អត្ថបទ CWCI Cambodia /19-6-2020
ចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (ហៅកាត់ជាអង់គ្លេសថា SMD) នៅថ្ងៃទី ១៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ចុះផ្សាយខ្លឹមសារសំខាន់ៗនៃ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីសិង្ហបូរី (Singapore) លោក លី សៀនទ្បុង (Lee Hsien Loong) ដែលផ្ញើទៅកាន់នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃប្រទេសថៃ លោក ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា (Prayut Chan-o-cha) កាលពីថ្ងៃទី ២៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ កន្លងទៅ ដើម្បីបញ្ជាក់រំលឹកជូនប្រទេសថៃ អំពី «ប្រទេសវៀតណាម ឈ្លានពានកម្ពុជា នៅឆ្នាំ១៩៧៨ រួចចូលកាន់កាប់កម្ពុជា នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩»។ ការរំលឹករបស់ប្រទេសសិង្ហបូរីនេះ ទំនងជាចង់បង្ហាញសេចក្តីព្រួយបារម្ភចំពោះប្រទេសថៃ ដែលជាសមាជិកស្ថាបនិកសមាគមអាស៊ាន (ASEAN) មួយដែរ ឲ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ចំពោះការជ្រៀតជ្រែកនយោបាយនានា នៅក្នុងតំបន់។ (ទអត្ថបទបន្ថែម៖ វៀតណាម ប្រតិកម្មទៅមេដឹកនាំសាំងហ្កាពួរ Lee Hsien Loong ដែលថា វៀតណាមឈ្លានពានកម្ពុជា)។
ប្រទេសសិង្ហបុរី ធ្លាប់បានប្តឹងទៅអង្គការសហប្រជាតិ (អ.ស.ប.) តាមលិខិតចុះថ្ងៃទី ៥ ធ្នូ ១៩៨៦ អំពីប្រទេសវៀតណាម ចូលឈ្លានពានកម្ពុជា ដោយមានបញ្ជាក់អំពី «កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះមួយចំនួនរបស់កម្ពុជា» ត្រូវបានវៀតណាម បង្ខំឲ្យភាគីកម្ពុជា កាលនោះ ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងដែនទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅថ្ងៃទី ០៧ កក្កដា ១៩៨២។ លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជារដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ជាអ្នកចុះហត្ថលេខាជាមួយលោក ង្វៀង កូថាច់ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសវៀតណម លើកិច្ចព្រមព្រៀងដែនទឹកប្រវត្តិសាស្រ្តនេះ។ «ផែនទីអម»កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ បង្ហាញថា វៀតណាម បានកាត់ឆ្វៀលយកកោះត្រល់ ចង្កោមកោះក្រចកសេះ និងដាក់ផ្ទៃសមុទ្រខ្មែរ ១០.០០០ (១ម៉ឺន) គីឡូម៉ែត្រក្រឡាទៀតផង។ (ឯកសារកិច្ចព្រមព្រៀង ១៩៨២៖ «ច្បាប់ដើម Download» ឬ«ច្បាប់ចម្លង Download»)។
ចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ចុះហត្ថលេខាដោយប្រធានប្រតិបត្តិ លោក ទូច វិបុល កាលពីថ្ងៃទី ១៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ អំពាវនាវឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរ វិលទៅរកការផ្សាះផ្សា និងឯកភាពជាតិ «ដើម្បីទាមទារឲ្យ ប្រទេសវៀតណាម ប្រគល់សងមកជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជាវិញ នូវទឹកដីកម្ពុជា ដែលវៀតណាម បានឈ្លានពានយកទៅគ្រប់គ្រង ជាពិសេស កោះត្រល់។ គោលការណ៍ និងយន្តការតាមខ្លឹមសារកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ,ឯកសារផ្លូវការនានា និងច្បាប់ជាតិ-អន្តរជាតិទាំងឡាយ គឺជាមូលដ្ឋានប្រតិបត្តិការ ទាមទារទឹកដីកម្ពុជា ពីវៀតណាម»។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលនេះ បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា «ប្រទេសវៀតណាម ដែលជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ជាសមាជិកអាស៊ាន (ASEAN) និងជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែរនោះ ត្រូវតែគោរពអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា និងត្រូវទទួលខុសត្រូវ ចំពោះមុខគោលការណ៍ និងច្បាប់អន្តរជាតិ»។ (មានអត្ថបទ៖ អ្នកនយោបាយខ្មែរ ត្រូវរកដំណោះស្រាយនយោបាយរួម រួមគ្នាការពារបូរណភាពទឹកដី និងដោះស្រាយរឿងកោះត្រល់)។
លោក សុខ ទូច ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា និងប្រធានក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវព្រំដែន របស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានសារព័ត៌មាន ឌីខេបូឌា ដេលី (The Cambdia Daily) ដកស្រង់សំដីកាលពីថ្ងៃទី ១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ថា ការអំពាវនាវរបស់ចលនានិស្សិតខ្មែរ ដែលលើកបញ្ហា កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកសេះ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជានោះ «គឺជាការធ្វើឡើងចង់បានល្បីឈ្មោះតែប៉ុណ្ណោះ»។ លោកបន្តថា «ការទាមទារកោះត្រល់មកវិញ លុះត្រាណាកម្ពុជា មានសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំង មានត្រៀមខ្លួនជាស្រេចពីសំណាក់មហាជន និងមានកម្លាំយោធាខ្លាំងជាមុន»។ លោក បានបញ្ជាក់ទៀតថា «គ្មានផែនទីណាមួយដែលបញ្ជាក់ថា កោះត្រល់ ជារបស់ខ្មែរនោះទេ សូម្បីសៀវភៅ លោក ស៊ាន ប៉េងសែ {អ្នកជំនាញផែនទីខ្មែរ នៅប្រទេសបារាំង} ក៏សរសេរខុស ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាកោះត្រល់ នេះដែរ»។
ទោះជាយ៉ាងក៏ដោយ លោក ម៉ែន ណាត អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល នៃចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានប្រតិកម្មប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambdia Daily ថា «ចលនានិស្សិត កំណើតទី២ នេះ មិនមែនបង្កើតឡើងដើម្បីចង់ល្បីឈ្មោះដូចលោក សុខ ទូច និយាយទាំងខ្វះការពិចារណានោះទេ»។ លោកបន្តថា ចលនានិស្សិតនេះ បង្កើតឡើងតាំងពី {ថ្ងៃទី០២} ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៨ មកម៉្លេះ។ ចលនានិស្សិតនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងវិញក្នុងទស្សនវិស័យ និងគោលបំណងច្បាស់លាស់ ព្រមទាំងមានការចូលរួមពីក្រុមអ្នកជំនាញព្រំដែន អ្នកច្បាប់ និងបញ្ញវន្តជាឥស្សរជនជាច្រើនទៀតផង»។ អ្នកឃ្លាំមើលព្រំដែនរូបនេះ បានអះអាងថា ចលនានិស្សិត កំណើតទី២ នេះ មានទស្សនវិស័យ «ចង់ឃើញកម្ពុជាមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ យុត្តិធម៌ ឯកភាពជាតិ អធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដីពេញលេញ» និងមានគោលបំណង «ធ្វើការតស៊ូមតិអហិង្សា ជាមួយស្ថាប័នជាតិ និងអន្តរជាតិ ក្នុងការស្តារលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការពារបូរណភាពទឹកដី និងលើកកម្ពស់ការចូលរួមថែរក្សាស្ថេរភាព និងសន្តិភាពនៅកម្ពុជា»។
លោក ម៉ែន ណាត បញ្ជាក់បន្ថែមប្រាប់ The Cambdia Daily ដដែលថា «ចំពោះករណីរឿងរ៉ាវកោះត្រល់ មិនអាចនិយាយថា ជាការបាត់បង់យូរហើយនោះទេ ឬបាត់បង់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៣៩ ដូចការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន និងលោក សុខ ទូច នោះទេ»។ លោកបន្តថា «ការអះអាងរបៀបនេះ គឺជាករសម្លាប់ខ្លួនឯង ជាការចង់បំបាត់ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្លួនឯងតែប៉ុណ្ណោះ»។ លោកបន្តទៀតថា «រឿងកោះត្រល់នេះ គឺត្រូវបានវៀតណាម បង្ខំឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីដែនទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៨២ ដែលបានគូសផែនទី លេបត្របាក់យកកោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកសេះ ផងដែរ»។ លោក ម៉ែន ណាត បង្ហាញជូនឯកសាររឿង «កោះត្រល់» ថា៖
– ឯកសារចរាចររបស់លោក ប្រវីយេ (Brévié) ដែលចុះថ្ងៃទី ៣១ មករា ១៩៣៩ បានបញ្ជាក់លំអិតថា «កោះត្រល់ ជារបស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយដែនកូសាំងស៊ីនរបស់បារាំង គ្រប់គ្រងកោះត្រល់ តែផ្នែកប៉ូលីស និងរដ្ឋបាលប៉ុណ្ណោះ»។ មានលិខិតលោក ប្រវីយេ៖ កោះត្រល់ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្មែរ គឺផ្ទុយពីការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន)។
– ព្រះរាជក្រឹត្យរបស់ស្តេចព្រះ នរោត្តម សុរាម្រិត ឆ្នាំ១៩៥៧ បញ្ជាក់ថា «កោះត្រល់ ឬ កោះភូកុក គឺជាឈ្មោះកោះតែមួយ ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា»។
– លុះដល់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងសម័យលោកសេនាប្រមុខ លន់ នល់ និងរបបខ្មែរក្រហម ក៏នៅតែបញ្ជាក់ថា «កោះត្រល់ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា» ហើយនៅឆ្នាំ១៩៧៦ កងទ័ពខ្មែរក្រហម បានលើកទ័ពឈរជើងនៅលើកោះត្រល់ បានមួយរយៈផងទៀត។
– រហូតមកដល់ឆ្នាំ ២០០៥ អតីតព្រះមហាក្សត្រ សម្តេចឪ នរោត្តម សីហនុ ក៏បានរំលឹកទៅលោក ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលថា «គ្មានសម័យណា គ្មានមេដឹកនាំណា ដែលហ៊ាននិយាយថា កោះត្រល់ ត្រូវបានកាត់ទៅឲ្យវៀតណាមទេ»។ ព្រះអង្គមានបន្ទូលថា «កោះត្រល់ ជារបស់កម្ពុជា»។
នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី ០៩ សីហា ២០១២ បានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភាថា «កោះត្រល់ លែងជារបស់កម្ពុជា តាំងពីឆ្នាំ១៩៣៩ មកម្ល៉េះ ដោយសារអគ្គទេសាភិបាលបារាំង លោក ប្រវីយេ បានដាក់កោះត្រល់ ទៅឲ្យដែនដីកូសាំងស៊ីន (កម្ពុជាក្រោម) របស់បារាំង ជាអ្នកគ្រប់គ្រង»។ រួចហើយនៅឆ្នាំ១៩៤៩ បារាំង បានផ្ទេរកម្ពុជាក្រោម ទៅឲ្យវៀតណាម ជាអ្នកគ្រប់គ្រងបន្ត ដែលលោកថា «កោះត្រល់ លែងជារបស់កម្ពុជា» នោះ។ ការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានក្រុមអ្នកជំនាញព្រំដែន និងសកម្មជនព្រំដែនខ្មែរ ច្រានចោល ដោយពន្យល់ថា «ចរាចរបស់លោក ប្រវីយេ នៅឆ្នាំ១៩៣៩ នោះគឺបារាំង នៅដែនកូសាំងស៊ីន គ្រប់គ្រងកោះត្រល់ តែផ្នែកប៉ូលីស និងរដ្ឋបាល។ ហើយរឿងដោយឡែកនេះ កោះនេះនៅតែរបស់កម្ពុជា»។
ថ្លែងប្រាប់ The Cambdia Daily ថ្ងៃទី១៧ មិថុនា ២០២០ លោក ម៉ែន ណាត បានសង្កត់ធ្ងន់ថា «បើតាមឯកសារផ្លូវច្បាប់ រួមទាំងច្បាប់សមុទ្រ និងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ផង គឺថាភាគីកម្ពុជា មានអាទិភាពផ្លូវច្បាប់ពេញលេញ ជាម្ចាស់កោះត្រល់។ ម្ល៉ោះហើយបានជាយើង {ចលនានិស្សិត}ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើមោក្ខភាព ឬលុបចោលរាល់សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងនានា ក្នុងទសវត្សរ៍ទី៨០ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន និងរឿងកោះត្រល់ ទៅតាមយន្តការអន្តរជាតិ ដែលអាចធានាយុត្តិធម៌ ទាំងភាគីកម្ពុជា និងវៀតណាម»។
សម្តេចតា រោត្តម សីហនុ បានផ្ញើព្រះរាជសារពីទីក្រុងប៉េកាំង ថ្ងៃទី ១៦ តុលា ២០០៤ ថា «ចំពោះខ្ញុំ ក្រោយពីបារាំងសែស ថ្វាយរាជសម្បត្តិឲ្យខ្ញុំ ខ្ញុំបានរារាំងប្រទេសថៃ ប្រទេសវៀតណាម ដែលខ្លាំងជាងយើង កុំឲ្យមកលេបត្របាក់ពង្រួញទំហំទឹកដីខ្មែរយើងតទៅទៀតបាន»។ «កើតមកជាខ្មែរ គ្មានអ្នកណាម្នាក់ ដែលមិនស្រលាញ់ជាតិ ស្រលាញ់កម្ពុជាក្រោម និង កោះត្រល់ នោះទេ»។ «ដូច្នេះ ខ្ញុំសូមជនរួមជាតិ មេត្តាបែងចែកឲ្យច្បាស់លាស់ពី៖ {គឺថា} នរោត្តម សីហនុ មិនដែលទទួលស្គាល់ថា ស្របច្បាប់ និងសមហេតុផលអំពី កម្ពុជាក្រោម កោះត្រល់ បានទៅបារាំង ឬ វៀតណាម នោះទេ»៕
.
CWCI Cambodia 