អត្ថបទដោយ TCD / 30-6-2020
សមាជិកក្បាលម៉ាស៊ីននៃ ចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ថ្លែងថា គ្រួសារល្មោភអំណាចត្រកូល ហ៊ុន បានចាប់យកប្រទេសកម្ពុជា ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្តាច់មុខ ក្នុងដោះដូរអំណាចតំណពូជរបស់ខ្លួន ជាថ្នូរនឹងការធ្វើសម្បទានទឹកដី ព្រៃ កោះ ជាមួយបរទេសឈ្លានពានអស់រាប់ទសវត្សមកហើយ។
លោក ទូច វិបុល ប្រធានប្រតិបត្តិនៃ ចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (ដែលហៅកាត់ថា SMD) លើកឡើងថា «ចលនានិស្សិត SMD កំណើតទី២ មានគោលជំហរការពារអធិបតេយ្យភាព និងទាមទារបូរណភាពទឹកដី ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានចូលរួមកាត់ឲ្យទៅប្រទេសកុម្មុយនិស្តវៀតណាម កន្លងមក។ លោកបន្តថា កិច្ចព្រមព្រៀង និងសន្ធិសញ្ញានានា រវាងកម្ពុជា-វៀតណាម គឺសុទ្ធសឹងជាការចូលរួមជួយសម្រួលពី លោក ហ៊ុន សែន គ្រប់បែបយ៉ាង ទើបរបបក្រុងហាណូយ អាចគ្រប់គ្រងកោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកសេះ មកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ»។ ការលើកឡើងរបស់លោក ទូច វិបុល នេះ ធ្វើឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន ឌឹខេមបូឌា ឌែលី The Cambodia Daily កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី ២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅនេះ។
ចំណែកលោក អ៊ុំ សំអាន ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃ ចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានថ្លែងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នេះផងដែរថា «ក្រោមការជ្រោមជ្រែងពីរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្តក្រុងហាណូយ លោក ហ៊ុន សែន បានអនុវត្តតាមការណែនាំរបស់បក្សកុម្មុនិស្តវៀតណាម គ្រប់បែបយ៉ាង រួមទាំងការចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីនានា រួមមានកិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីព្រំដែនទឹកឆ្នាំ១៩៨២ កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីលក្ខិន្តិកៈព្រំដែន ឆ្នាំ១៩៨៣ និងសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋ ឆ្នាំ១៩៨៥ ជាដើម»។
ទោះជាយ៉ាងនះក្តី លោក ទូច វិបុល បានបញ្ចាក់ថា «នៅថ្ងៃទី ១៧ មិថុនា ១៩៨៧ សហរដ្ឋអាមេរិក បានធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ ក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប) ប្រឆាំងជំទាស់ទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគី រវាងកម្ពុជា-វៀតណាម ផងដែរ»។ លោកបន្តថា «ស្របពេលគ្នានោះ ប្រទេសសិង្ហបូរី ថៃ និង អាឡឺម៉ង់ បានដាក់របាយការណ៍ទៅកាន់ អង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយចាត់ទុកថា កិច្ចព្រមព្រៀងដែនទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រ ឆ្នាំ១៩៨២ គឹជាការឈ្លានពានអធិបតេយ្យភាព របស់កម្ពុជា ពីសំណាក់វៀតណាម»។
ក្នុងកម្មវិធី Idea Talk ដដែលនេះ អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល នៃចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លោក ម៉ែន ណាត បានទាត់ចោលការបកស្រាយរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន អំពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ក្នុងអគារដ្ឋសភាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី០៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ ដែលថា កោះត្រល់ បានបាត់ទៅជាមួយទឹកដីកូសាំងស៊ីន (កម្ពុជាក្រោម) នៅឆ្នាំ១៩៤៩ ដោយខ្សែបន្ទាត់ ប្រេវីយេ (Brévié) នោះថា «គ្រាន់តែជាការភូតកុហកប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោក ម៉ែន ណាត ប្រតិកម្មថា «សារាចរណ៍របស់លោក ប្រេវីយេ (Brévié) អគ្គទេសាភិបាលបារាំង ចុះថ្ងៃទី ៣១ មករា ១៩៣៩ បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា «ការដាក់កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះដទៃទៀត ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ទឹកដីកូសាំងស៊ីន គឺផ្នែករដ្ឋបាល និងផ្នែកប៉ូលីស តែប៉ុណ្ណោះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត បើផ្អែកលើអំពីច្បាប់សមុទ្រ ឆ្នាំ១៩៨២ ជំពូកទី២ ផ្នែក២ មាត្រា៣ ចែងថា រាល់រដ្ឋទាំងអស់ មានសិទ្ធិបង្កើតប្រវែង នៃដែនសមុទ្ររបស់ខ្លូន រហូតដល់ដែនកំណត់មិនលើសពីចម្ងាយ ១៩,៣ គីឡូម៉ែត្រ (១២ ម៉ាយល៍) នោះទេ។ ដូច្នេះតាមលក្ខខណ្ឌភូមិសាស្ត្រជាក់ស្ដែង កោះត្រល់ មានរយៈចម្ងាយត្រឹមតែ ១៥ គីឡូម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ពីខេត្តកំពត នៃប្រទេសកម្ពុជា។ ផ្ទុយទៅវិញបើគិតពីតំបន់ហាទៀង ខេត្តកៀនយ៉ាង ប្រទេសវៀតណាម គឺមានរយៈចម្ងាយរហូតដល់ទៅ ៤៥ គីឡូម៉ែត្រឯណោះ»។
ចំណែកអ្នកវិភាគនយោបាយសង្គម និងជាសមាជិកក្រុមកប្រឹក្សាភិបាល នៃចលនានិស្សិត SMD លោក គឹម សុខ បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នេះដែរថា «ជំនួញនយោបាយដោះដូរអំណាច និងការកាត់ទឹកដីខ្មែរ ឲ្យទៅរបបក្រុងហាណូយ នោះលោក ហ៊ុន សែន បានប្រើស្ទើរពេញមួយជីវិតនយោបាយរបស់លោក ក្រោមលេសចរចាទ្វេភាគី ដើម្បីសន្តិភាព និងការពារបូរណភាពទឹកដី»។
លោក គឹម សុខ បន្តថា «នៅឆ្នាំ១៩៨៥ ការដូរមួយកញ្ចាប់ដែលលោក ហ៊ុន សែន ជូនដល់របបឧក្រិដ្ឋកម្មមនុស្សជាតិ ក្រុងហាណូយ ក្រោយពីលោកបានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីតាមការលើកបន្តុប គឺជាសាកសពយុវជនខ្មែរជាង ២០ ម៉ឺននាក់ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបញ្ជូនទៅស្លាប់ក្នុង «ផែនការ ក៥» របស់វៀតណាម។ ការបាត់បង់ជីវិតក្នុងផែនការនេះ ត្រូវគេចាត់ទុកថា ជាអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ លើកទី២ បន្ទាប់ពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត»។
លោក វ៉ា គឹមហុង ប្រធានគណៈកម្មាធិការចម្រុះព្រំដែនរបស់រដ្ឋាភិបាល ធ្លាប់បានថ្លែងប្រាប់បណ្តាញសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា «និយាយឲ្យត្រង់ទៅ យើងមិនចង់បាត់បង់ទេ ប៉ុន្តែវាបានបាត់បង់រួចទៅហើយ។ យើងទៅតុលាការ តើយើងមានលទ្ធភាពឈ្នះឬអត់? យើងទៅតុលាការ លុះត្រាតែយើងសង្ឃឹមឈ្នះ ហើយយើងមានច្បាប់មានអ្វីៗគ្រប់គ្រាន់ យើងអាចទៅ។ ប្រសិនបើយើងទៅចាញ់ យើងមិនចាំបាច់ទៅទេ»។ លោកបន្ថែមថា «កម្ពុជា មិនចាំបាច់ស្វែងរកការជួយពីប្រទេសហត្ថលេខីនៃ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហា កោះត្រល់ទេ ពីព្រោះប្រទេសហត្ថលេខីទាំងនោះ មិនមានសមត្ថភាព ជួយដោះស្រាយឡើយ»។
លោក Joseph Jules Brévié អគ្គទេសាភិបាលបារាំងប្រចាំឥណ្ឌូចិន បានចេញសារាចរ នៅថ្ងៃទី ៣១ មករា ១៩៣៩ ថា «ដែនកូសាំងស៊ីនរបស់បារាំង បានគ្រប់គ្រងលើ កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះមួយចំនួន តែផ្នែកប៉ូលីស និងរដ្ឋបាលប៉ុណ្ណោះ»។ ទោះបីជាបារាំង បានផ្ទេរការគ្រប់គ្រងដែនកូសាំងស៊ីន ឲ្យអណ្ណាម (វៀតណាមសព្វថ្ងៃ) កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ ក៏ដោយ ក៏មិនបានភ្ជាប់ កោះត្រល់ ទៅជាមួយឡើយ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ក្រុមវាគ្មិននៃ ចលនិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នៅក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន ឌឹខេមបូឌា ឌែលី The Cambodia Daily។
សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ កាលពីថ្ងៃទី ០១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៦៨ បានទ្បាយព្រះហស្ថលេខា លេខ ៣៧៨/៦៨-CE ស្តីអំពីអនុសញ្ញា «ខ្ពង់រាបបាតសមុទ្រ»។ ព្រះអង្គ បានបញ្ចាក់អំពី កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកសេះ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ លុះនៅថ្ងៃទី១៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៤ អតីតព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានរំឭកលោក ហ៊ុន សែន ជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលថា «គ្មានសម័យណា គ្មានមេដឹកនាំណា ដែលហ៊ាននិយាយថា កោះត្រល់ ត្រូវបានកាត់ទៅឲ្យវៀតណាមទេ»។ ព្រះអង្គមានព្រះបន្ទូលថា «កោះត្រល់ ជារបស់កម្ពុជា»។
រដ្ឋាភិបាលសម័យសាធារណរដ្ឋខ្មែរលោក លន់ នល់ និងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ឬខ្មែរក្រហម) ក៏បញ្ជាក់ថា «កោះត្រល់ គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា»។ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ កងទ័ពខ្មែរក្រហម ក៏បានឈរជើងនៅលើកោះត្រល់ ផងដែរ។
សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀង នាឆ្នាំ១៩៧៩, ឆ្នាំ១៩៨២, ១៩៨៣ និងឆ្នាំ១៩៨៥ រវាងវៀតណាម-កម្ពុជា ធ្វើឡើងនៅក្រោមការត្រួតត្រារបស់កងទ័ពវៀតណាមនោះ ត្រូវបានដាក់ជា«មោឃភាព»ទាំងអស់ ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១។ ឯកសារទី២ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក្នុងមាត្រា១ ត្រង់ចំណុច «២-ឃ.» ចែងថា «បញ្ចប់សន្ធិសញ្ញា និង កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយ ដែលមិនស្របអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាព និងភាពមិនអាច រំលោភបាននៃដែនដីអព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិរបស់ខ្លួន»។
សៀវភៅព្រំដែនរបស់លោក ស៊ាន ប៉េងសែ បានសរសេរថា សន្ធិសញ្ញាទាំងនោះ រួមមានសន្ធិសញ្ញា ឆ្នាំ១៩៨២ ១៩៨៣ និងឆ្នាំ១៩៨៥ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពេលនោះ ជារដ្ឋាភិបាលមិនទាន់ស្របច្បាប់ ហើយមិនទាន់ទទួលស្គាល់ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រោះជារដ្ឋាភិបាល ដែលលើកបន្តុបដោយក្រុមយោធាវៀតណាម បានចុះសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនគោក និងព្រំដែនទឹក ជាមួយរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងហាណូយ ទាំងខុសច្បាប់។ ដោយសារសន្ធិសញ្ញាទាំងនេះ ជាសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ ទើបនៅឆ្នាំ ២០០៥ រដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ បានធ្វើសន្ធិសញ្ញាមួយទៀត ដែលមានឈ្មោះថា សន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែម ជាសន្ធិសញ្ញាមួយដើម្បីឧបកិច្ចឲ្យសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ទាំងឡាយ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ក្លាយជាសន្ធិសញ្ញាស្របច្បាប់ឡើងវិញ។
ចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ នៅថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ ថា «រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ខកខានប្រកាស «ដាក់មោឃភាព» ជាផ្លូវការនូវសន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងឆ្នាំ១៩៧៩, ១៩៨២, ១៩៨៣ និងឆ្នាំ១៩៨៥ ហើយអនុម័តសន្ធិញ្ញាបំពេញបន្ថែម ឆ្នាំ២០០៥ និងឆ្នាំ២០១៩ ដែលបានរំលោភទាំងស្រុង លើកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីស៍ ឆ្នាំ១៩៩១ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ត្រង់មាត្រា១៥០ ថ្មី (មាត្រា១៣១ ចាស់) ចែងថា «ច្បាប់ និងសេចក្ដីសម្រេចទាំងឡាយនៃស្ថាប័ននានារបស់រដ្ឋ ត្រូវស្របនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាដាច់ខាត»»។
លោក ទូច វិបុល ទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាសាធារណៈ ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបញ្ឈប់ការអភិវឌ្ឍនានា របស់វៀតណាម លើកោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកសេះ ជាបន្ទាន់ ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវស្នើច្បាប់ទៅសភាជាតិ ដើម្បីធ្វើមោឃភាពរាល់សន្ធិសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយវៀតណាម ចោលទាំងអស់។
ចំណែកលោក ម៉ែន ណាត លើកឡើងថា «ក្រុមចលនានិស្សិត កំពុងផ្ទៀងផ្ទាត់ឯកសារផ្លូវច្បាប់ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ កំណត់ទូត កិច្ចព្រមព្រៀង និងសន្ធិសញ្ញា សារាចរនានា ដើម្បីដាក់ញតិជូនទៅប្រទេស ដែលជាហត្ថលេខីនៃ កិច្ចព្រមព្រៀងសិន្តភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ តុលា ១៩៩១ និងដាក់ជូនអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប.) ដើម្បីបញ្ជាក់ថា ប្រទេសវៀតណាម កំពុងប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋកម្ម លើអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»។
លោក គឹម សុខ រំលឹកថា «តវ៉ាជាមួយវៀតណាម ទោះតាមផ្លូវច្បាប់ ឬការបង្ហាញកម្លាំងទ័ពក៏ដោយក៏មិនគួរឲ្យបារម្ភដែរ តែការសាងមិត្តភាពម៉ឺនឆ្នាំ ដែលវៀតណាម តែងតែបញ្ជូនជនជាតិរបស់គេ មកតាមសារាចរណែរនាំ (ឲ្យផ្តល់ដីធ្លី ទីជម្រក ឧបថ្ថម្ភ ផ្តល់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ថែរក្សា និងផ្គត់ផ្គង់) របស់លោក ហ៊ុន សែន ចុះថ្ងៃទី ២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៨៦ ដែលនៅមានសុពលភាពរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ ទើបជាបញ្ហាគួរឲ្យបារម្ភខ្លាំងបំផុត»។ លោកបញ្ជាក់ថា សម័យស្តេចជ័យជេដ្ឋាទី២ គ្រាន់តែឲ្យដី វៀតណាម ខ្ចីប៉ុណ្ណោះ តែសម័យលោក ហ៊ុន សែន ហៅវៀតណាម ឲ្យចូលស្រុកខ្មែរហើយ កាត់ដីឲ្យជនជាតិឈ្លានពានទាំងនោះទៀត។
ក្រុមចលនានិស្សិតអះអាងថា បើលោក ហ៊ុន សែន មិនធ្វើមោឃភាព កិច្ចព្រមព្រៀង សន្ធិសញ្ញា សារាចរខុសច្បាប់នានា ដែលបានចុះហត្ថលេខា ជាមួយភាគីវៀតណាមទេ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងធ្វើមោឃភាពអំណាចលោក ហ៊ុន សែន ជាក់ជាពុំខាន៕
អត្ថបទទាក់ទង៖
– ចលនានិស្សិត៖ វៀតណាមត្រូវបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ អាជីវកម្ម ពាណិជ្ជកម្ម និងការសាងសង់នៅលើ កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកសេះ
– ក្រុមវាគ្មិន៖ កោះត្រល់ និងចង្កោមកោះក្រចកសេះ នៅតែជារបស់ខ្មែរ បើតាមឯកសារផ្លូវច្បាប់
– ចលនានិស្សិត ចង់ឃើញអ្នកនយោបាយ ដោះស្រាយបញ្ហាជាតិរួមគ្នា ទាមទារឱ្យវៀតណាម ប្រគល់ទឹកដីដែលខ្លួនឈ្លានពាន មកវិញ
.