លោក កឹម សុខា ត្រូវបានដោះលែងពីពន្ធនាគារ តែដាក់ឱ្យនៅឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះ
នៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទនេះ ចៅក្រមស៊ើបសួរសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្រេចដោះលែង លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឲ្យនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្ន ខណៈមានការលើកឡើងថា ការដោះលែងនេះ ធ្វើឡើងដោយសាររងសម្ពាធពីអន្តរជាតិ។ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច បញ្ជាក់ថា ការដោះលែងលោក កឹម សុខា គឺជាការសម្រេចរបស់តុលាការ។
ភ្នំពេញ — នៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទនេះ លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានដោះលែងពីឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ក៏ប៉ុន្តែត្រូវដាក់ឱ្យស្ថិតក្នុងការឃុំឃាំងក្នុងផ្ទះ ជំនួសវិញ ដោយមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការប្រាស្រ័យទាក់ទងអ្នកគាំទ្រ ឬចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយអ្វីនោះទេ។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់ តុលាការរាជធានីភ្នំពេញ ដែល VOA បានទទួល។
ក្នុងវ័យ ៦៤ ឆ្នាំ លោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការដោះលែង ពីពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងត្រូវបានបញ្ជូនភ្លាមៗទៅគេហដ្ឋានរបស់លោក ក្នុងសង្កាត់បឹងកក់២ ខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ វិញ ទាំងព្រឹកព្រលឹមម៉ោង ៣ (យប់)។
ដីកាសម្រេចដាក់ជនត្រូវចោទ ឲ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ចេញដោយលោកចៅក្រម គី ឫទ្ធី កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ នេះ បញ្ជាក់ថា ការសម្រេចដោះលែងលោក កឹម សុខា ឲ្យនៅក្រៅឃុំ គឺដោយសារហេតុផលសុខភាព របស់ជនត្រូវចោទ និងដើម្បីធានាឲ្យជនត្រូវចោទ មានវត្តមានចំពោះមុខតុលាការ និងដើម្បីចៀសវាងការរាំងស្ទះនីតិវិធីស៊ើបសួរ។ លោក គី ឫទ្ធី ជាចៅក្រម ដែលទើបប្រកាសសម្រេចបន្តឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ក្នុងពន្ធនាគាររយៈពេល ៦ ខែទៀត កាលពីចុងខែសីហា។
ដីកាដដែលបញ្ជាក់ពីការសម្រេចរបស់ចៅក្រម ក្នុងន័យដើមបន្ថែមថា៖ «ក្រៅពីលំនៅដ្ឋាន ដែលមានទីតាំងស្ថិតលើផ្លូវលេខ ៣១៣ មិនត្រូវចេញក្រៅពីព្រំប្រទល់ នៃដែនដីដែលខណ្ឌ ដោយផ្លូវលេខ ៣១៣ ផ្លូវលេខ ៣១១ និងផ្លូវលេខ ៦០៨ […]។ ក្នុងករណីចាំបាច់ ដោយសារហេតុផលសុខភាព ដែលត្រូវចាកចេញពីព្រំប្រទល់ដែនដីនេះ ត្រូវរាយការណ៍សុំការអនុញ្ញាតពី ចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬចៅក្រម ដែលមានសមត្ថកិច្ច»។
ដីកាចេញដោយចៅក្រម គី ឫទ្ធី នោះក៏បានហាមមិនឲ្យលោក កឹម សុខា ជួបជាមួយបុគ្គលមួយចំនួនដូចជា៖ «អតីតថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងបុគ្គល ដែលអាចពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿងជនបរទេស ជាពិសេសជនបរទេស ដែលអាចមានពាក់ព័ន្ធនឹងសំណុំរឿង។ ក្នុងករណីមានមន្ទិល ត្រូវរាយការណ៍ជូនចៅក្រមស៊ើបសួរ ឬចៅក្រមមានសមត្ថកិច្ច ដើម្បីសុំការអនុញ្ញាតទទួលជួបបុគ្គលណាមួយ។ មិនត្រូវធ្វើសកម្មភាពជួបជុំក្នុងគោលដៅនយោបាយ ឬសកម្មភាពនយោបាយផ្សេងទៀត»។
ក្រោយការបញ្ជូនលោក កឹម សុខា ទៅគេហដ្ឋានរបស់លោកវិញ គេឃើញអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកគាំទ្រលោក កឹម សុខា ជាច្រើននាក់ បានទៅជួបជុំគ្នានៅមុខផ្ទះរបស់លោក ក្នុងខណ្ឌទួលគោក។ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ល្ងាចថ្ងៃច័ន្ទនេះ លោក កឹម សុខា បន្តស្ថិតក្នុងផ្ទះ ដោយមិនជួបជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកគាំទ្រទេ។
យ៉ាងណាក្តី អ្នកស្រី ម៉េង សុភារី មេធាវីមួយរូបក្នុងចំណោមមេធាវី ៤ រូប ដែលការពារក្តីឲ្យលោក កឹម សុខា ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅខាងក្រៅផ្ទះ របស់ លោក កឹម សុខា នាព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទនេះថា លោក កឹម សុខា មិនទាន់អាចចេញមកជួបជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន មន្រ្តីបក្សប្រឆាំង ឬអ្នកគាំទ្រ បាននៅឡើយ ដោយអ្នកស្រី អះអាងថា នេះជាបម្រាមរបស់ តុលាការ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា តុលាការ អាចចាប់លោក កឹម សុខា បញ្ជូនទៅឃុំក្នុងពន្ធនាគារវិញ ប្រសិនបើលោក កឹម សុខា បំពានបម្រាមរបស់ តុលាការ។
អ្នកស្រី សុភារី បញ្ជាក់ថា៖ «ការនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្ន គឺស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការនៅឡើយ។ មានន័យថា តុលាការបានដាក់កាតព្វកិច្ចមួយចំនួន ឲ្យគាត់ត្រូវតែអនុវត្តតាម។ បើសិនជាមិនអនុវត្តតាមទេ គឺគេនឹងយកគាត់ទៅពន្ធនាគារវិញ […]។ គាត់មិនអាចចេញមកជួបបងប្អូន គឺគាត់សូមថ្លែងអំណរគុណ ចំពោះបងប្អូនយើងទាំងអស់គ្នា ដែលបានមកជួយលើកទឹកចិត្តគាត់ នៅទីនេះ។ប៉ុន្តែគាត់ អត់ទាន់អាចចេញមកជួបបាន ដោយសារជាប់លក្ខខណ្ឌមួយចំនួន បម្រាមរបស់ តុលាការ»។ អ្នកស្រី ម៉េង សុភារី បន្ថែមថា រហូតមកដល់ពេលនេះ លោក កឹម សុខា មិនទាន់កំណត់ពីពេលវេលា ដើម្បីព្យាបាលជំងឺត្បៀតសសៃ និងជំងឺផ្សេងៗទៀតរបស់លោកនៅឡើយ។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារអស់រយៈពេល ១ ឆ្នាំ និង ១ សប្តាហ៍គត់ បន្ទាប់ពីលោកត្រូវបានសមត្ថកិច្ច សម្រុកចូលចាប់ខ្លួន ចេញពីក្នុងផ្ទះទាំងកណ្ដាលយប់រំលងអាធ្រាត្រ ឈានចូលថ្ងៃទី ៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ទាំងមានអភ័យឯកសិទ្ធិ{សមាជិកសភា}។ ការចាប់ខ្លួននោះ ធ្វើឡើងក្នុងពេល ៣ ខែ ក្រោយពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ របស់លោក ដណ្ដើមបានការគាំទ្រប្រហាក់ប្រហែលនឹង គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងការបោះឆ្នោតនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន កាលពីឆ្នាំ ២០១៧។
តុលាការ បានចោទប្រកាន់ថា លោកបានឃុបឃិតជាមួយបរទេស រៀបចំគម្រោងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងបញ្ជូនលោក ទៅឃុំក្នុងពន្ធនាគារត្រពាំងផ្លុង ឯខេត្តត្បូងឃ្មុំ។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានចៅក្រម បើកសវនាការក្នុងពន្ធនាគារ ដោយសម្រេចបន្តឃុំខ្លួនលោក ជាបណ្តោះអាសន្ន រយៈពេល ៦ ខែ ចំនួន ៣ ដង។ កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨ ចៅក្រម គី ឫទ្ធី បានសម្រេចបន្តឃុំខ្លួនលោក ចំនួន ៦ ខែទៀត ដើម្បីសាកសួរ បន្ទាប់ការឃុំខ្លួនអស់រយៈពេលជិតមួយឆ្នាំ នាពេលនោះ ជិតដល់ពេលកំណត់។
មេធាវីការពារក្តីរបស់លោក កឹម សុខា បានស្នើឲ្យតុលាការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ឲ្យដោះលែងកូនក្តីរបស់ពួកគេនៅក្រៅឃុំ ដើម្បីព្យាបាលជំងឺលើសឈាម ទឹកនោមផ្អែម និងជំងឺត្បៀតសរសៃ ប៉ុន្តែតុលាការទាំងនោះច្រានចោល ដោយអះអាងថា បទល្មើសរបស់លោក កឹម សុខា ជាប្រភេទបទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរ និងថា ពន្ធនាគារមានគ្រូពេទ្យ ដើម្បីពិនិត្យ និងព្យាបាល ទៅតាមសមត្ថភាពរបស់ពន្ធនាគារ។
ការដោះលែងលោក កឹម សុខា ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំជាច្រើនរូប ដែលត្រូវបានគេហៅថាជា «ចំណាប់ខ្មាំងនយោបាយ» បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឈ្នះការបោះឆ្នោតយ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដី ដោយគ្មានវត្តមានរបស់គណបក្សប្រឆាំង។ ការឈ្នះឆ្នោតនោះ ត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិធំៗជាច្រើន រិះគន់ថា ជាការបោះឆ្នោត ដែលមិនត្រឹមត្រូវ និងមិនអាចទទួលយកបាន។
ថ្មីៗនេះ សហគមន៍អឺរ៉ុប ដែលជាទីផ្សារនាំចេញដ៏ធំរបស់ កម្ពុជា និងជាសហគមន៍ដែលផ្តល់ការអនុគ្រោះពន្ធធ្វើឲ្យកម្ពុជា ចំណេញប្រមាណជិត ៧០០ ដុល្លារក្នុង ១ ឆ្នាំៗ បានព្រមានដកការអនុគ្រោះនេះ ប្រសិនបើកម្ពុជា មិនដោះលែងលោក កឹម សុខា និងមិនធ្វើឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលពួកគេលើកឡើងថា «កំពុងខ្ទេចខ្ទាំ» ដោយសារការបង្ក្រាបបក្សប្រឆាំង ការបង្ក្រាបសង្គមស៊ីវិល និងសារព័ត៌មានឯករាជ្យ បានប្រសើរឡើងទេនោះ។ ក្រៅពីសហគមន៍អឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានផ្តល់ពន្ធអនុគ្រោះផ្សេងៗ ដល់កម្ពុជា ក្នុងតម្លៃប្រមាណជាជិត ៣០០ លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ ក៏បានព្រមានដូចគ្នាផងដែរ។
កាលពីដើមខែឧសភា ក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកដោះស្រាយការឃុំខ្លួនដោយបំពាន និងអង្គការសហព័ន្ធអន្តរជាតិដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស បានហៅការចាប់ឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ថាជាទង្វើដែលគួរឲ្យអាម៉ាស់ និងអមនុស្សធម៌ ព្រមទាំងបានទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា ដោះលែងលោកជាបន្ទាន់។
បើទោះបីជាមានការរិះគន់ និងមានការអំពាវនាវឲ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខា ក្តី ប៉ុន្តែលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដែលកាន់អំណាចជាង ៣ ទសវត្សរ៍មកហើយនោះ តែងតែប្រកាសជារឿយៗយ៉ាងដាច់អហង្ការថា លោក កឹម សុខា នឹងមិនត្រូវបានដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំនោះទេ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន តាមរយៈបណ្តាញសង្គមតេលេក្រាម នៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា ការដោះលែងលោក កឹម សុខា មិនមែនធ្វើឡើងដោយសាររងសម្ពាធពីអន្តរជាតិនោះទេ។ លោកសរសេរក្នុងន័យដើមថា៖ «ករណីជនត្រូវចោទ កឹម សុខា បាន និងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណើរការនីតិវិធីរបស់ តុលាការ។ ដូច្នេះការដោះលែង ឬមិនដោះលែងជនត្រូវចោទ គឺជាឆន្ទានុសិទ្ធិរបស់តុលាការទាំងស្រុង មិនមានការលូកដៃពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅណាមួយឡើយ»។
លោក អ៊ា សុផល សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកកិច្ចការទូត និងកិច្ចការពិភពលោកនៃ មហាវិទ្យាល័យ Occidental រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា និងជាអ្នកវិភាគគោលនយោបាយ ប្រាប់ VOA តាមរយៈសារអេឡិចត្រូនិក ឬអ៊ីមែលថា ការដោះលែងលោក កឹម សុខា ឲ្យនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្ន បង្ហាញពីការវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមានតិចតួច សម្រាប់កម្ពុជា។ លោក បន្ថែមថា ការបន្តឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា មិនមានប្រយោជន៍ណាមួយ សម្រាប់អាជ្ញាធរកម្ពុជានោះទេ។ លោក បញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមថា៖ «ការដាក់នរណាម្នាក់ឲ្យនៅក្រៅឃុំ និងនៅក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ គឺប្រសើរជាងការដាក់ឃុំ ក្នុងពន្ធនាគារ។ ជាមេរៀន ខ្ញុំគិតថា ការបន្តឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា ក្នុងពន្ធនាគារតាមទំនើងចិត្ត គឺវាគ្មានប្រយោជន៍ណាមួយ សម្រាប់អាជ្ញាធរទេ ចំណែកឯការដោះលែងលោក កឹម សុខា គឺគ្មានខាតបង់ណាមួយទេ ដូច្នេះពួកគេដោះលែងគាត់»។
ចំណែកលោក Phil Robertson នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch លើកឡើងថា ការដោះលែងលោក កឹម សុខា ធ្វើឡើងដោយសាររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បារម្ភពីមហន្តរាយ ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងជាអន្តរជាតិ។ លោក បន្ថែមថា ការដោះលែងលោក កឹម សុខា ឲ្យនៅក្រៅឃុំ មិនមែនជាយុត្តិធម៌ សម្រាប់លោកនោះទេ។ លោក បញ្ជាក់តាមន័យដើមជាភាសាអង់គ្លេស និងត្រូវបានប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរថា៖ «វិធីតែមួយគត់ ដែលយុត្តិធម៌ នឹងត្រូវបានផ្តល់ឲ្យ គឺនៅពេលការចោទប្រកាន់ប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ត្រូវបានដកចេញដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ ហើយសិទ្ធិនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា និងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចំនួន ១១៧ នាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានស្តារឡើងវិញយ៉ាងពេញលេញ។ ថ្វីបើមានក្តីរំភើប ទាក់ទងនឹងការដោះលែងនៅថ្ងៃនេះក៏ដោយ ក៏យើងនៅតែស្ថិតក្នុងផ្លូវយ៉ាងឆ្ងាយ ពីការស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទិ្ធមនុស្ស នៅកម្ពុជានៅឡើយ»។
ការដោះលែងលោក កឹម សុខា ប្រធានបក្សជំទាស់ នៅពេលព្រឹកព្រហាមថ្ងៃច័ន្ទនេះ ធ្វើឡើងមិនប៉ុន្មានសប្តាហ៍ ក្រោយការដោះលែងសកម្មជន មន្ត្រី និងអតីតតំណាងរាស្ត្របក្សសង្គ្រោះជាតិ ១៥ រូប និងក្រោយការទទួលជ័យជម្នះដ៏ត្រចះត្រចង់ របស់បក្សកាន់អំណាច ក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិ ដែលគ្មានគូប្រជែងដ៏សំខាន់។
កាលពីសប្តាហ៍កន្លងទៅ គណបក្សដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានប្រកាសពីសមាសភាពគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងការដឹកនាំប្រទេស រយៈពេល ៥ ឆ្នាំទៅមុខទៀត ដោយបក្សតែមួយ ទាំងក្នុងសភា និងរដ្ឋាភិបាល៕
CWCI Cambodia 