ឯកសារព្រំដែនដោយលោក ម៉ែន ណាត ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា
កោះត្រល់ មានផ្ទៃ ៥៧៤ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា (សឹងប៉ុនប្រទេស សាំងហ្កាពួរ) មានផ្ទៃដីខ្ពង់រាបបាតសមុទ្រ ជាប់នឹងឆ្នេរសមុទ្រខ្មែរ ខេត្តព្រះសីហនុ និងខេត្តកំពត។ កោះនេះ មានចម្ចាយ ១៥ គីឡូម៉ែត្រ ពីខេត្តកំពត ហើយមានចម្ងាយ ៤៥ គីឡូម៉ែត្រ ពីតំបន់ហាតៀង (Ha Tien) ប្រទេសវៀតណាម (កម្ពុជាក្រោម)។
ដើមហេតុអាណានិគមបារាំង នៅកម្ពុជា ភ្ជាប់រឿង«កោះត្រល់»
ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ អង្គដួង នៅឆ្នាំ ១៨៥៦ បានទាក់ទងជាសម្ងាត់ ជាមួយព្រះចៅអធិរាជបារាំង ណាប៉ូលេអុង ទី៣ តាមរយៈបេសកជនបារាំង ឈ្មោះ Monseigneur Miche ដើម្បីឲ្យជួយទប់ទល់ ជាមួយព្រះរាជាអាណាម (វៀតណាម) ដែលវាយលុកលុយទឹកដីកម្ពុជា (កម្ពុជាក្រោម សព្វថ្ងៃ) និងទប់ទល់ជាមួយប្រទេស សៀម ផង។ នៅឆ្នាំ ១៨៥៨ ស្តេចណាប៉ូលេអុង ទី៣ បានបញ្ជាឱ្យឧត្តមនាវី Admiral Doudard De La Grandiere ធ្វើតាមសំណើរបស់ស្តេច អង្គឌួង។ ស្តេច អង្គឌួង បានសុគតនៅឆ្នាំ ១៨៦០ គឺមុនពេលបារាំង ទទួលយល់ព្រមសំណូមពររបស់ព្រះអង្គ។
នៅឆ្នាំ ១៨៦៤ ព្រះបាទ នរោត្ដម ជាព្រះរាជបុត្រារបស់ស្តេច អង្គឌួង ទើបឡើងគ្រងរាជ្យ បានយាងទៅជួប La Grandiere ម្តងទៀត នៅទីក្រុងព្រៃនគរ (សៃហ្គន ឬក្រុងហូជីមិញ) ដើម្បីបញ្ជាក់បារាំង តាមការស្នើសុំ។ លុះដល់ឆ្នាំ ១៨៦៧ មានចលនាខ្មែរមួយក្រុម ដែលគាំទ្រដោយ វៀតណាម បានតវ៉ាប្រឆាំងមិនចង់ឲ្យទឹកដីកូសាំងស៊ីន (កម្ពុជាក្រោម) ធ្លាក់ក្នុងដៃកម្ពុជា របស់ស្តេច រនរោត្តម ទេ។
ឯកសារកាលប្បវត្តិ អីពីដំណើររឿង កោះត្រល់
ឆ្នាំ ១៨៥៦ ព្រះរាជា អង្គឌួង បានយាងទៅជួបប្រេសិតរបស់បារាំង ឈ្មោះ Monseigneur Miche ធ្វើទស្សនកិច្ច នៅទីក្រុងបាងកក ឲ្យទូលថ្វាយព្រះចៅ ណាប៉ូលេអុង ទី៣ ដើម្បីជួយអន្តរាគមន៍ ទប់ទល់ការឈ្លានពានរបស់ប្រទេសអាណាម ទៅលើទឹកដីព្រៃនគរ (កម្ពុជាក្រោម) រួមទាំង កោះត្រល់ ផង។
ឆ្នាំ ១៨៦៣ បារាំង ដាក់ណាព្យាបាល មកលើកម្ពុជា។ បារាំង បញ្ចូលទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ធ្វើជាអាណានិគមរបស់ខ្លួន ហើយបានដាក់ឈ្មោះថ្មីថា «កូសាំងស៊ីន (Cochinchine)»។
ថ្ងៃទី ២៥ ឧសភា ១៨៧៤ កោះត្រល់ (យួនហៅ កោះភូកុក «Phu Quoc») ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា (ក្នុងរជ្ជកាលស្តេច អង្គឌួង) ត្រូវបានដាក់នៅក្រោមរដ្ឋបាល របស់អភិបាលកូសាំងស៊ីន ដែលគ្រប់គ្រងដោយបារាំង ជាអាណាព្យាបាលផ្ទាល់។
ថ្ងៃទី ១៦ មិថុនា ១៨៧៥ កោះត្រល់ បានភ្ជាប់នឹងស្រុកហាតៀង ដែលត្រួតត្រាដោយអាណានិគម បារាំង។ គួររម្លឹកនៅឆ្នាំ ១៨៥៥ ព្រះរាជា អង្គឌួង បានបញ្ជាក់ក្នុងព្រះរាជសារ ទៅព្រះចៅអធិរាជ ណាប៉ូលេអុង ទី៣ ថាទឹកដីដែលប្រទេសអាណាម ឈរជើង នៅខាងលិច ដងទន្លេមេគង្គ ទល់នឹងឈូងសមុទ្រសៀម (តំបន់ហាតៀង) គឺជាទឹកដីរបស់កម្ពុជា (សៀវភៅ៖ cf. A. Dolphin-Dauphin-Meunier – “History of Cambodia”, pg. 99)។ «កោះត្រល់ គឺជា កោះ របស់ប្រទេសកម្ពុជា ទោះបីស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់អាណានិគមបារាំង»។
ថ្ងៃទី ៣១ មករា ១៩៣៩ ខ្សែបន្ទាត់ប្រេវីយេ (Brévié line) បានកំណត់ចម្ចាយ ៣ គីឡូម៉ែត្រ ហ៊ុំព័ទ្ធខាងជើង កោះត្រល់ ត្រូវបានបែងចែកការគ្រប់គ្រង រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងបារាំង នៅកូសាំងស៊ីន។ ក្នុងលិខិតរបស់លោកប្រេវីយេ ចុះថ្ងៃទី ៣១ មករា ដដែលនោះ បានបញ្ជាក់ថា «បារាំង គ្រប់គ្រងកោះត្រល់ តែផ្នែកប៉ូលីស និង រដ្ឋបាលប៉ុណ្ណោះ។ ក្រៅពីនេះ កោះត្រល់ គឺជារបស់កម្ពុជា»។
ថ្ងៃទី ០៤ មិថុនា ១៩៤៩ ទឹកដីកូសាំងស៊ីន (កម្ពុជាក្រោម) ត្រូវបានបារាំង បោះឆ្នោតអនុម័ត ផ្ទេរទៅឲ្យវៀតណាម ជាផ្លូវការ។ ប៉ុន្តែបារាំង មិនបានបញ្ជាក់ឈ្មោះ កោះត្រល់ ជាមួយការផ្ទេរនោះទេ។ ដូច្នេះលិខិតរបស់លោក ប្រេវីយេ នាខែមករា ១៩៣៩ គឺជាឯកសារសំខាន់បំផុត ក្នុងរឿងក្តីកោះត្រល់។ គួរបញ្ជាក់ថា នៅពេលបារាំង ផ្ទេរទឹកដីកូសាំងស៊ីន ទៅឲ្យវៀតណាម គឺមានការតវ៉ាខ្លះដែរ ពីភាគីកម្ពុជា ហើយក្រុមចលនាខ្មែរជាតិនិយម ក៏តវ៉ាពីរឿងបាត់បង់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម។
ថ្ងៃទី ២៤ មេសា ១៩៥៤ នៅឯសន្និសីទក្រុងហ្សឺណែវ ភាគីប្រទេសកម្ពុជា នៅតែបន្តធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំង នឹងការផ្ទេរដីកូសាំងស៊ីន ទៅប្រទេសវៀតណាម ដោយអយុត្តិធម៌ និងរក្សាសិទ្ធិក្នុងការប្តឹងតវ៉ាករណីនេះ។
ថ្ងៃទី ០៧ មិថុនា ១៩៥៧ សម្តេចតា នរោត្តម សីហនុ ប្រធានទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី បានផ្ញើព្រះរាជសារ ជូនទៅលោក លន់ នល់ ដែលពេលនោះជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិ ដើម្បីធានាការការពារកោះទាំងអស់ ដែលមានទីតាំង តាមបណ្តោយឈូងសមុទ្រ ថៃ (រួមទាំង កោះត្រល់) ផង និង ចង្កោមកោះ កោះក្រចកសេះ (Poulo-Pangjang) ដែលវៀតណាមហៅ កោះ Tho Chu, កោះអាចម៍សេះ (Koh PouloWai) និងកោះតាង (Koh Tang)។
ថ្ងៃទី ៣០ ធ្នូ ១៩៥៧ ព្រះរាជក្រឹត្យ លេខ៦៦២ របស់សម្តេច នរោត្តម សុរាម្រិត ទាក់ទងនឹងការកំណត់ព្រំដែននៃ ដែនសមុទ្រកម្ពុជា ទ្រង់បានបញ្ជាក់ថា «កោះត្រល់ ឬកោះភូកុក ជាឈ្មោះតែមួយ ជាកោះដែលនៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពខ្មែរ យ៉ាងជ្រៅ។ គ្មានជំនាន់ណា ហ៊ានកាត់ទៅឲ្យ យួន នោះទេ» (ប្រការ ៦ និងប្រការ ៧)។
ឆ្នាំ ១៩៦៣ នៅក្នុងសៀវភៅ «ភូមិសាស្ត្រកម្ពុជា» បោះពុម្ពផ្សាយក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៣ ដោយលោក តាន់ គឹមហួន ជាវិស្វករកសិកម្ម និងជាអ្នកជំនាញខាងព្រៃឈើ [គាត់បានបង្ហាញថា កោះត្រល់ ពិតជាកោះរបស់កម្ពុជា (ផែនទីលេខ ៣, ១២, និង ១៩)។
ឆ្នាំ ១៩៦៩ កោះត្រល់ (កោះភូគុក) ត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីផ្លូវការនៃ ចង្កោមកោះរបស់កម្ពុជា ដែលបោះពុម្ពផ្សាយដោយ ក្រសួងឧស្សាហកម្ម និងធនធានរ៉ែ នូវចំនួនកោះ ៦១ ក្នុងចំណោមកោះទាំងអស់ ចំនួន ៦៤ កោះ ។
ថ្ងៃទី ០១ កក្កដា ១៩៧២ ក្រឹត្យច្បាប់របស់ រដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែរ បានបញ្ជាក់ជំហរជាថ្មី នូវការការពារដែនអធិបតេយ្យជាតិរបស់ខ្លួន ស្តីអំពី «ដែនកោះ» ហើយបានព្រមានក្រុមហ៊ុនរុករករ៉ែប្រេងកាតនានា {ក្នុងឈូងសមុទ្រ} ជំនះនឹងផលវិបាកនៃសកម្មភាពណាមួយរបស់ពួកគេ ដែលបានអនុវត្តនៅក្នុងតំបន់នេះ។ «កោះត្រល់ នៅតែជារបស់ខ្មែរ»។
ឆ្នាំ ១៩៧៥ កងទ័ពខ្មែរក្រហម បានចូលកាន់កាប់ «កោះត្រល់» រយៈពេលខ្លី បានរកឃើញថា «គ្មានវត្តមានពលរដ្ឋវៀតណាម រស់នៅលើកោះនេះទេ»។
ថ្ងៃទី ០៧ កក្កដា ១៩៨២ កិច្ចព្រមព្រៀងទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រ រវាងរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសវៀតណាម និងកម្ពុជា គឺលោក ង្វៀន កូថាច់ និងលោក ហ៊ុន សែន បានដាក់បញ្ចូល កោះត្រល់ (Phu Quoc) និងកោះក្រចកសេះ (Poulo-Pangjang ដែលវៀតណាម ហៅថា Tho Chu) ទៅក្នុងតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្តរួមគ្នា។ ក្រោយពេលវៀតណាម ចូលត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជា ឆ្នាំ ១៩៧៩ និងបន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងព្រំដែនទឹក ឆ្នាំ១៩៨២ មកទល់សព្វថ្ងៃ គឺមានជនជាតិវៀតណាម ប្រមាណ ៨៥០០០ នាក់ (ឯកសារឆ្នាំ ២០១៤) ចូលទៅរស់នៅ កោះត្រល់។
ឆ្នាំ ១៩៨៥ កោះត្រល់ និងប្រជុំកោះខ្មែរ នៅតែត្រូវបានសរសេរក្នុងសៀវសិក្សា «ភូមិវិទ្យា» ថ្នាក់ទី៧ ឆ្នាំ១៩៨៥ នៃរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា របស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាសម័យវៀតណាម ត្រួតត្រាកម្ពុជា។
ថ្ងៃទី ២៣ តុលា ១៩៩១ កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ឯកសារទី២ មាត្រា១ ចំណុចទី២ «ឃ» បញ្ជាក់ថា «បញ្ចប់សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយ ដែលមិនស្របនឹងអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាព និងភាពមិនអាចរំលោភបាននៃដែនដី អព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិរបស់ខ្លួន»។ កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកសេះ ក៏ស្ថិតក្នុងខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះដែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ បានទទួលស្គាល់ពីប្រទេស ចំនួន ១៨ ក្នុងនោះមានប្រទេសជិតខាង របស់កម្ពុជាទាំងអស់។
ឆ្នាំ ១៩៩៣ រដ្ឋធម្មនុញ្ញា មាត្រា២ «បូរណភាពទឹកដីរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មិនអាចរំលោភបានដាច់ខាត ក្នុងព្រំដែនរបស់ខ្លួន ដែលមានកំណត់ ក្នុងផែនទី ខ្នាត ១/១០០.០០០ ធ្វើនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៣៣-១៩៥៣ ហើយដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៦៣-១៩៦៩»។
ថ្ងៃទី ១៦ តុលា ២០០៤ ព្រះរាជសារសម្តេច នរោត្តម សីហនុ បានរំលឹកថា «ចំពោះខ្ញុំ ក្រោយពីបារាំងសែស ថ្វាយរាជសម្បត្តិឲ្យខ្ញុំ ខ្ញុំបានរារាំងប្រទេសថៃ ប្រទេសវៀមណាម ដែលខ្លាំងជាងយើង កុំឲ្យមកលេបត្របាក់ ពង្រួញទំហំទឹកដីខ្មែរយើង តទៅទៀតបាន។ ដូច្នេះ ខ្ញុំសូមជនរួមជាតិ មេត្តាបែងចែកឲ្យច្បាស់លាស់ថា នរោត្តម សីហនុ មិនដែលទទួលស្គាល់ថា ស្របច្បាប់ និងសមហេតុផលអំពី កម្ពុជាក្រោម កោះត្រល់ បានទៅបារាំង ឬ វៀតណាម នោះទេ»៕
អត្ថបទទាក់ទង
– សម្រង់ឯកសារអំពីរឿង ព្រំដែនខ្មែរ និង កោះត្រល់ ជាមួយវៀតណាម
– ឯកសារ៖ លិខិត ប្រវីយេ (Brevie) កោះត្រល់ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្មែរ គឺផ្ទុយពីការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន
– ឯកសារ៖ កោះត្រល់ មានឈ្មោះក្នុងសៀវភៅសិក្សា ១៩៨៥ របស់ខ្មែរ! តើរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើអ្វីខ្លះក្នុងរឿងនេះ?
– ឯកសារ៖ កោះត្រល់ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្មែរ មានបញ្ជាក់ក្នុងឯកសារនៅឆ្នាំ ១៩៥៧ ទសវត្សទី៧០ និងឆ្នាំ ១៩៨៥
ឯកសារច្បាប់៖
- – សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែម ២០១៩ សូមទាញយក Download)
- – សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនបំពេញបន្ថែម ២០០៥ លើសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ ឆ្នាំ១៩៨៥ (សូមទាញយក Download)
- – សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ឆ្នាំ ១៩៨៥ ភ្ជាប់ជាមួយបញ្ជីស្ថិតិ ផែនទីព្រំដែន ១៩៨៥ (ដើម) Download
- – សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ រវាងកម្ពុជា និង វៀតណាម ឆ្នាំ ១៩៨៥ (សូមទាញយក Download)
- – កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីលក្ខន្តិកៈព្រំដែនគោក ថ្ងៃ ២០ កក្កដា ១៩៨៣ Download
- – កំណត់ហេតុប្រជុំ ជាឯកសារសម្ងាត់ ឆ្នាំ២០០៧ ស្តីពីការបោះបង្គោលព្រំដែន កម្ពុជា-វៀតណាម Download
- – សារាចរណ៍ណែនាំ ថ្ងៃទី ២៦ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៨៦ ចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន បានផ្តល់សិទ្ធិ និងជួយការពារពលរដ្ឋវៀតណាមខុសច្បាប់ នៅកម្ពុជា (Download)
- – លិខិតលោក ប្រេវីយេ (Brevie) កោះត្រល់ ថ្ងៃ ៣១ មករា ១៩៣៩ (សូមទាញយក ជាអង់គ្លេស និង ជាបារាំង និងបកប្រែក្រៅផ្លូវការ ភាសាខ្មែរ)
- – សន្ធិសញ្ញាតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ត ថ្ងៃ ៧ កក្កដា ១៩៨២ រវាងលោក ហ៊ុន សែន និង ង្វៀង កូថាច់ (សូមទាញយក «ច្បាប់ដើម» Download ឬទាញយក «ចម្លង» Download)
- – សន្ធិសញ្ញា មិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការ កម្ពុជា-វៀតណាម ១៩៧៩ Download
- – កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១ Download
- – ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ ឆ្នាំ១៩៩៤ Download
- – ច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិខ្មែរ ឆ្នាំ១៩៩៦ Download
- លិខិតលោក ហ៊ុន សែន ទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហនុ ថ្ងៃទី ៣១ កក្កដា ឆ្នាំ ២០០០ (សូមទាញយក Download)
References:
– Cambodian Title to Kampuchea Krom and Koh Tral.*
– A Brief History of Koh Tral.
– Koh Tral in Cambodian Sea Platform.
.
Thank you so much for sharing your findings.