វិទ្យុអាស៊ីសេរី RFA /ដោយលោក យន់ សាមៀន
17-12-2023 – Updated
អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម លើកឡើងថា ប្រធានក្រុមឧត្ដមប្រឹក្សាផ្ទាល់ព្រះមហាក្សត្រ គឺលោក ហ៊ុន សែន កំពុងបង្វែរស្ថានការណ៍ និងប្រឌិតសាច់រឿង ដើម្បីកុំឱ្យមានអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលកូនប្រុសរបស់លោក តាមរយៈការផ្ដល់ជំនួយ ដល់ក្មេងស្រីម្នាក់ ដែលនិយាយពីបញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍ នៅកម្ពុជា ជំនួសឱ្យការចាប់ខ្លួននាង ដូចករណី លោក កង សារ៉ន។ ពួកគាត់ថា ទង្វើរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅពេលនេះ គឺជាវិធីសាស្ត្រថ្មីមួយ នៅក្នុងការបង្ក្រាបសំឡេងអ្នករិះគន់ តាមរយៈការទិញទឹកចិត្តរបស់ពួកគេ។
អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា បើទោះបីចុះចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ទៅហើយក្ដី ក៏លោក ហ៊ុន សែន នៅតែបន្តលូកដៃចូលក្នុងបញ្ហា ដែលប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់រដ្ឋាភិបាលកូនប្រុសរបស់លោកដែរ។ សកម្មភាពរបស់លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើឡើងក្រោមរូបភាពផ្សេងៗ ជាពិសេសគឺការផ្ដល់ជំនួយសប្បុរសធម៌ ដល់អ្នករិះគន់ ដើម្បីបំបិទមាត់។
ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ បានបង្ហោះវីដេអូ ក្រុមការងាររបស់លោក ចុះជួបយុវតីម្នាក់ នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដែលបាននិយាយរិះគន់បញ្ហាលំហូរចូល ជនអន្តោប្រវេសន៍ នៅលើបណ្ដាញសង្គម ដោយភ្ជាប់ជាមួយសំណេររបស់លោកថា យុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ ដែលជាម្ចាស់គណនីហ្វេសប៊ុក ឈ្មោះ សេរី វឌ្ឍនៈ និងក្រុមគ្រួសាររបស់នាង បានទទួលស្គាល់កំហុស និងសូមទោសថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល។ ក្នុងនោះ លោក ហ៊ុន សែន អះអាងទៀតថា លោកបានបញ្ជូនតំណាងរបស់លោក ឱ្យទៅជួបជាមួយគ្រួសារយុវតី ដើម្បីពិភាក្សាអំពីជីវភាពគ្រួសារ និងការរៀនសូត្ររបស់យុវតីរូបនេះ។
ទោះជាបែបនេះក្ដី មហាជនមួយចំនួនយល់ឃើញថា ការផ្ដល់ជំនួយរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដល់យុវតី ដែលរិះគន់រឿងអន្តោប្រវេសន៍នៅកម្ពុជា នេះថា ជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីច្នៃសាច់រឿង ពីការិះគន់ការពិត ទៅជាការទទួលស្គាល់កំហុស និងជាការកាត់ផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងគ្រួសារក្មេងស្រីរូបនេះ ជាមួយអ្នកតាមដានរឿងសង្គមជាតិ។
អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១៦ ធ្នូ ថា សកម្មភាពរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពេលនេះថា ជាការឆ្លៀតឱកាសយកព្រឹត្តិការណ៍សង្គម មកធ្វើជាប្រជាភិថុតិ និងបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ តែប៉ុណ្ណោះ។
លោក អ៊ុំ សំអាន៖ «គាត់{លោក ហ៊ុន សែន} ប្រើយុទ្ធសាស្ត្រហ្នឹង ដើម្បីកុំឱ្យប្អូនស្រីហ្នឹង រិះគន់ចំពោះចំណាត់ការដែលរដ្ឋាភិបាល មិនបានទប់ស្កាត់ ចំពោះជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ នៅកម្ពុជា។ ហើយប្រសិនជាចាប់ប្អូនស្រីហ្នឹងដាក់គុក ប្រាកដជាមានការរិះគន់ច្រើនពីមហាជន ព្រោះប្អូនស្រីនៅក្មេងអ៊ីចឹង ចាប់ដាក់គុកដោយសារតែរិះគន់រឿងបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍ហ្នឹង គឺប្រាកដជាមហាជន រិះគន់ខ្លាំង។ ដូច្នេះគាត់ប្រើធម៌ត្រជាក់វិញ ជាជាងការប្រើប្រាស់ធម៌ក្ដៅ លើប្អូនស្រីហ្នឹង»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងម្ចាស់គណនីហ្វេសប៊ុក សេរី វឌ្ឍនៈ គឺ យុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ និងម្ដាយយុវតីរូបនេះ គឺលោកស្រី គង់ មុំ ដើម្បីសុំបកស្រាយបន្ថែមបានទេនៅថ្ងៃទី១៦ ធ្នូ។
កាលពីថ្ងៃទី១១ ធ្នូ យុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ បានបង្ហោះសារជាសំណេរ នៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ដោយបានរិះគន់ប្រៀបធៀប ករណីជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម នៅកម្ពុជា ហើយសំណេរនេះ បានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ និងទទួលបានការកោតសរសើរ ពីមហាជនអ្នកលេងបណ្ដាញសង្គមជាច្រើន។
ស្ថាបនិកអង្គការចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក អេឡិចហាន់ដ្រូ ហ្គន់សាឡេស ដេវីដសុន (Alejandro Ganzales Davidson) ហៅ អាឡិច យល់ឃើញថា នេះមិនមែនជាឆាកល្ខោនថ្មីនោះឡើយ តែលោក ហ៊ុន សែន គ្រាន់តែប្ដូរយុទ្ធសាស្ត្របន្តិចបន្តួច គឺមិនចាប់ក្មេងស្រីនោះដាក់គុក ដើម្បីកុំឱ្យមហាជនផ្ទុះកំហឹង។ លោកបន្តថា ទោះយ៉ាងណា លោក ហ៊ុន សែន ក៏មិនភ្លេចឆ្លៀតប្រើឱកាសនេះ ដើម្បីផ្ញើសារបំបិទបំភ័យ និងបំបាក់ស្មារតីយុវជនផ្សេងទៀត កុំឱ្យនិយាយរឿងនយោបាយ និងរឿងសង្គម ជាពិសេសគឺបញ្ហាជនអន្តោប្រវេសន៍។
លោក អាឡិច៖ «ខាង ហ៊ុន សែន គាត់ដឹង ប្រសិនបើជាចាប់ដាក់ពន្ធនាគារបែបហ្នឹង ជាពិសេសទៅលើប្រជាជន ទៅលើយុវជនទូទៅហ្នឹង វាប៉ះពាល់ អ៊ីចឹងគេព្យាយាមប្រើវិធីផ្សេង វិធីទិញ វិធីគំរាមកំហែង វិធីកុហកបោកប្រាស វិធីបង្ខំឱ្យលុបសារអី ជាដើម។ អាចថាវាជាការវិវត្ត វាជាការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព នៃយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ខូចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីកុំឱ្យប្រជាជនហ៊ាននិយាយបញ្ហាក្នុងសង្គមមួយចំនួន ប៉ុន្តែខ្ញុំថា គាត់មិនចោលទេ ទម្លាប់ប្រើប្រព័ន្ធតុលាការ»។
វិធីចែកអំណោយជួយដល់គ្រួសារជនរងគ្រោះនេះ គឺជាយុទ្ធសាស្ត្រដ៏ពេញនិយមមួយរបស់ គណបក្សកាន់អំណាច ដើម្បីបំបិទសំឡេងអ្នកតវ៉ា។ ជាក់ស្ដែង ដូចក្នុងករណីគ្រួសារលោក កង សារ៉ន ក្រោយពេលដែលអាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានឡោមព័ទ្ធចាប់ខ្លួនលោក ដាក់ពន្ធនាគារចំនួន ៣ឆ្នាំ កាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែវិច្ឆិកា មក អាជ្ញាធរខេត្តនេះ បានផ្ដល់អំណោយដល់គ្រួសារលោក កង សារ៉ន ដើម្បីដាក់សម្ពាធ ឱ្យគ្រួសារលោក និយាយវាយប្រហារ ទៅអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលជួយជ្រោមជ្រែងផ្នែកច្បាប់ ដល់ពួកគេ៕
*****
យុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ រងការព្រមានពីអាជ្ញាធរ ក្រោយបង្ហោះសាររិះគន់ជនអន្តោប្រវេសន៍នៅកម្ពុជា
វិទ្យុអាស៊ីសេរី RFA /ដោយលោក ថា ថៃ
15-12-2023
យុវតីម្នាក់ នៅស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ត្រូវបានអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ចុះទៅព្រមានអប់រំដល់ផ្ទះ ឱ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពបង្ហោះសាររិះគន់ ឬនិយាយពីបញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍រស់នៅកម្ពុជា និងបញ្ហាសង្គមផ្សេងទៀត។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ចាត់ទុកទង្វើរបស់អាជ្ញាធរ គឺជាការរំលោភសិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋ និងទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាល បើកលំហសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋឡើងវិញ។
ការគំរាមកំហែង និងព្រមានដល់ផ្ទះពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ទៅលើពលរដ្ឋដែលហ៊ាននិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងបញ្ហានានា ក្នុងសង្គម នៅតែកើតមាន ជាពិសេស នៅពេលដែលពលរដ្ឋទាំងនោះ និយាយប៉ះពាល់ដល់រឿងការហូរចូលរបស់ជនបរទេសកាន់តែច្រើន ដោយគ្មានការគ្រប់គ្រងត្រឹមត្រូវនៅលើទឹកដីខ្មែរ។
ម្ចាស់គណនីហ្វេសប៊ុក (Facebook) ឈ្មោះ សេរី វឌ្ឍនៈ (Serey Vattanak) គឺកញ្ញា វ៉ែន ស៊ាងឡៃ ឱ្យដឹងថា កាលពីថ្ងៃទី១៤ ធ្នូ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន បានទៅដល់ផ្ទះកញ្ញា និងអប់រំមិនឱ្យបង្ហោះសារ ដែលមានអត្ថន័យទាក់ទងនឹងបញ្ហារសើបបែបនេះតទៅទៀត។ កញ្ញាលើកឡើងថា សារដែលកញ្ញាសរសេររិះគន់ នៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ទាក់ទងនឹងរំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម (Vietnam) នៅកម្ពុជានេះ គឺកើតចេញពីក្ដីបារម្ភ ចំពោះបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា និងបញ្ហាសង្គម ដែលកញ្ញាអះអាងថា បានសង្កេតឃើញដោយខ្លួនឯង។
កញ្ញា វ៉ែន ស៊ាងឡៃ៖ «ខ្ញុំឃើញអ៊ីចឹង ចេះតែបង្ហោះទៅតាមរយៈការពិត អ្វីដែលខ្ញុំឃើញ ខ្ញុំតែងលើកយកមកនិយាយ។ ខ្ញុំក៏ព្រួយបារម្ភដែរ ហើយឃើញអ៊ីចឹង ខ្ញុំក៏មានអារម្មណ៍សោកស្ដាយដែរ ព្រោះខ្ញុំជាកូនខ្មែរមួយខ្ញុំក៏សោកស្ដាយដែរ»។
ការគំរាមកំហែងរបស់អាជ្ញាធរនេះ កើតមានឡើងបន្ទាប់ពីយុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ កាលពីថ្ងៃទី១១ ធ្នូ បានបង្ហោះសារជាសំណេររិះគន់ នៅលើហ្វេសប៊ុក ដោយប្រៀបធៀបករណីជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម អាចឆ្លងដែនចូលមកកម្ពុជាដោយងាយស្រួល ដែលខុសពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ឆ្លងដែនចូលទឹកដីវៀតណាម ដោយមានភាពពិបាក។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កញ្ញាក៏បានលើកឡើងអំពីក្ដីបារម្ភ ចំពោះបូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា ផងដែរ។
សំណេររបស់យុវតីរូបនេះ បានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ និងទទួលបានការកោតសរសើរពីមហាជនអ្នកលេងបណ្ដាញសង្គមថា ជាក្មេងស្រីដែលមានមនសិការ ខ្វល់ខ្វល់ពីសង្គមជាតិ បូរណភាពទឹកដី និង ហ៊ានចេញមុខនិយាយរិះគន់បញ្ហាសង្គម។
ការព្រមានទៅលើយុវតីរូបនេះ កើតមានឡើងមិនយូរប៉ុន្មានឡើយ ក្រោយពេលដែលអាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានឡោមព័ទ្ធចាប់ខ្លួន លោក កង សារ៉ន ដាក់ពន្ធនាគារចំនួន ៣ឆ្នាំ កាលពីថ្ងៃទី ២៥ វិច្ឆិកា បន្ទាប់ពីលោកនិយាយអំពីបញ្ហាកំណើនជនជាតិវៀតណាម ចូលមករស់នៅកម្ពុជា ក្នុងអំឡុងពេលយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ថា នៅពេលគណបក្សប្រជាជនជាប់ឆ្នោត នឹងដេញជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមខុសច្បាប់ ដែលចូលមករស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែរឬទេ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងនាយប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាលឃុំក្រែក លោក ទ្រី ថេត និងមេឃុំក្រែក លោក វង វ៉ាន់ស៊ាន ដើម្បីសុំការបកស្រាយជុំវិញបញ្ហានេះបានទេ នៅថ្ងៃទី១៥ ធ្នូ ដោយទូរស័ព្ទហៅចូលជាច្រើនដង ប៉ុន្តែគ្មានអ្នកទទួល។
ទាក់ទិនរឿងនេះ នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា លោកបានទទួលការស្នើសុំគាំពារច្បាប់ ពីយុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ រួចហើយ ក្រោយពីយុវតីរូបនេះអះអាងថា មានអាជ្ញាធរមកគំរាមកំហែង។ លោក អំ សំអាត លើកឡើងថា ការរៀបរាប់របស់យុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ នៅលើបណ្ដាញសង្គមនេះ គឺជាសិទ្ធិសេរីបញ្ចេញមតិ និងមិនមែនជាការញុះញង់ ឬបទល្មើសអ្វីឡើយ។
លោក អំ សំអាត៖ «អ៊ីចឹងបញ្ហានេះសូមឱ្យពិនិត្យ និងពិចារណាថា អ្វីជាសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ អ្វីជាបទល្មើស ដើម្បីកុំឱ្យមានការរំលោភបំពាន លើសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ជាពិសេស សេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិហ្នឹង»។
យុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ អាយុ ១៧ឆ្នាំ រស់នៅភូមិជីពាំង ឃុំក្រែក ស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដែលមានម្ដាយជាស្ត្រីមេម៉ាយ គឺលោកស្រី គង់ មុំ និងបងប្រុសម្នាក់។ ដោយសារតែជីវភាពក្រីក្រ យុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ បានបោះបង់ការសិក្សា ត្រឹមថ្នាក់ទី៩។
យុវតី វ៉ែន ស៊ាងឡៃ ចាត់ទុកការគំរាមកំហែងពីអាជ្ញាធរ គឺជាការបំបិទសិទ្ធិសេរីពលរដ្ឋ ក្នុងការបញ្ចេញមតិ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី កញ្ញាប្រាប់ថា ការគំរាមកំហែងនេះ មិនអាចបញ្ឈប់កញ្ញាមិនឱ្យនិយាយពីបញ្ហាសង្គមបានឡើយ៕
