ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា សូមថ្កោលទោសចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀង និងការធានាណាមួយ ដែលធ្វើឡើងដោយរបប ហ៊ុន សែន ជាមួយវៀតណាម ដើម្បីទទួលស្គាល់ភាពស្របច្បាប់ ដល់ជនអន្តោប្រវេសន៍យួខុសច្បាប់ នៅកម្ពុជា។ ក្នុងរូបភាពណាក៏ដោយ យើងនៅតែចាត់ទុកថា និគមជនវៀតណាម ឬយួន នៅកម្ពុជា នៅតែខុសច្បាប់ដដែល បើទោះជាពួកគេ បានបង្កើតកូនចៅរបស់ខ្លួន នៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា ហើយឃុបឃឹតជាមួយអាជ្ញាធរខ្មែរ ធ្វើឯកសារស្របច្បាប់ណាមួយក្តី «ជាឯកសារក្លែងបន្លំ»។ កូនចៅរបស់ពួកគេ ក៏ជាជនអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ដូចឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេដែរ។
ជនបរទេសស្របច្បាប់ មានន័យថា ជាជនបរទេសដែលកាន់ឯកសារស្របច្បាប់ ចូលមកធ្វើទេសចរ ឬចូលស្នាក់អាស្រ័យប្រទេសមួយទៀត ក្នុងរយៈពេលកំណត់តាមច្បាប់ ស្របតាម ច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ ឆ្នាំ១៩៩៤។ ជនបរទេសទាំងនោះ អាចចូលសញ្ជាតិកម្ពុជាបាន ដរាបណាជនបរទេសនោះ បានបំពេញលក្ខខណ្ឌ ស្របតាម ច្បាប់ស្តីពីសញ្ជាតិខ្មែរ ឆ្នាំ១៩៩៦ ព្រមទាំងត្រូវមានព្រះរាជក្រឹត្យ ពីព្រះមហាក្សត្រ និងធ្វើសច្ចាប្រណិធានពី តុលាការកំពូល ផង។ ករណីជនអន្តោប្រវេសន៍បរទេស ដែលកាន់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ ដោយគ្មានឯកសារព្រះរាជក្រឹត្យ និងឯកសារពីតុលាការកំពូល មកធ្វើការបញ្ជាក់ទេ នោះជនបរទេសទាំងនោះ គឺថានៅតែខុសច្បាប់ ដោយចាត់ទុកថា «ក្លែងឯកសារ»។
ចំពោះករណីជនអន្តោប្រវេស៍យួន នៅកម្ពុជា គឺពួកគេ ចូលមករស់នៅតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ និងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់រហូតសព្វថ្ងៃ ដោយពួកគេ សំអាងលើ សន្ធិសញ្ញាមិត្តភាព និងសហប្រតិបត្តិការ រវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម ថ្ងៃទី១៨ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៧៩ ដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហេង សំរិន និង សារាចរណែនាំ ហ៊ុន សែន ឆ្នាំ១៩៨៦ (ថ្ងៃទី២៦ កុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៨៦)។ ឯកសារទាំងនេះ គឺជាការលើកទឹកចិត្តឲ្យយួន បន្តចូលមករស់នៅកម្ពុជា ដោយគ្មានចាំបាច់មានឯកសារស្របច្បាប់ទេ។ ដូច្នេះ ពួកគេរស់នៅខុសច្បាប់ នៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ។
ករណីគ្មានឯកសារស្របច្បាប់ បានន័យថា យួន/វៀតណាម រស់នៅកម្ពុជា គឺខុសច្បាប់។ ហេតុនេះរបប ហ៊ុន សែន មិនត្រូវទទួលយកលក្ខខណ្ឌណាៗទាំងអស់ ពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ក្នុងការទទួលស្គាល់ភាពស្របច្បាប់ នូវជនអន្តោប្រវេសន៍យួនខុសច្បាប់ឡើយ។ របប ហ៊ុន សែន ត្រូវតែចាត់វិធានការបញ្ជូនយួនខុសច្បាប់ ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ ដូចមានកំណត់ច្បាប់ស្តីពីអន្តោប្រវេសន៍ និងច្បាប់សញ្ជាតិរបស់កម្ពុជា។
ដោយលោក ម៉ែន ណាត
នៃក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា
ក្រុងគ្រីស្ទានសាន់ (ប្រទេសន័រវែស) / ១១ មករា ២០១៨
កាសែតវៀតណាម ថាលោក ហ៊ុន សែន យល់ព្រមផ្ដល់ភាពស្របច្បាប់ ដល់ជនជាតិវៀតណាម
(VOD News / ដោយលោក ពេជ្រ ចំរុង /ថ្ងៃទី ១១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៨)
សារព័ត៌មានវៀតណាម បានចុះផ្សាយថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានយល់ព្រមតាមសំណើរបស់សមភាគីវៀតណាម ដែលស្នើសុំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យផ្ដល់ភាពស្របច្បាប់ ដល់ជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម កំពុងរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ព្រឹត្តិប័ត្រព័ត៌មានអនឡាញ របស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម VGP News បានចុះផ្សាយថាលោក ហ៊ុន សែន បានសម្រេចតាមសំណើ វៀតណាម បែបនេះ នៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគី រវាងលោក ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម លោក ង្វៀន សួនហ្វុក នៅក្រៅជំនួបនៃវេទិកាថ្នាក់តំបន់ «មេគង្គ-ឡានឆាង» នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញនេះ។
ព្រឹត្តិប័ត្រព័ត៌មានវៀតណាមមួយនេះ ចុះផ្សាយថា៖ «ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម និងនាយករដ្ឋមន្ដ្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានព្រមព្រៀងគ្នា ជំរុញភាពស្របច្បាប់ ដល់ពលរដ្ឋកម្ពុជាដើមកំណើតវៀតណាម ដោយផ្អែកតាមច្បាប់កម្ពុជា និងទំនាក់ទំនងប្រទេសជិតខាងល្អ រវាងប្រទេសទាំងពីរ»។
អ្នកនាំពាក្យ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ឲ្យ VOD ដឹងបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលមានគោលនយោបាយធានាភាពស្របច្បាប់ ជូនជនបរទេស ដែលចូលមករស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប៉ុន្ដែ លោកថា ចំពោះជនបរទេស ដែលបំពានច្បាប់ ឬចូលមកស្នាក់នៅប្រទេសកម្ពុជា ដោយខុសច្បាប់នោះ គឺអាជ្ញាធរនឹងចាត់វិធានការ បញ្ជូនត្រឡប់ទៅប្រទេសពួកគេវិញ។ លោកថា៖ «យើងមានគោលនយោបាយការបរទេសត្រឹមត្រូវ ប្រទេសយើងដូចប្រទេសគេ ប្រជាជនវៀតណាម ដែលមករស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អ្នកណាដែលមករស់នៅដោយស្របច្បាប់ អាហ្នឹងយើងត្រូវទទួលខុសត្រូវ ប៉ុន្ដែ អ្នកដែលរត់មកនៅដោយខុសច្បាប់ អាហ្នឹងយើងចាត់វិធានការស្របទៅតាមគោលការណ៍ច្បាប់ ច្បាប់អន្ដោប្រវេសន៍ យើងមានវិធានការចាប់ ហើយបញ្ជូនទៅវិញ។ តែអ្នកដែលនៅស្របច្បាប់ ដូចថា មានវីសា ឬមួយចូលក្នុងនាមអ្នកទេសចរណ៍ យើងត្រូវថែរក្សាសន្ដិសុខ សុវត្ថិភាពឲ្យគេ»។
កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង បានបញ្ជាទៅមន្ដ្រីក្រោមឪវាទ ឲ្យធ្វើការដកហូតឯកសាររដ្ឋបាលខុសប្រក្រតី ដែលកាន់កាប់ដោយជនបរទេសប្រហែល ៧ ម៉ឺននាក់ ដោយថា ឯកសារទាំងនោះ ត្រូវបានចេញដោយ មន្ត្រីនគរបាលជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា។
ប៉ុន្ដែ អគ្គនាយកនៃ អគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ លោក សុខ ផល បានឲ្យ VOD ដឹងកាលពីថ្ងៃទី០៩ មករាថា ចាប់ពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន រហូតដល់ដើមខែមករា ឆ្នាំ២០១៨ នេះ អាជ្ញាធរ បានដកហូតឯកសារខុសប្រក្រតីបានចំនួន ១៥ ភាគរយហើយ ដោយក្នុងភាគច្រើនបំផុត ជាជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម។
ប្រធានក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង លោក ហង្ស វិទូ សង្កេតឃើញថា ការអនុវត្តច្បាប់នៅវៀតណាម មានភាពតឹងតែងជាងការអនុវត្តច្បាប់ នៅប្រទេសកម្ពុជា។ លោក រិះគន់ថា កម្សោយនៃការអនុវត្តច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ ធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯង បាត់បង់សំឡេងគាំទ្រ ពីប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «បើសិនរដ្ឋាភិបាល មិនព្រមអនុវត្តឲ្យមានភាពតឹងរ៉ឹងទេ មិនមែនត្រឹមតែ គណបក្សប្រឆាំងទេ ប៉ុន្ដែ ប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំង អ្នកគាំទ្ររដ្ឋាភិបាល និងអ្នកនៅកណ្ដាល គេអត់មានពេញចិត្តនឹងវិធានការបែបលេងៗអញ្ចឹងទេ»។
បើតាមមន្ដ្រីនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ ជនបរទេសរស់នៅកម្ពុជា មានប្រមណជាង ១៦ ម៉ឺននាក់ ក្នុងនោះជនជាតិវៀតណាម មានច្រើនជាងគេ ដល់ទៅជាង ៩៩ ភាគរយ ខណៈដែលជនជាតិវៀតណាម កាន់កាប់ឯកសារខុសប្រក្រតី មានចំនួនប្រមាណជាង ៧ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់ (៧៦៣៩៨ នាក់) ហើយជនជាតិវៀតណាម ជាង ១ ម៉ឺន ៤ ពាន់នាក់ទៀត (១៤២៤៦ នាក់) កំពុងរស់នៅដោយគ្មានឯកសារស្របច្បាប់៕
