(រាយការណ៍ដោយលោក តាំង សារ៉ាដា / The Cambodia Daily / 23-5-2020)
អ្នកវិភាគនយោបាយក្រៅប្រទេស ព្រមានថា មូលហេតុដែលធ្វើឲ្យវៀតណាម នាំគ្នាសម្រុកឈ្លានពានកម្ពុជានៅពេលនេះ គឺដោយសារផ្ទៃក្នុងជាតិខ្មែរ កើតជម្ងឺវល់អស់ទៅហើយ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ បានសរសេរនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោក នៅថ្ងៃទី ២២ ឧសភា ថា «គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវក្រុមលោក ហ៊ុន សែន កូរឡើងវ៉ល់ ដែលនាំឲ្យប្រទេសជិតខាង មាក់ងាយកម្ពុជា ដោយសារតែមេដឹកនាំកម្ពុជា ដូចជា ហ៊ុន សែន មានចំណេះដឹងទាប គ្មានសមត្ថភាពថ្នាក់អន្តរជាតិដូចជាគេឯង ហើយដឹងតែបំបែកបំបាក់ជាតិ ដើម្បីតែរក្សាអំណាចខ្លួនឯង ជាពិសេស ល្បិចល្បែងត្រៀមលើកអំណាច ឲ្យកូនប្រុសរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោក គឹម សុខ សម្តែងការព្រួយបារម្ភថា «រីឯគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំ {គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ} ដែលគួរជាទីសង្ឃឹមរបស់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរ នៅពុំទាន់ឃើញមានកោះត្រើយ ដោយសារមានមនុស្ស នៅបន្តព្យាយាមសម្លាប់ {ឬ} ផ្ដួលនយោបាយគូបដិបក្ខ ផ្ទៃក្នុងបក្ស {គ្នាឯង} តាមរយៈយុទ្ធវិធីរាយកម្លាំងបែកខ្ញែក»។ លោកបន្តថា «ភាគីខ្មែរទាំងពីរ ដែលមានឥទ្ធិពលនយោបាយនៃជាតិ វ៉ល់អស់ទៅហើយដូច្នេះនោះ តើឲ្យមានមូលដ្ឋានអ្វីដែលអាចទប់ការឆ្លៀតឱកាស ឈ្លានពានរបស់បរទេសបាន?» លោកបន្តទៀតថា «កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ អំឡុងពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន រវល់នឹងផែនការការពារអំណាច ដែលកើតចេញពីរដ្ឋប្រហារ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ កាលណោះ យួន និងសៀម បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងគ្នា នៅខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៩៧ ចែកតំបន់សមុទ្រខ្មែរ អស់រាបម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រក្រឡា រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ដោយគ្មានការតវ៉ាសូម្បីមួយម៉ាត់»។
ការលើកឡើងរបស់លោក គឹម សុខ ធ្វើឡើងក្រោយពីកម្ពុជា ព្រមានវៀតណាម ឱ្យឈប់ចល័តទីតាំងឈរជើងកងទ័ពរបស់ខ្លួន ដែលរំលោភចូលខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនរបស់ខ្មែរ។
ប៉ុន្តែប្រធានគណៈកម្មាធិការប្រជាជនខេត្ត អានយ៉ាន របស់វៀតណាម លោក ង្វៀន ថាញ់ប៊ិញ ជូនដំណឹងមក លោក គង់ សោភ័ណ្ឌ អភិបាលខេត្តកណ្តាល របស់ខ្មែរ កាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែឧសភា ថាវៀតណាម បានរុះរើតង់ទាំងអស់ ចេញពីតំបន់ព្រំដែន រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាមរួចរាល់អស់ហើយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កម្ពុជារកឃើញថា វៀតណាម បានបោះតង់ និងដាក់កងកម្លាំងយោធា ចំនួន ៣១ កន្លែង នៅស្រុកលើកដែក និងស្រុកកោះធំ ក្នុងខេត្តកណ្ដាល ប៉ុន្តែវៀតណាម បានរុះរើតង់ទាំងនោះចេញពីតំបន់មិនទាន់ឯកភាពគ្នាចំនួន ៣ កន្លែងប៉ុណ្ណោះ ហើយនៅសស់ ២៨ កន្លែងទៀត នៅមិនទាន់រុះរើចេញនៅឡើយ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត បានសើ្នបានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រកាសលុបចោលសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ឆ្នាំ១៩៩៥ ដែលជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ធ្វើឲ្យខាតប្រយោជន៍ខែ្មរ ពីព្រោះ«សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ ត្រូវបានវៀតណាម តម្រូវឲ្យមានការបង្កើត «តំបន់ស» ក្នុងទឹកដីរបស់កម្ពុជាខ្លួនឯង»។ ជាងនេះទៅទៀត លោក ស្នើឲ្យកម្ពុជា លុបចោលរាល់សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនទាំងអស់ ដែលធ្វើឡើងផ្ទុយពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងផ្ទុយពីមាត្រា២ និងមាត្រា៥៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជារូបនេះ ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន មានសេចក្តីក្លាហានដាក់ពាក្យបណ្តឹងតាមយន្តការអន្តរជាតិ ដោយប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងប្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ទាំងព្រំដែនគោក និងចង្កោមកោះត្រល់៕
ឯកសារសំខាន់ៗ ពាក់ព័ន្ធរឿងព្រំដែនគោក និង កោះត្រល់ រវាងកម្ពុជា-វៀតណាម
- សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែម ២០១៩ (សូមទាញយក Download)
- សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែម ២០០៥ លើសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ ឆ្នាំ១៩៨៥ (សូមទាញយក Download)
- សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ឆ្នាំ ១៩៨៥ ភ្ជាប់ជាមួយបញ្ជីស្ថិតិ ផែនទីព្រំដែន ១៩៨៥ (ដើម) Download
- សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ រវាងកម្ពុជា និង វៀតណាម ឆ្នាំ ១៩៨៥ (សូមទាញយក Download)
- កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីលក្ខន្តិកៈព្រំដែនគោក ថ្ងៃ ២០ កក្កដា ១៩៨៣ Download
- កំណត់ហេតុប្រជុំ ជាឯកសារសម្ងាត់ ឆ្នាំ២០០៧ ស្តីពីការបោះបង្គោលព្រំដែន កម្ពុជា-វៀតណាម Download
- សារាចរណ៍ណែនាំ ថ្ងៃទី ២៦ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៨៦ ចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន បានផ្តល់សិទ្ធិ និងជួយការពារពលរដ្ឋវៀតណាមខុសច្បាប់ នៅកម្ពុជា (Download)
- លិខិតលោក ប្រេវីយេ (Brevie) កោះត្រល់ ថ្ងៃ ៣១ មករា ១៩៣៩ (សូមទាញយក ជាអង់គ្លេស និង ជាបារាំង និងបកប្រែក្រៅផ្លូវការ ភាសាខ្មែរ)
- សន្ធិសញ្ញាតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ត ថ្ងៃ ៧ កក្កដា ១៩៨២ រវាងលោក ហ៊ុន សែន និង ង្វៀង កូថាច់ (សូមទាញយក «ច្បាប់ដើម» Download ឬទាញយក «ចម្លង» Download)
- សន្ធិសញ្ញា មិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការ កម្ពុជា-វៀតណាម ១៩៧៩ Download
- កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១ Download
- ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ ឆ្នាំ១៩៩៤ Download
- ច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិខ្មែរ ឆ្នាំ១៩៩៦ Download
- ព្រះរាជសារសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ថ្ងៃ ១៧ កក្កដា ២០០៣ ថាជនជាតិវៀតណាម រាប់លាននាក់ រស់នៅកម្ពុជា (Download)
- លិខិតលោក ហ៊ុន សែន ទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ ថ្ងៃទី ៣១ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០០ (សូមទាញយក Download)
.
.