សម្រង់ឯកសារអំពីរឿង ព្រំដែនខ្មែរ និងកោះត្រល់ ជាមួយវៀតណាម
(ដោយលោក ម៉ែន ណាត (Mèn Nath) ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា /ឆ្នាំ២០១៩)
ជុំវិញរឿងព្រំដែនគោក
– ព្រះរាជសារសម្តេចតា នរោត្តម ស៊ីហនុ ចុះក្នុង BMD ថ្ងៃ ១៨ ធ្នូ ២០០៤ (ឯកសារភាសាអង់គ្លេស និងបារាំង) ថាលោក វ៉ា គឹមហុង ប្រើ «ផែនទីក្លែងក្លាយ» ដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន ជាមួយវៀតណាម។ លោក វ៉ា គឹមហុង ទេសរដ្ឋមន្រ្តី និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការព្រំដែន នៃរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន។
– លោក វ៉ា គឹមហុង កាលពីថ្ងៃទី ០២ កក្កដា ២០១៥ ទទួលស្គាល់ថា «ផែនទី បោះបង្គោលព្រំដែន ជាមួយវៀតណាម គឺជាផែនទី យូធីអឹម (UTM របស់ទាហានអាមេរិកាំង ក្នុងសម័យសង្គ្រាមវៀតណាម) ខ្នាត ១/៥០.០០០ មាន ៤០ ផ្ទាំង និង ផែនទីបោន (Bonne) ១/១០០.០០០ មាន ២៦ ផ្ទាំង ហើយជាផែនទី បោះពុម្ពនៅប្រទេសវៀតណាម» ជាផែនទីអមភ្ជាប់នឹងសន្ធិញ្ញាព្រំដែនរដ្ឋ ថ្ងៃទី ២៧ ធ្នូ ១៩៨៥។
– សម្តេចតា នរោត្តម សីហនុ នៅថ្ងៃទី ១៩ កក្កដា ១៩៩៣ សរសេរលិខិតទៅសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងលោក ហ៊ុន សែន ឲ្យប្រាប់ទៅមេដឹកនាំវៀតណាម ថាត្រូវយកបង្គោលព្រំដែន សម័យបារាំង ទាំង ១២៤ បង្គោល ទៅដាក់ត្រង់កន្លែងដើមវិញ។ ទ្រង់ រណប្ញទ្ធិ និងលោក ហ៊ុន សែន កាលនោះ ជាសហនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្ន ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិ ខែឧសភា ១៩៩៣។ អ្នកទាំងពីរ មិនបានធ្វើតាមសម្តេចតាទេ។
– សន្ធិសញ្ញា ១៩៨៣ ស្ដីពីគោលការណ៍ដើម្បីដោះស្រាយព្រំដែន និង កិច្ចព្រមព្រៀងស្ដីពីលក្ខន្តិកៈព្រំដែន ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី ២០ កក្កដា ១៩៨៣ រវាងលោក ហ៊ុន សែន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា (របបក្រុងភ្នំពេញ) ជាមួយលោក ង្វៀន កឺថាច់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសវៀតណាម។
– ព្រះរាជសារសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ថ្ងៃ ១៦ មីនា ២០០៥ ចុះផ្សាយព្រឹត្តប័ត្រ BMD ជាភាសាបារាំងថា «សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម បានបង្កើតព្រំដែនថ្មី (ចំណេញទៅគេ) ដោយសាងសង់ នៅទសវត្សរ៍ទី ៨០ និងឆ្នាំ១៩៩០-២០០០ នូវក្លោងទ្វារ ហើយដោយ «ជីកប្រឡាយទឹក ដែលស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ឆ្ងាយពីព្រំដែនយើង កាលពីឆ្នាំ១៩៦៣-១៩៦៩»។ «កម្ពុជាយើងសព្វថ្ងៃ តំណាងដោយក្រុមឯកឧត្តម វ៉ា គឹមហុង យល់ព្រម «ធ្វើអត្តឃាតខ្លួនឯង» ដោយទទួលស្គាល់ សូម្បីតែនៅចំពោះមុខច្បាប់អន្តរជាតិថា ប្រទេសកម្ពុជា គ្មានព្រំដែនច្បាស់លាស់ទេ»។
– សន្ធិសញ្ញាព្រំដែន ឆ្នាំ ២០០៥ និងសន្ធិសញ្ញាព្រំដែន ឆ្នាំ ២០១៩ គឺគ្រាន់តែបន្ថែមខ្លឹមសារទៅលើ សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ ឆ្នាំ១៩៨៥ គឺថាវាសុទ្ធតែយកមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃ សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ (ខុសច្បាប់) ថ្ងៃ ២៧ ធ្នូ ១៩៨៥ (ចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន និង ង្វៀន កូថាច់) ដែលជាសន្ធិសញ្ញា ធ្វើឡើងក្រោមការត្រួតត្រា របស់វៀតណាម ដែលបង្កឲ្យមានទំនាស់ផ្លូវច្បាប់ ត្រូវបានប្រឆាំងងជំទាស់ដោយក្រុមអ្នកជំនាញព្រំដែនខ្មែរ និងសម្តេចឪ នរោត្តម សីហនុ ព្រមទាំងសកម្មជនព្រំដែនផង។ សន្ធិសញ្ញាទាំងឡាយណា ដែលយកមូលដ្ឋានសន្ធិញ្ញា ១៩៨៥ គឺបានន័យថា «មិនស្របច្បាប់ទេ»។ វាផ្ទុយពីមាត្រា២ និងមាត្រា៥៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយផ្ទុយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ១៩៩១ ចំណុច ២.ឃ។
– កំណត់ហេតុប្រជុំនៃគណៈកម្មាធិការព្រំដែនខ្មែរ (លោក វ៉ា គឹមហុង ប្រធាន) និងវៀតណាម (លោក វូ យុង) ថ្ងៃទី ០៤-០៧ មេសា ២០០៧ គឺថា«សុំអ្នកបច្ចេកទេសវៀតណាម, បោះបង្គោលព្រំដែន តាមផែនទីយូធីអឹម ខ្នាត 1/50.000 (ផែនទីអាមេរិកាំង ផ្ទុយពីមាត្រា២ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ) និងប្រើ ផែនទីបោន 1/100.000 (បោះពុម្ពឡើងវិញនៅវៀតណាម បើតាមលោក វ៉ា គឹមហុង ថ្លែងថ្ងៃទី ០២ កក្កដា ២០១៥)។ ហើយឯកសារនានា រឿងព្រំដេន ត្រូវរក្សាជាការសម្ងាត់»។
ប្រវត្តិបោះបង្គោលព្រំដែនគោក (៣ លើក)
– តាមអនុសញ្ញាបារាំង កម្ពុជា និង កូសាំងស៊ីន ឆ្នាំ១៨៧៣ (សម័យអាណានិគមបារាំង) បោះបង្គោលព្រំដែន ១២៤ បង្គោល ជាមួយវៀតណាម។ វាគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះយ៉ាងសំខាន់ ដែលទទួលស្គាល់ដោយសន្និសីទ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស៊្វីស ឆ្នាំ ១៩៥៤ ក្នុងនោះក៏មានវៀតណាម ឡាវ ចូលរួមទទួលស្គាល់ដែរ។ ហើយរឿងនេះ ត្រូវបានរំលឹកឡើងវិញជាថ្មី នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១។
– តាមសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ ជាមួយវៀតណាម ១៩៨៥ ជាសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ ដែលភាគីទាំងពីរ បានបោះបង្គោលព្រំដែន ៧២ បង្កោល។ ក្រុមអ្នកជំនាញកិច្ចការព្រំដែន និងសម្តេចតា នរោត្តម សីហនុ ថា «វៀតណាម បោះបង្គោលព្រំដែន រំកិលចូលក្នុងទឹកដីខ្មែរ»។
– តាមសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែម ឆ្នាំ ២០០៥ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ត្រូវបោះបង្គោល ៣៧៥ បង្គោល ជាបង្គោលថ្មី ដ៏ចម្រូងចម្រាស ដែលរងការចោទប្រកាន់បន្ថែមថា «ធ្វើឲ្យបាត់បង់បូរណភាពទឹកដីបន្ថែម ទៅវៀតណាម»។ ប្រទេសទាំងពីរ បោះបង្គោលបាន ៨៤% (បោះបាន ៣១៥ បង្គោល) មកដល់ដំណាច់ឆ្នាំ ២០១៩។ រួមជាមួយគ្នានេះ ប្រទេសទាំងពីរ ធ្វើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមថ្មី ហៅថា សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែម ឆ្នាំ ២០១៩ គឺបន្ថែមខ្លឹមសារទៅលើ សន្ធិសញ្ញាព្រំដែន ១៩៨៥ និង ២០០៥។
ជុំវិញរឿង កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកេសះ
– កោះត្រល់ និងប្រជុំកោះខ្មែរ នៅតែត្រូវបានសរសេរក្នុងសៀវសិក្សា «ភូមិវិទ្យា» ថ្នាក់ទី៧ ឆ្នាំ១៩៨៥ នៃរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា របស់លោក ហ៊ុន សែន ជាសម័យវៀតណាម ត្រួតត្រាកម្ពុជា។
– លោក ស៊ាន ប៉េងសែ អ្នកជំនាញផែនទីព្រំដែនខ្មែរ ថ្ងៃទី ២២ កុម្ភៈ ២០១៦ បញ្ជាក់ថា បើតាមខ្សែបន្ទាត់ប្រេវីយេ (Brévié) គឺ កោះត្រល់ (មានផ្ទៃ ៥៧៤ គ.ម.ក្រឡា) ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ពីព្រោះវា មានផ្ទៃដីខ្ពង់រាបបាតសមុទ្រ ជាប់និងឆ្នេរសមុទ្រខ្មែរ ខេត្តកំពត។ វាមានចម្ចាយ ១៥ គីឡូម៉ែត្រ ពីខេត្តកំពត ហើយមានចម្ងាយ ៤៥ គីឡូម៉ែត្រ ពីតំបន់ហាទៀង ប្រទេសវៀតណាម (កម្ពុជាក្រោម)។
– សម្តេចតា រោត្តម សីហនុ ផ្ញើព្រះរាជសារពីទីក្រុងប៉េកាំង ថ្ងៃទី ១៦ តុលា ២០០៤ ថា «ចំពោះខ្ញុំ ក្រោយពីបារាំងសែស ថ្វាយរាជសម្បត្តិឲ្យខ្ញុំ ខ្ញុំបានរារាំងប្រទេសថៃ ប្រទេសវៀតណាម ដែលខ្លាំងជាងយើង កុំឲ្យមកលេបត្របាក់ពង្រួញទំហំទឹកដីខ្មែរយើងតទៅទៀតបាន»។ «កើតមកជាខ្មែរ គ្មានអ្នកណាម្នាក់ ដែលមិនស្រលាញ់ជាតិ ស្រលាញ់កម្ពុជាក្រោម និង កោះត្រល់ នោះទេ»។ «ដូច្នេះ ខ្ញុំសូមជនរួមជាតិ មេត្តាបែងចែកឲ្យច្បាស់លាស់ពី៖ {គឺថា} នរោត្តម សីហនុ មិនដែលទទួលស្គាល់ថា ស្របច្បាប់ និងសមហេតុផលអំពី កម្ពុជាក្រោម កោះត្រល់ បានទៅបារាំង ឬ វៀតណាម នោះទេ»។ ((សូមទាញយក ព្រះរាជសារ – Download))
– លោក ប្រេវីយេ (Brévié, ឬឈ្មោះពេញ Jules Brévié) ជាអាណាព្យាបាលរបស់បារាំង ប្រចាំនៅឥណ្ឌូចិន ថ្ងៃទី ៣១ មករា ១៩៣៩ ត្រូវបានបកប្រែក្រៅផ្លូវការថា កោះត្រល់ ត្រូវបានដាក់ឲ្យខាងកូសាំងស៊ីន «គ្រប់គ្រងខាងផ្នែករដ្ឋបាល និងប៉ូលីស»ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែកោះនេះ នៅតែជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្មែរ។ លោក ប្រេវីយេ បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា «ខ្ញុំសូមជម្រាបលោក {ព្រះបាទ ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស មហាក្សត្រខ្មែរ}ថា ខ្ញុំទើបនឹងបានពិនិត្យមើលសារជាថ្មី ម្តងទៀត នៅលើចំណោមរឿងចង្កោមកោះ ដែលនៅក្នុងឈូងសមុទ្រ សៀម ដែលមានការទាស់ទែងគ្នា រវាងប្រទេសកម្ពុជា និង កូសាំងស៊ីន។ ស្ថានភាពនៃ ចង្កោមកោះនេះ ដែលមានរាយ នៅតាមបណ្តោយ ឆ្នេរសមុទ្រខ្មែរ ហើយដែលមានខ្លះ ស្ថិតនៅសែនជិតឆ្នេរសមុទ្រ របស់ខ្មែរ ដែលដី(ល្បាប់) ដែលកំពុងដុះ និងចេះតែបន្តដុះនេះ នឹងភ្ជាប់កោះទំាងនេះ ទៅនឹងឆ្នេរសមុទ្រ របស់ប្រទេសកម្ពុជា ក្នុង រយៈពេលដ៏ខ្លីខាងមុខ។ តាមការសមហេតុសមផល និង តាមរបៀបភោគម្ពសាស្រ្ត ជាការចាំបាច់ ត្រូវតែដាក់កោះទំាងនេះ ឲ្យនៅក្រោមការត្រួតត្រា នៃរាជការរបស់ប្រទេសកម្ពុជា»។ ((សូមទាញយក ជាអង់គ្លេស – English និង បារាំង – French ហើយនិងបកប្រែក្រៅផ្លូវការជា ភាសាខ្មែរ – Khmer))
– លោក ប្រេវីយេ បញ្ជាក់ក្នុងលិខិតថា កោះទំាងឡាយ ដែលស្ថិតនៅខាងត្បូង ខ្សែបន្ទាត់នេះ សរុបទំាង កោះហ្វូកុក (កោះត្រល់) ទំាងមូល ត្រូវនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ កូសាំងស៊ីន តទៅទៀត។ ត្រូវដឹងថា ខ្សែបន្ទាត់ខណ្ឌសីមា ដែលបានកំណត់នេះ ព័ទ្ធកោះហ្វូកុក តាមភាគខាងជើង ដោយនៅចម្ងាយ ៣ គីឡូម៉ែត្រ ពីចំណុចនានា ដែលនៅខាងជើងបំផុត នៃកោះនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ នេះគ្រាន់តែជាការគ្រប់គ្រងផ្នែករដ្ឋបាល និងប៉ូលីសប៉ុណ្ណោះ ចំណែកបញ្ហាអនិស្សរភាព (ក្រោមចំណុះ) (De pendanco) នៃដែនដី នៃកោះទំាងនេះ នៅទុកដោយឡែកដដែល។
– មានមតិមួយយល់ច្រឡំថា កោះត្រល់ ត្រូវបានវៀតណាម កាន់កាប់តាំងពីថ្ងៃទី ២៧ កញ្ញា ១៩៤៩ បន្ទាប់ពីអាណានិគមបារាំង ផ្ទេរ ប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម (ឬ កូសាំងស៊ីន) ទៅឲ្យវៀតណាម។ ហើយរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ក៏ខំនិយាយតាមគេ ជាពិសេសគឺនិយាយតាមវៀតណាម ដើម្បីតម្រូវចិត្តរបស់វៀតណាម។
– លោក ស៊ាន ប៉េងសែ អ្នកជំនាញផែនទីកម្ពុជា ថ្ងៃទី២២ កុម្ភៈ ២០១៦ បានស្តីបន្ទោសលោក ហ៊ុន សែន ថា«មិនចេះស្រឡាញ់ជាតិ» បានកាត់កងខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន និងដែនសមុទ្រមួយភាគ ទៅឲ្យវៀតណាម។ លោក ប៉េងសែ បញ្ជាក់ថា កោះត្រល់ ត្រូវបានវៀតណាម ចាប់ផ្តើមកាន់កាប់ បន្ទាប់ពីមានសន្ធិសញ្ញា ឬ កិច្ចព្រមព្រៀងដែនទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ត ឆ្នាំ១៩៨២ (ថ្ងៃទី ៧ ខែកក្កដា ១៩៨២) ធ្វើឡើងក្នុងសម័យ វៀតណាម ត្រួតត្រាកម្ពុជា។ កាលនោះលោក ហ៊ុន សែន ជារដ្ឋមន្រី្តក្រសួងការបរទេស នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ដែលត្រូវបានលើកបន្តុបដោយវៀតណាម។
– កិច្ចព្រមព្រៀងដែនទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រជាមួយវៀតណាម ថ្ងៃទី ៧ កក្កដា ១៩៨២ (សូមទាញយក «ច្បាប់ដើម» Download ឬទាញយក «ចម្លង» Download) ធ្វើឡើងរវាងលោក ហ៊ុន សែន និងវៀតណាម យល់ព្រមប្រគល់ កោះត្រល់ (កោះហ្វូកុក) និង ចង្កោមកោះក្រចកសេះ (ចង្កោមកោះថូជូ) ជារបស់វៀតណាម និងដាក់ដែនសមុទ្រខ្មែរ ១០០០០ គ.ម.ក្រឡា ជាតំបន់រួមគ្នា ជាមួយវៀតណាម មកទល់ឆ្នេរខេត្តកំពត។ កិច្ចព្រមព្រៀងដែនទឹកនេះ វាផ្ទុយនឹងមាត្រា១ ចំណុច ២.ឃ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១, វាផ្ទុយពីមាត្រា២ និងមាត្រា៥៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឆ្នាំ១៩៩៣។
– អនុសញ្ញាស្តីអំពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២ ជំពូកទី២ ផ្នែក២ មាត្រា៣ ចែងថា «រាល់រដ្ឋទាំងអស់ មានសិទ្ធិបង្កើតប្រវែង នៃដែនសមុទ្ររបស់ខ្លូនរហូតដល់ដែនកំណត់មិនលើសពី ចម្ងាយ ១២ ម៉ាយល៍ ស្មេីនឹង ២២,២២៤ គីឡូម៉ែត្រ ដែលវាស់ពីខ្សែបន្ទាត់មូលដ្ឋាន ដែនកំណត់អនុលោមតាម អនុសញ្ញានេះ»។ (សូមទាញយក «ភាសាអង់គ្លេស» Download ឬទាញយក «ភាសាខ្មែរ» Download)។ តាមលក្ខខណ្ឌភូមិសាស្ត្រជាក់ស្ដែង កោះត្រល់ មានរយៈចម្ងាយត្រឹមតែ ១៥ គីឡូម៉ែត្រ ពីខេត្តកំពត ប្រទេសកម្ពុជា ហើយ មានរយៈចម្ងាយ ៤៥ គីឡូម៉ែត្រ ពីតំបន់ហាទៀង នៃខេត្តកៀនយ៉ាង ប្រទេសវៀតណាម។
តាមច្បាប់សមុទ្រ ឆ្នាំ១៩៨២ នេះ បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា កោះត្រល់ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្មែរ ដោយកោះនេះស្ថិតនៅចម្ងាយតែ ១៥ គីទ្បូម៉ែត្រ ពីឆ្នេរខេត្តកំពតនៃប្រទេសកម្ពុជា គឺតិចជាង ២២,២២៤ គីទ្បូម៉ែត្រ ដែលកំណត់ដោយច្បាប់សមុទ្រនេះ។
……………….
.