គោរពច្បាប់របស់គេទៅ ចំណែកកូនៗរបស់ពួកគេ អាចក្លាយជាពលរដ្ឋរបស់ប្រទេស ដែលគេកើតហ្នឹងបានទាំងស្រុង»។
សមាជិកឃ្លាំមើលកម្ពុជា [ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា] លោក ម៉ែន ណាត លើកឡើងថា ភាពចម្រូងចម្រាសនៃការបោះបង្គោលព្រំដែន ជាមួយប្រទេសវៀតណាម នាសម័យទំនើបនេះ មកពីបញ្ហាធំពីរ ក្នុងនោះគឺ ទី១ ការបោះបង្គោលនេះ មិនបានអនុលោមទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា និង កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស, និង ទី២ រដ្ឋាភិបាលមិនបានបង្កើតក្រុមការងារចម្រុះបក្ស ដែលអាចផ្តល់ជំនឿដល់ពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការ។
ក្នុងន័យនេះលោកអះអាងថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលចែងពីបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា តម្រូវឱ្យលុបចោលសន្ធិសញ្ញាព្រំដែន ដែលបក្សកាន់អំណាច ធ្វើជាមួយវៀតណាម អំឡុងវៀតណាម ចូលលុកលុយត្រួតត្រាកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែ លោកថា ក្រោយកម្ពុជាបង្កើតបានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនអំឡុងទសវត្សរ៍៨០ ដែលលោកថា សន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់នោះ ត្រូវភាគីកម្ពុជា និងវៀតណាម ធ្វើឱ្យរស់ឡើងវិញ តាមរយៈសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែម ឆ្នាំ២០០៥ ដែលការណ៍នេះ ជំរុញឱ្យមានមន្ទិលសង្ស័យពីការបាត់បង់ប្រយោជន៍របស់កម្ពុជា រហូតបច្ចុប្បន្ន។
បញ្ហានេះ លោកគិតថា ស្នាមរបួសនៃការបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាងពីអតីតកាល និង មន្ទិលសង្ស័យលើការកំណត់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននាសម័យទំនើបនេះ អាចព្យាបាលបានទាំងយន្តការជាតិ និងអន្តរជាតិ បើអ្នកនយោបាយ មិនជាប់ជំពាក់នឹងផលប្រយោជន៍នយោបាយ។
ដំណោះស្រាយនេះ លោកថា ទី១ យន្តការក្នុងស្រុក រដ្ឋាភិបាលត្រូវប្រើប្រាស់យន្តការសភា ឱ្យបដិសេធការបោះបង្គោល ចំណែកយន្តការបន្ទាប់ ត្រូវប្តឹងបញ្ហានេះ ទៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬសហប្រធានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីឱ្យគេកោះហៅភាគីវៀតណាម ទៅសាកសួរក្នុងនាមប្រទេស ដែលបានចុះហត្ថលេខាទទួលបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពីក្រុងប៉ារីស ដែរនោះ។
លោកថា ៖ «រឿងខ្លះ ដូចជារឿងសមុទ្រ កោះត្រល់ អីហ្នឹង ហើយនឹងរឿងខ្លះទៀត ដែលធ្វើឱ្យបាត់បង្គោលព្រំដែនសម័យបារាំងអីហ្នឹង យើងអាចប្តឹងផ្តល់ទៅតុលាការអន្តរជាតិ ទីក្រុងឡាអេបាន ដូចជាកម្ពុជា ធ្លាប់ប្តឹងឱ្យសើរើនៅសាលក្រម ឆ្នាំ១៩៦២ នៅឆ្នាំ២០០៨ រឿងប្រាសាទព្រះវិហារ នោះ»។
លោកយល់ថា បើកាលណាមានការសម្រេចបែបណា ពីស្ថាប័នអន្តរជាតិ មន្សិលសង្ស័យទាំងប៉ុន្មាន នឹងត្រូវបានលាងជំរះសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែសំណួរនៅត្រង់ថា រដ្ឋាភិបាល ហ៊ានប្រើប្រាស់យន្តការនេះ ឬក៏អត់(?)។
អ្នកស្រាវជ្រាវភូមិសាស្ត្រនយោបាយ លោក វណ្ណ ប៊ុនណា លើកឡើងថា បើផ្អែកលើប្រវត្តិសាស្ត្រ ការបន្តរួមតូចទឹកដីកម្ពុជា មកពីកត្តាធំ ៣ ដែលទី១ មកពីមេដឹកនាំកម្ពុជា ពឹងពាក់បរទេស ដើម្បីរក្សាអំណាច បង្កជម្លោះផ្ទៃក្នុង, ទី២ យុទ្ធសាស្រ្តសង្គ្រាមរបស់ប្រទេសថៃ និងវៀតណាម ដើម្បីពង្រីកទឹកដី និងទី៣ កម្ពុជាជ្រកក្រោមឥទ្ធិពលប្រទេសជិតខាង ដូច្នេះហើយ មេដឹកនាំកម្ពុជា នឹងមិនហ៊ានជំទាស់ទៅនឹងការចង់បានរបស់ប្រទេសដែលមានឥទ្ធិពលលើខ្លួននោះទេ។
លោកមើលឃើញថា ការបាត់បង់ទឹកដី ដែលកំពុងបង្កើនកម្តៅរវាងខ្មែរ និងខ្មែរ នាបច្ចុប្បន្ន អាចមកពីអ្នកនយោបាយ មិនជឿទុកចិត្តគ្នា ទៅលើយន្តការកំណត់ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន ដែលការណ៍នេះ ក្លាយជាទីលានចំនុចស្លាប់រស់នៅទីលានប្រកួតការបោះឆ្នោត ដែលម្ខាងខ្លាចខ្លួន ក្លាយជាជនក្បត់ជាតិ ធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដី និង ម្ខាងទៀត ចង់បង្ហាញថា ខ្លួនស្នេហាជាតិ ដើម្បីទាក់ទាញប្រជាប្រិយភាព។
អ្នកជំនាញផ្នែកភូមិសាស្រ្តនយោបាយរូបនេះ យល់ថា ថ្នាំព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្ត ពីការបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជាតិខាងនេះ វាចំាបាច់ណាស់ អ្នករិះគន់ត្រូវមានមូលដ្ឋានស្រាវជ្រាវបែបវិទ្យាសាស្ត្រ ហើយរដ្ឋាភិបាលត្រូវពិចារណាឡើងវិញ ពីតម្លាភាពនៃការបោះបង្គោលព្រំដែននេះ បើពុំនោះទេ ជំងឺនៃការបាត់បង់ទឹកដីនេះ នឹងបន្សល់ទុកដល់មនុស្សច្រើនជំនាន់ទៀត។
លោកថា ៖ «រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបង្ហាញតម្លាភាព ពីដំណោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ជាមួយបណ្តាប្រទេសជិតខាង មានការចូលរួមពីគ្រប់អ្នកជំនាញគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ តាំងពីអ្នកសារព័ត៌មាន សង្គមស៊ីវិល អ្នកជំនាញកិច្ចការព្រំដែន ដើម្បីពិនិត្យលើការដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ជាមួយវៀតណាម ថៃ ឡាវ អីជាដើម»។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា លើកឡើងថា មានបញ្ហាធំ ៤ ដែលអ្នកនយោបាយសម័យទំនើបនេះ មិនអាចព្យាបាលជំងឺផ្លូវចិត្តពលរដ្ឋ ដែលតាមដានសង្គមបាន។
បើតាមអ្នកជំនាញរូបនេះ បញ្ហាទី១ ការបាត់បង់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ទៅប្រទេសវៀតណាម លោកថា អ្នកនយោបាយកំពុងគ្រប់គ្រងអំណាច មិនដែលបង្ហាញឆន្ទៈទាមទារបញ្ហានេះទេ។
ទី២ ការផ្តល់ឯកសារស្នាក់នៅស្របច្បាប់ ដល់លំហូរជនបទេស ពិសេសជនជាតិដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់កម្ពុជា រដ្ឋាភិបាល មិនបានប្រកាសឱ្យពលរដ្ឋដឹងពីគុណសម្បត្តិ និងគុណប្រយោជន៍ជនបរទេសទាំងនោះ តាមច្បាប់កម្ពុជា សម្រាប់ការស្នាក់នៅស្របច្បាប់នោះទេ ខណៈជនបរទេសទាំងនោះ បច្ចុប្បន្នកំពុងមានឥទ្ធិពលខ្លាំងជាងមុន។
មួយវិញទៀត លោកថា កត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលធ្លាប់ចាត់ទុកប្រទេសវៀតណាម និងថៃ ជាសត្រូវសួរពូជ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើទារុណកម្មពលរដ្ឋខ្មែរ ដោយសារសង្គ្រាមឈ្លានពានទឹកដី ពាក់ព័ន្ធយកក្បាលខ្មែរ ដាំតែអុង ជាដើមនោះ អ្នកនយោបាយមិនបានលាងជំរះបញ្ហានេះ ដល់ពលរដ្ឋខ្មែរទេ។
បន្ថែមពីនេះ លោកមើលឃើញថា ការបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាង តែប្រទេសដែលបានដីរួចខ្លួន តែពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលរិះគន់បញ្ហាព្រំដែន បែរជារដ្ឋាភិបាលខ្លួន ចាប់ដាក់គុក លោកថា មកពីកត្តាធំពីរដែរ។
កត្តាទី១ ភាពវ័យឆ្លាតរបស់ប្រទេសជិតខាង តាមរយៈឥទ្ធិពលនយោបាយ ដើម្បីបញ្ឆេះកំហឹងខ្មែរ និងខ្មែរ បាត់បង់នូវស្មារតីបង្រួបបង្រួមជាតិ និង មួយទៀត កូនខ្មែរភាគច្រើន មិនបានដឹង ពីប្រវត្តិសាស្ត្រពិត នៃដើមចមនាំឱ្យខ្មែរ បាត់បង់ទឹកដីនោះទេ។
លោកថា ៖ «ប្រទេសជិតខាងកម្ពុជាហ្នឹង គេមានឥទ្ធិពល គេពូកែជាងយើង គេប្រើឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយរបស់គេ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាយើង មានការឈ្លោះគ្នា ទាស់គ្នាឯង ដល់អ៊ីចឹង មិនបានចាប់អារម្មណ៍ទៅលើសត្រូវខាងក្រៅទេ»។
បញ្ហានេះលោក បារម្ភថា កម្ពុជានឹងប្រឈមមុខដាក់គ្នា គ្មានទីបញ្ជប់តជំនាន់ បើអ្នកនយោបាយនៅតែលង់លក់ក្រោមឥទ្ធិពលអំណាច មិនពង្រឹងស្មារតីជាតិឡើងវិញទេនោះ៕