ពិភពលោក​កំពុងតាមដានយ៉ាង​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់ ចំពោះ​ភាពតានតឹង រវាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ប្រទេស​ចិន ឬ​ហៅ​ថា «ការដណ្តើម​អំណាចគ្នា នៅ​ក្នុង​តំបន់​រវាង​ប្រទាំងពីរ»។ មាន​អ្នកចាក់​ខ្សែ​ខាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​មាន​អ្នកចាក់ខ្សែ​ខាង​ប្រទេស​ចិន ដោយ​​រំពឹង​ថា «នឹង​ផ្ទុះ​ចេញ​ជាសង្គ្រាម​ទ្រង់​ទ្រាយធំ»។ សូមរំលឹកថា ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​នៃ​​អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែល​​មាន​សមាជិក​ប្រទេស ៥ រួម​មាន ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក អង់គ្លេស បារាំង ចិន និង​រ៉ុស្សី ដែល​មាន​គោលបំណង «ថែរក្សា​សន្តិភាព និង​សន្តិសុខអន្តរជាតិ»។ ដូច្នេះ អ្នកដែលរំពឹងថា សង្គ្រាម​រវាង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ចិន នឹង​ផ្ទុះទ្បើងនោះ «នឹងត្រូវខកបំណងហើយ»

ប្រសិនគ្មានការផ្ទុះសង្គ្រាម​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ ២ នេះ​ទេ ហេតុអ្វី​មហាអំណាច​ទាំង​ពីរ​នេះ ត្រូវ​មាន​ជម្លោះ​នឹង​គ្នា? តាមពិត នោះ​គឺជាការដណ្តើម​ផលប្រយោជន៍​គ្នា ទៅ​វិញ​​ទៅ​​មក​​នៅតំបន់​ឥណ្ឌូ-ប៉ាសុីហ្វិក ដែល​នឹង​ក្លាយ​ជាទីផ្សារ​ដ៏ធំ​​ជាងគេ នៅ​លើពិភពលោក។ ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងតំបន់នេះ សរុបមាន ៤,៣ ពាន់លាននាក់ ឬស្មើនឹង ៦០% នៃ​ចំនួន​​សរុប​ប្រជាពល​រដ្ឋពិភពលោក។ ដោយសារ​ប្រទេស​ចិន ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ឥណ្ឌូ-ប៉ាសុីហ្វ៊ិក​​នេះ គឺមាន​អាទិភាព​ខ្ពស់​ក្នុងការពង្រីក​ឥទ្ធិពល​របស់​ខ្លួន​ ជាងសហរដ្ឋ​អាមេរិក។

គោលនយោបាយ និង​កម្មវិធីនយោបាយនានា​ របស់សហរដ្ឋអាមេរិក​ប្រចាំ​តំបន់​ឥណ្ឌូ-ប៉ាសុីហ្វិក​នេះ គិតត្រឹម​​ពី​ប្រធានាធិបតី​ទី៤១ លោក ចច ប៊ុស (George H. W. Bush), ប្រធានាធិបតីទី៤២ លោក ប៊ីល គ្លីនតុន (Bill Clinton) ប្រធានាធិបតី​ទី៤៣ ចច ដាបិលយូ ប៊ុស (George W. Bush), ប្រធានាធិបតីទី៤៤ បារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) និងប្រធានាធិបតីទី៤៥ ដូណាល់ ត្រុម (Donald Trump) គឺ​បាន​ត្រឹមតែ​រត់​ឲ្យទាន់​ចិន ជាមុនសិន មានន័យថា «សហរដ្ឋ​អាមេរិក ធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ជាជាងការប្រឈម​មុខ ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន»។ ដោយសារនយោបាយនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរ​បៀបនេះ​ហើយ បាន​ផ្តល់ឱកាស​ដល់​ប្រទេសចិន ពង្រឹង និង​ពង្រីក​នៃ​រចនាសម្ព័ន្ធ​គ្រប់គ្រង​តំបន់​ឥណ្ឌូ-ប៉ាសុីហ្វិក​​នេះ បាន​​យ៉ាង​​រឹងមាំ ជាពិសេស​ការគ្រប់គ្រង​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង (South China Sea) ដែល​នឹង​ក្លាយជា​តំបន់​ធ្វើចរាចរណ៍​ពាណិជ្ជកម្ម​ ដែល​មាន​តម្លៃ​ជាង ៣ ពាន់ពាន់​លានដុល្លារ (3 trillions USD) ជាប្រចាំ​ឆ្នាំ។

ដោយ​មើលឃើញ​វិសាលភាព​នៃ​តម្លៃពាណិជ្ជកម្ម​ នៅ​ក្នុងតំបន់​ឥណ្ឌូ-ប៉ាសុីហ្វិក​នេះ សហរដ្ឋអាមេរិក បាន​ចាប់​ផ្តើម​ដំទ្បើង​សាច់ដុំ ដោយ​កែ​ប្រែ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ នៅ​ក្នុង​គោលនយោបាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​ខ្លួន។

ប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រុម កាល​នៅ​ជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតី បាន​ជំទាស់​នឹង​គោល​នយោបាយ​ ដែល​ផ្តួច​ផ្តើម​ឡើង​ដោយលោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ស្តីពី​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​ដៃគូ​ នៅ​ក្នុងតំបន់​អាស៊ី-ប៉ាសុីហ្វិក (TPP – Trans-Pacific Partnership)។ ប៉ុន្តែក្រោយទទួល​បាន​ជ័យជំនះ​ពីការបោះ​ឆ្នោត ហើយ​ក្លាយខ្លួន​ជាប្រធានាធិបតី លោក ត្រុម បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម Wilbur Ross បន្លឿនកិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​ដៃគូ​ នៅ​ក្នុង​តំបន់នោះ ជាមួយប្រទេសនានា ដែល​ជាសមាជិក​ឲ្យ​អនុម័ត​យល់ព្រម។ ទើបនៅថ្ងៃទី ១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៨ ប្រទេសវៀតណាម បានក្លាយជាសមាជិក​ទី​៧ ក្នុង​ការយល់ព្រម​ ជាមួយ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​ដៃគូ TPP។

ទោះជាមានការវិវត្តន៍បែបនេះក្តី សហរដ្ឋអាមេរិក នៅ​មិន​ទាន់​មាន​កម្លាំង​ជារចនាសម្ព័ន្ធ​ពេញ​លេញ​ ក្នុង​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន នៅ​ទ្បើយ​ទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយ សង្គ្រាម​ពាក្យ​សំដី រវាងសហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ ចិន ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ជម្លោះ​សមុទ្​រចិន​ខាង​ត្បូង កាន់តែខ្ទរខ្ទារ ពេល​ការបោះឆ្នោត​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ ក៏​កាន់​តែ​ខិត​ជិត​មក​ដល់​ នៅខែវិច្ឆិកា ខាង​មុខ​នេះ។

ឥទ្បូវនេះ​ សូម​ងាកមកកម្ពុជា​យើង​វិញ​ តើគួរជ្រើសរើសផ្លូវ​ដើរ​យ៉ាង​ណា? ចម្លើយមានពីរ៖ ១)- ជម្រើសសម្រាប់​ពាណិជ្ជកម្ម និង ២)- ជម្រើស​សម្រាប់​នយោបាយ។

ចំពោះ​ជម្រើសទី១ កម្ពុជា​ត្រូវរក្សាតុល្យភាព​នៃ​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​ខ្លួន​ រវាងចិន និង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ​ដោយ​មិន​ត្រូវ​ជ្រើស​រើស​មួយ ចោល​មួយ​នោះ​ទេ។ ចំពោះជម្រើសទី២ វិញ កម្ពុជា​​ត្រូវ​រក្សាគោល​នយោបាយ​អព្យាក្រឹត​របស់​ខ្លួន ដោយ​ត្រូវងាក​មក​គោរព និង​អនុវត្ត​​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់​ខ្លួន។ នេះមានន័យថា កម្ពុជា ត្រូវ​ទម្លាក់​ចោល​បទចោទ​ប្រកាន់ លោក កឹម សុខា {មេដឹកនាំ​បក្សប្រឆាំង}, អ្នកនយោបាយ និង​សកម្មជននយោបាយ​ទាំងអស់ ដើម្បី​​បើក​ផ្លូវ​ ឲ្យ​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​គ្នា ខាង​នយោបាយ ស្រប​តាម​មាត្រា៥១ ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ៖ «ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា អនុវត្ត​នយោបាយ​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស»

អត្ថបទនេះ ជូនជាគំនិតដល់ក្រុមមេដឹកនាំ និងអ្នកនយោបាយដែលមានទស្សនវិស័យរបស់ខ្មែរ ធ្វើ​ជា​សារណា​​ដោះស្រាយ​​បញ្ហា​​វិបត្តិន​យោបាយ​​កម្ពុជា ដើម្បីស្តារប្រក្រតីភាព និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​ឡើង​វិញ ដោយឈរ​លើកិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​​ប៉ារីស ឆ្នាំ​១៩៩១ និង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឆ្នាំ​១៩៩៣ ជាមូលដ្ឋាន។

អត្ថបទដោយលោក ទូច វិបុល នៃចលនានិស្សិតខ្មែរ SMD /សម្រួលអត្ថបទ៖ ម៉ែន ណាត

.

.