អត្ថបទវិទ្យុសម្លេងសហរដ្ឋអាមេរិក VOA / ដោយលោក ស៊ុន ណារិន / 16-12-2020
ភ្នំពេញ — នេះជាលើកដំបូងហើយដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ផ្ទាល់មាត់ថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុបច្ចុប្បន្ននេះ គឺលោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ដែលលោកថា លោក«បានបណ្តុះបណ្តាលតាំងពីនៅជាលេខាផ្ទាល់»របស់លោក ជាបេក្ខភាពសម្រាប់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
អ្នកវិភាគលើកឡើងថា បើទោះជាអ្នកណាជានាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏ដោយ ឲ្យតែលោក ហ៊ុន សែន នៅមានប្រាជ្ញាស្មារតីពេញលេញ លោកនៅតែជាអ្នកនៅពីក្រោយដែលមានអំណាច។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ ក្នុងការថ្លែងមួយដែលមានរយៈពេលជិត ៤ម៉ោង ទាក់ទងនឹងស្ថានការណ៍ជំងឺកូវីដ-១៩ ឆ្លងក្នុងសហគមន៍ និងការបញ្ជាទិញវ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺរាតត្បាតនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានឆ្លៀតលើកឡើងអំពីអនាគតអ្នកដឹកនាំកម្ពុជា បន្ទាប់ពីរូបលោក ដែលកាន់អំណាច ៣៥ឆ្នាំមកហើយ រហូតមកដល់ពេលនេះ។
លោកបានថ្លែងថា កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា លោកខ្លួនឯងផ្ទាល់ចាត់ចែងឲ្យលោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន តំណាងឲ្យរូបលោកនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន (ASEAN) តាមប្រព័ន្ធអនឡាញ នៅពេលដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស្ថិតក្នុងការដាក់ខ្លួនឲ្យនៅដាច់ដោយឡែក ដោយសារបារម្ភឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩។
លោកមានប្រសាសន៍ថា នេះគឺជាការរៀបចំរបស់លោក ដែលមានបំណងបង្ហាញសារមួយឲ្យគេដឹង។ លោកបន្តថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលលោកជាប្រធានគណបក្ស បានរៀបចំ «៣ ឬ៤ ខ្សែត្រៀម» សម្រាប់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលលោកថាខ្សែត្រៀមទីមួយ គឺមនុស្សក្នុងជំនាន់របស់លោក។ លោកបន្ថែមថា ការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានបរទេសថា លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ជាបេក្ខភាពម្នាក់ក្នុងតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាការចុះផ្សាយត្រឹមត្រូវ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងបណ្តុះបណ្តាល អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន តាំងពីធ្វើលេខាខ្ញុំផ្ទាល់ រហូតដល់ឡើងធ្វើជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហើយត្រូវជំនួសនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីចូលរួមប្រជុំអាស៊ាន។ តើនោះជាសារអ្វីទៅ? សូមជម្រាបជូនឲ្យច្បាស់នូវការរៀបចំ។ កុំម្ង៉ៃៗ ត្រៀមតែផ្ទេរអំណាចឲ្យ ហ៊ុន ម៉ាណែត ៗៗ»។
លោក ហ៊ុន សែន បន្តថា គណបក្សកាន់អំណាចមានធនធានមនុស្សសំបូរបែប ហើយអ្នកបញ្ចប់ការសិក្សាខ្ពង់ខ្ពស់កម្រិតថ្នាក់បណ្ឌិត ក៏មានមិនតិចដែរ។
VOA មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន បានទេនៅថ្ងៃពុធនេះ ទាក់ទិននឹងការថ្លែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។
លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន អាយុ ៥៥ឆ្នាំ ដែលអាចនិយាយភាសាអង់គ្លេសយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញ បានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បណ្ឌិតទស្សនវិជ្ជា វិទ្យាសាស្ត្រសង្គម និងនយោបាយនៃសាកលវិទ្យាល័យមួយក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ឈ្មោះថា Moscow State University កាលពីឆ្នាំ១៩៩៣។ លោកបានធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ តាំងពីឆ្នាំ២០១៣ បន្ទាប់ពីបំពេញការងារជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងនេះ អស់រយៈពេល ១០ ឆ្នាំ។
លោកក៏ជាតំណាងរាស្ត្រខេត្តកណ្តាលផងដែរ ហើយក៏ជាប្រធានក្រុមកាងារចុះជួយខេត្តកណ្តាលរបស់ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ លោកជាសមាជិកគណៈអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណបក្សប្រជាជន ដែលមានសមាសភាព ៣៤ រូប។ នេះបើតាមវេបសាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាច។
កាលពីខែតុលា ឆ្នាំមុន ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបរទេស Reuters បានចេញផ្សាយការស៊ើបអង្កេតមួយ ដោយរកឃើញថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន បានស្នើសុំសញ្ជាតិស៊ីប (Cyprus) ដែលជាសមាជិកមួយនៃសហភាពអឺរ៉ុប។ យោងតាមសារព័ត៌មាន Reuters ដើម្បីចូលសញ្ជាតិស៊ីបបាន អ្នកស្នើសុំសញ្ជាតិពីប្រទេសស៊ីប តម្រូវឲ្យមានទឹកប្រាក់វិនិយោគក្នុងប្រទេសនេះ យ៉ាងតិច ២លាន ២សែនដុល្លារអាមេរិក។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ នៅប្រទេសកម្ពុជា លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីអំពីបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន «គ្រាន់តែជាឈ្នាន់» សម្រាប់បង្ក្រាបសំឡេងជំទាស់ក្នុងជួរបក្ស និងគណបក្សប្រឆាំង ខណៈមានការលើកឡើងអំពីគម្រោងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការតែងតាំងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កូនប្រុសច្បង ជាអ្នកស្នងតំណែង។
លោកថ្លែងប្រាប់ VOA នៅថ្ងៃពុធ នេះថា៖ «ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំគិតថាវាអត់មានអីភ្ញាក់ផ្អើលទេ។ អានេះគ្រាន់តែជាការជ្រលរឆ្វេងវាយស្តាំទេ។ គ្រាន់តែជាយន្តការមួយ នៅក្នុងការបង្ហាញថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីមានលទ្ធភាព មានសមត្ថភាពស្នើបេក្ខជននយោបាយរូបណាមួយដែលជាឥស្សរជនថ្នាក់ដឹកនាំនៅអនាគត»។
អ្នកវិភាគរូបនេះបន្តថា ការបោះឆ្នោតដោយយុត្តិធម៌នៅក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជារឿងសំខាន់ ប៉ុន្តែលោកថា បុគ្គលដែលជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន សែន ក៏ត្រូវជាមនុស្សដែលប្រជាជនកម្ពុជាទូទៅគាំទ្រផងដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រសិនបើគាត់រើសចេញពីប្រភពណាក៏ដោយ ដែលមិនទាន់ជាបេក្ខជន ដែលមិនទាន់ទទួលបានទទួលការគាំទ្រពីមហាជនទូទៅច្រើនទេ ពិបាកនៅក្នុងការប្រកួតប្រជែង នៅក្នុងការបោះឆ្នោតណាស់»។
លោកបន្ថែមថា ប្រសិនបើប្រធានគណបក្ស លោក ហ៊ុន សែន «ផ្ចុងផ្តើម» បេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី នោះនឹងមានចរន្តនៃការគាំទ្រលោក។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាព្រឹទ្ធសមាជិកមួយរូប មានប្រសាសន៍ថា មុខសញ្ញានៃបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់បក្សកាន់អំណាច មិនមែនមានតែមួយនោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «អាហ្នឹងគ្រាន់តែមតិលើកមុខសញ្ញា មិនមែនជាការអត្តនោម័ត ចង្អុលបង្ហាញថា ត្រូវតែឯកឧត្តម អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ឯណា។ អត់ទេ»។
បើតាមលោក សុខ ឥសាន ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី នឹងត្រូវធ្វើឡើងក្នុងមហាសន្និបាតរបស់គណបក្ស ហើយអាចមានការជ្រើសរើសបេក្ខភាពប្រកួតប្រជែង ដែលអាចមាន ៣ ទៅ ៥ នាក់ សម្រាប់ការបោះឆ្នោត។ លោកបន្តថារហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់ដឹងថាមានបេក្ខភាពណានោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ជាពិសេស គឺថ្នាក់ដឹកនាំលោកសម្គាល់ហើយ។ លោកសម្គាល់ និយាយរួម ប៉ុន្តែគាត់គ្រាន់តែមិន [ទាន់] បញ្ចេញ ដើម្បីផ្សាយជាសាធារណៈ។ ក៏ប៉ុន្តែការកត់សម្គាល់ហ្នឹង គឺតាមរយៈគុណសម្បត្តិ តាមរយៈស្នាដៃការងាររបស់បេក្ខជនម្នាក់ៗ របស់អ្នកបន្តវេនម្នាក់ៗ»។
លោក សុខ ឥសាន បន្តថាអ្នកបន្តវេន ត្រូវមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ សុខភាពល្អ កាយសម្បទាមាំមួន ហើយមិនមានការកំណត់អាយុនោះទេ។
នៅពេលសួរអំពីបេក្ខភាពរបស់រដ្ឋមន្ត្រីមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី លោកថា លោកមិនអាចនិយាយបានទេ ដោយថា វាល្មើសនឹងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្ស។
លោកប្រាប់ VOA ថា៖ «កាលណានិយាយ យើងល្មើសលក្ខន្តិកៈគណបក្ស យើងល្មើសបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងគណបក្ស»។
លោក អ៊ា សុផល ដែលជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ ដែលមានចំណងជើងថា «ការពឹងផ្អែកជំនួយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៖ តើជំនួយបរទេសបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យយ៉ាងណា?» មានប្រសាសន៍ថា លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ជាអ្នកបច្ចេកទេសដែលប្រឡូកក្នុងនយោបាយ ជាជាងអ្នកនយោបាយតែមួយមុខ។
លោកទស្សន៍ទាយថាលោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ដូចជាលោក Goh Chok Tong អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី ពីចាប់ឆ្នាំ១៩៩០ ដល់ឆ្នាំ២០០៤ ដែលឡើងកាន់អំណាច បន្ទាប់ពីលោក Lee Kuan Yew បានចុះចេញពីតំណែង។ បន្ទាប់មក លោក Lee Hsien Loong ដែលជាកូនប្រុសរបស់លោក Lee Kuan Yew បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ចាប់ពីឆ្នាំ២០០៤។
លោក អ៊ា សុផល អ្នកវិភាគនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បន្តថាលោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន គ្រាន់ជាអ្នកកំដរត្រៀម សម្រាប់តំណែងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឬកូនប្រុសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ផ្សេងទៀត។
លោកបន្តថា ការដាក់កូនឲ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី មើលទៅជារូបភាពអាក្រក់។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកថាលោក ហ៊ុន សែន នៅតែជាអ្នកនៅពីក្រោយ។
លោកបានប្រាប់ VOA តាមសារអ៊ីមែលថា៖ «មិនមានផ្លូវដែលលោក ហ៊ុន សែន ដើរចេញនោះទេ ល្គឹកណាលោក នៅតែមានប្រាជ្ញាស្មារតីពេញលេញ។ លោកនឹងនៅតែជាមនុស្ស រុញខ្សែញាក់ពីក្រោយវាំងនន»។
គួរបញ្ជាក់ថាលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ប្រកាសថា លោកនឹងកាន់អំណាចមិនតិចជាង ១០ឆ្នាំទៀត ហើយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រៀមខ្លួនកាន់អំណាច ទៅដល់ ១០០ឆ្នាំទៀត៕
.
.
CWCI Cambodia 