The Cambodia Daily
22-10-2023
អ្នកជំនាញខាងកិច្ចការព្រំដែន ព្រមានថា ការបោះបង់ចោលនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលកំពុងដឹកនាំដោយបក្សប្រជាជនកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ គឺស្មើនឹងបោះបង់អធិបតេយ្យភាព ឯករាជភាព និងបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជាដូច្នោះដែរ។
អ្នកជំនាញរូបនោះអះអាងថា កងទ័ពវៀតណាមប្រមាណ ២សែននាក់ ដែលបានឈ្លានពានចូលទៅគ្រប់គ្រងទឹកដីកម្ពុជាអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ព្រមដកថយទៅប្រទេសវៀតណាម វិញ ក៏ដោយសារតែវត្តមាននៃកិច្ចសន្យាអន្តរជាតិនេះ នៅឆ្នាំ១៩៩១ ដែរ។
តំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក អ៊ុំ សំអាន បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី១៩ តុលា នេះថា មុននឹងមានការចរចាបង្កើតឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរបស់កម្ពុជា នៅអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ បានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់នានា ក្នុងបំណងកាត់ទឹកដីខ្មែរ ឱ្យទៅប្រទេសវៀតណាម ដោយបំពានលើអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជា សន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ឆ្នាំ១៩៨២ ឆ្នាំ១៩៨៣ និងឆ្នាំ១៩៨៥ ព្រមទាំងការអនុវត្តផែនការ «ក៥» របស់វៀតណាម ជាដើម។
លោក អ៊ុំ សំអាន រៀបរាប់ថា ដោយសារតែបែបនេះហើយទើបនៅចុងឆ្នាំ១៩៨៥ កងទ័ពវៀតណាមលើកបន្តុបលោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់កម្ពុជានៅពេលនោះ ប៉ុន្តែក្រោយការបង្កើតឡើងនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ កិច្ចសន្យាខុសច្បាប់ដែលលោក ហ៊ុន សែន បានលួចចុះហត្ថលេខាជាមួយវៀតណាម ត្រូវអស់សុពលភាពទាំងស្រុង ខណៈវៀតណាម ក៏មិនព្រមបញ្ឈប់មហិច្ឆតារបស់ពួកគេផងដែរនោះ។
មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងរូបនេះអះអាងថា ដើម្បីបំពេញតាមការចង់បានរបស់វៀតណាម លោក ហ៊ុន សែន បានបង្កើតសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមក្នុងឆ្នាំ២០០៥ ដើម្បីធានាសុពលភាពសន្ធិសញ្ញា ដែលគាត់បានចុះហត្ថលេខាជាមួយវៀតណាម អំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ ក្លាយជាសន្ធិសញ្ញាស្របច្បាប់ឡើងវិញទាំងអស់ ប៉ុន្តែលើកដំបូង សន្ធិសញ្ញានេះ មិនត្រូវបានឯកភាព និងយល់ព្រមឡាយព្រះហស្តលេខាពីព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ សម្តេចព្រះបរមនាថ សីហមុនី នោះទេ ដោយសារលោក ហ៊ុន សែន គំរាមរំលាយរបបរាជានិយម ដោយប្តូរទៅជារបបសាធារណរដ្ឋវិញ ដែលនាំឲ្យព្រះមហាក្សត្រ ត្រូវបង្ខំព្រះទ័យយល់ព្រមឡាយព្រះហស្តលេខា តាមការគំរាមរបស់លោក ហ៊ុន សែន តែម្តង។
តំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ បញ្ជាក់ថា មាត្រាជាច្រើននៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស បានចែងយ៉ាងច្បាស់អំពីអធិបតេយ្យជាតិរបស់កម្ពុជា ក្នុងដែនដី ដែលមិនអាចរំលោភបានក្នុងផែនទីខ្នាត ១ លើ ១០០ពាន់ ដែលធ្វើនៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៣៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៣ ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាលក្ខណៈអន្តរជាតិនៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៦៣ ដល់ឆ្នាំ១៩៦៩។ ចំណុចនេះមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ត្រង់មាត្រា២។
លោក អ៊ុំ សំអាន អះអាងថា ដោយសារតែលោក ហ៊ុន សែន ចង់បំពេញតាមមហិច្ឆតារបស់វៀតណាម គាត់ក៏បានប្រើផែនទីខ្នាត ១ លើ ១០០ពាន់ផង និងផែនទីយូធីអឹម ខ្នាត ១ លើ ៥០ពាន់ផង ក្នុងការកំណត់ព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម រហូតភាគីទាំងពីរ បានសហការគ្នាចុះកិច្ចព្រមព្រៀងប្រើផែនទីខ្នាត ១ លើ ២៥ពាន់ តាមការទាមទាររបស់វៀតណាមថែមទៀត ខណៈផែនទីយូធីអឹម ខ្នាត ១ លើ ៥០ពាន់ និងផែនទីខ្នាត ១ លើ ២៥ពាន់ មិនត្រូវបានកំណត់ឱ្យប្រើប្រាស់ ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា តាមរយៈសកម្មភាពរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាអស់រយៈពេល ៤ទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីការរំលោភលើ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងការការចុះកិច្ចព្រមព្រៀង និងសន្ធិសញ្ញានានាជាមួយប្រទេសវៀតណាម ដែលជាហេតុនាំឱ្យទឹកដីរបស់កម្ពុជា រងនូវការរំលោភបំពានពីបរទេសឈ្លានពានមួយនេះ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
មេដឹកនាំខ្មែរដែលវៀតណាមលើកបន្តុប លោក ហ៊ុន សែន តែងអះអាងដដែលៗថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ បានស្លាប់ជាខ្មោចបាត់ហើយ ព្រោះថាភាគីខ្មែរក្រហម និងសហភាពសូវៀត ដែលជាម្ចាស់ហត្ថលេខីនៃ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ បានរលំរលាយអស់ទៅហើយ ដូច្នេះបើចង់ឱ្យកិច្ចព្រមព្រៀងនេះរស់ឡើងវិញ ទាល់តែឱ្យភាគីខ្មែរក្រហមរស់ឡើងវិញដូចគ្នាដែរ ទើបជារឿងត្រឹមត្រូវ។
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស (Paris Peace Accords) គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ស្ដីពីដំណោះស្រាយនយោបាយដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនៅកម្ពុជា ដែលបានធ្វើឡើងនៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ក្នុងគោលបំណងឈានទៅរកការបង្រួបបង្រួមជាតិ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស ឯករាជភាព បូរណភាពទឹកដី អធិបតេយ្យភាពជាតិកម្ពុជា ដែលនៅតែមានសុពលភាព ហើយប្រទេសដែលជាម្ចាស់ហត្ថលេខី មិនអាចបដិសេធទៅនឹងកាតព្វកិច្ចនានារបស់ខ្លួន ដែលបានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះឡើយ។
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ មិនមែនជាកិច្ចព្រមព្រៀងតែមួយនោះទេ គឺមានកិច្ចព្រមព្រៀងពីរ និងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ក្នុងនោះកិច្ចព្រមព្រៀងទី១ គឺស្តីអំពីការដោះស្រាយជម្លោះនៅកម្ពុជា ខណៈកិច្ចព្រមព្រៀងទី២ គឺស្តីអំពីការគោរពឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី និងអព្យាក្រឹតភាពរបស់កម្ពុជា ដោយឡែកសេចក្តីថ្លែងការណ៍ គឺលើកឡើងអំពីការកសាងកម្ពុជាឡើងវិញ។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏បានចែងដែរថា វិធានការសមស្របដែលអនុម័តឡើង អាចជាការប្តឹងទៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬវិធានការផ្សេងៗទៀត ដែលមានចែងក្នុងមាត្រា៣៣ នៃធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានយន្តការផ្សេងៗ ដូចជាការចរចា ការស៊ើបអង្កេត ការសម្របសម្រួល ការផ្សះផ្សា ឬការរកដំណោះស្រាយតាមផ្លូវតុលាការ ជាដើម។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩១ នៃការបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសមក ត្រូវគេមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនដែលបានដាក់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ទៅក្នុងថ្ងៃបុណ្យជាតិ ឬថ្ងៃពិសេសណាមួយសម្រាប់ដើម្បីរំឭកស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះឡើយ ខណៈនយោបាយឈ្លានពានរបស់បរទេសជិតខាងមកលើកម្ពុជា ត្រូវលោក ហ៊ុន សែន បើកផ្លូវឱ្យអនុវត្តតាំងពីជំនាន់ដឹកនាំរបស់គាត់រហូតដល់ជំនាន់ដឹកនាំដោយកូនរបស់គាត់ថែមទៀត។
ជាក់ស្តែង ប្រធានរដ្ឋវៀតណាម លោក វ៉ វ៉ានធឿង អំឡុងពេលចូលរួមវេទិកា ខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ នៅប្រទេសចិន កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ បានណែនាំឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បន្តយកចិត្តទុកដាក់បង្កើតលក្ខខណ្ឌកាន់តែងាយស្រួលសម្រាប់សហគមន៍វៀតណាមនៅកម្ពុជា ទាំងការរស់នៅ ការធ្វើការងារ ព្រមទាំងដោះស្រាយបញ្ហាឯកសារផ្លូវច្បាប់ឱ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរថែមទៀត សម្រាប់ពលរដ្ឋវៀតណាមដែលកំពុងរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ ខណៈនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏មិនបានបដិសេធនឹងសំណើនេះដែរ ហើយសំណើបែបនេះ មេដឹកនាំវៀតណាម តែងតែស្នើដល់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជារហូតមក ក្នុងនោះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏មិនដែលបដិសេធនឹងសំណើរបស់វៀតណាមម្តងណាដែរ៕
