អត្ថបទ ៖ RFA
03rd-8-2022
ក្រុមសកម្មជន និងអ្នកឃ្លាំមើលបរិស្ថាន រួមគ្នាប្រកាសធ្វើពហិការ ឈប់ប្រើប្រាស់សេវាកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត្រា ព្រមទាំងក្រុមហ៊ុនពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ បានឈូសឆាយដីព្រៃភ្នំតាម៉ៅ។ ពួកគេថា ពហិការនេះធ្វើឡើង ដើម្បីឱ្យក្រុមហ៊ុន និងរដ្ឋាភិបាលពិចារណាឡើងវិញ និង ត្រូវបញ្ឈប់សកម្មភាពឈូសឆាយដីព្រៃជាបន្ទាន់ បើពុំនោះទេ វានឹងបណ្ដាល ឱ្យបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ធំធេង ទាំងក្រុមហ៊ុន និងប្រទេសជាតិ។ ប៉ុន្តែភាគីក្រុមហ៊ុន បានបដិសេធថា ខ្លួនមិនបាននៅក្នុងចំណែកឈូសឆាយដីព្រៃភ្នំតាម៉ៅ នោះឡើយ។
ក្រុមយុវជន សកម្មជន អ្នកឃ្លាំមើលបរិស្ថាន ព្រមទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិល នៅថ្ងៃទី ៣ សីហា បានប្រកាសគោលជំហររបស់ខ្លួន នៅតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ពីការធ្វើពហិការ ដោយបញ្ឈប់នូវរាល់ការប្រើប្រាស់សេវាកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុនចំនួនពីរ គឺក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងក្រុមហ៊ុន ធីភី ម៉ូរ៉ល ហ្រ្គុប (TP Moral Group) ដែលបានឈូសឆាយវាតទី លើដីព្រៃ ភ្នំតាម៉ៅ កាលពីថ្ងៃទី១ សីហា។ យុទ្ធនាការពហិការទាំងនោះ រួមមាន ការបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្គម ដោយដាក់សញ្ញាទ្រុងជ្រូក និងសរសេរអក្សរថា «សង្គ្រោះភ្នំតាម៉ៅ» និង «ពហិការណាវ៉ាត្រា»។
យុវតីម្នាក់រស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ កញ្ញា ធួន ស្រីពៅ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៣ សីហាថា កញ្ញាចូលរួមក្នុងការធ្វើពហិការនេះ ដើម្បីបង្ហាញពីឆន្ទៈ ស្មារតីស្រឡាញ់ និង ការពារធនធានធម្មជាតិ ដែលកំពុងរងការគំរាមកំហែងពីឈ្មួញទាំងនោះ។ នៅលើបណ្ដាញសង្គមរបស់កញ្ញាបានសរសេរថា «ចាប់ពីវិនាទីនេះតទៅ ខ្ញុំធ្វើពហិការ ឈប់ស្ដាប់ ឈប់គាំទ្របទចម្រៀងនៃក្រុមហ៊ុន Galaxy Navatra» ព្រមទាំងគម្រោងអចលនវត្ថុទាំងឡាយរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ រួមទាំង ផ្សារកសិផលធម្មជាតិ ឡេង ណាវ៉ាត្រា ជាដើម។
កញ្ញាបន្តថា ការធ្វើបែបនេះ គឺដើម្បីឱ្យក្រុមហ៊ុនលែងទទួលបានការគាំទ្រ និងបាត់បង់ប្រាក់ចំណូល ព្រមទាំងបង្ហាញថា ប្រជាជនខ្មែរមិនពេញចិត្ត ចំពោះការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនៅពេលនេះទេ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ កញ្ញាជឿជាក់ថា បើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ចូលរួមក្នុងការធ្វើពហិការនេះ កាន់តែច្រើន នោះវានឹងអាចធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ បញ្ឈប់ការឈូសឆាយព្រៃបានជាក់ជាមិនខាន។ កញ្ញាបន្តថា សកម្មភាពឈូសឆាយព្រៃឈើនៅភ្នំតាម៉ៅ កំពុងបង្កជាវិនាសកម្មថ្មីមួយទៀត ដល់សត្វព្រៃ និងប្រជាពលរដ្ឋ ដែលទាញប្រយោជន៍ពីព្រៃនេះ តាមរយៈអនុផលព្រៃឈើ និងទេសចរណ៍។ យុវតីរូបនេះបន្ថែមថា បើក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត់ត្រា នៅតែបន្តបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅបន្តទៀតនោះ ក្រុមហ៊ុននឹងរងការស្អប់ខ្ពើមពីប្រជាជនខ្មែរកាន់តែខ្លាំង ៖ «សម្រាប់ខ្ញុំៗ ចាត់ទុកការឈូសឆាយវាតទីជម្រកសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅនេះ ជារឿងដែលអាក្រក់បំផុត ដែលរឿងដែលមនុស្សធម្មតាធ្វើមិនបាន។ ដែលចូលរួមថែរក្សា ឬអត់? ដែលចូលរួមដាំទុកពីអង្កាល់អត់? ដែលមកឈូសឆាយឆៅៗ នេះ។ គេថែរក្សារាប់ឆ្នាំហើយ មកឈូសឆាយប្រើរយៈពេលមួយថ្ងៃពីរថ្ងៃ ហើយដូចជាអត់ស្រឡាញ់ធនធានធម្មជាតិសូម្បីតែបន្តិច។ […] បំផ្លាញ ដើម្បីសូម្បីតែជម្រកសត្វ ហើយថ្លៃថ្នូរប៉ុណ្ណាទៀត មានតម្លៃអីទៀត»។
ស្ថាបនិកចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិច ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសុន (Alejandro Gonzalez Davidson) គាំទ្រ យុទ្ធនាការពហិការរបស់ក្រុមយុវជន និងចាត់ទុកថា នេះជាទង្វើមួយបង្ហាញពីការការពារធនធានធម្មជាតិ ដោយអហិង្សា។ លោកបន្តថា មានតែការធ្វើពហិការនេះ តែមួយគត់ ដែលជាជម្រើសល្អ ក្នុងការតតាំងនឹងការបំផ្លិចបំផ្លាញមួយនេះ នៅក្នុងប្រទេស ដែលមិនគោរពគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ។
ជាមួយគ្នានេះ លោកចាត់ទុកថា ការឈូសឆាយដីព្រៃភ្នំតាម៉ៅនៅពេលនេះ ជាកំហុសធ្ងន់ធ្ងរ និងជាឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើមួយទៀត របស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ដែលគប់គិតជាមួយបុគ្គល ដែលផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ឱ្យលោក។ លោកថា បណ្ដាឈ្មួញទទួលបានសិទ្ធិក្នុងការឈូសឆាយ ព្រៃភ្នំតាម៉ៅ គឺសុទ្ធតែជាអ្នកធ្លាប់បរិច្ចាគលុយវាល់លានដុល្លារ ទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កន្លងមក។ លោកបន្តទៀតថា ទោះបីជាប្រជាពលរដ្ឋមិនពេញចិត្តយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលនៅតែអនុម័តឱ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ ធ្វើការឈូសឆាយព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ដោយសារតែផលប្រយោជន៍បក្សពួករបស់ លោក ហ៊ុន សែន ៖ «រឿងអាទិភាពហ្នឹង គឺលុយ ហើយនៅក្នុងអាលុយហ្នឹង គឺមានប្រយោជន៍ហិរញ្ញវត្ថុ ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុនឯកជន ដូចក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត្រា ជាដើម»។
ក្រុមសកម្មជនបរិស្ថាន អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើអនុបយោគដីព្រៃតំបន់ ភ្នំតាម៉ៅ ឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យ ឡេង ណាវ៉ាត្រា របស់លោក ឡេង ភត្រា ដែលគេស្គាល់ថា ជាឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងក្រុមហ៊ុនសំណង់ ធីភី ម៉ូរ៉ល ហ្រ្គុប (TP Moral Group) របស់លោក ឃុន សៀ សម្រាប់វិនិយោគធ្វើជាផ្ទះល្វែង ខុនដូលក់។ វាមិនខុសពីរាល់ដងនោះឡើយ ដែលពួកគេចាត់ទុកការឈូសឆាយដីព្រៃ ឬលុបបឹងយកសាងសង់លំនៅឋានប្រណិតៗ លក់ទៅឱ្យអ្នកមានក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសនោះ។
លោក ឡេង ណាវ៉ាត្រា ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាឧកញ៉ាមួយរូប ដែលបានបរិច្ចាគថវិការាប់លានដុល្លារ ទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាល ក្នុងរយៈពេល ៤ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បន្ទាប់ពីលោកទទួលបានងារជាឧកញ៉ា កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ ក្នុងនោះលោក បានបរិច្ចាគទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលទ្រង់ទ្រាយធំៗ ចំនួន ៥ ដង ដោយសរុបជាទឹកប្រាក់ចំនួន ៥លាន ៦២ម៉ឺន ដុល្លារអាមេរិក (៥.៦២០.០០០ ដុល្លារអាមេរិក)។
ក្រោយពីការបរិច្ចាគរួចមក គេសង្កេតឃើញលោកឧកញ៉ារូបនេះ ទទួលបានការផ្ដល់ដីសម្បទានពីរដ្ឋាភិបាល សម្រាប់សាងសង់លំនៅឋាន ផ្ទះល្វែង និងលក់ជាដីឡូត៍យ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង។
ទាក់ទិនរឿងនេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅពុំទាន់អាចទាក់ទងតំណាងក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម លោក វេង សុខុន ដើម្បីសាកសួរព័ត៌មានលម្អិតបាននៅឡើយនោះទេ នៅថ្ងៃទី៣ សីហា។
ដោយឡែក នាយកក្រុមហ៊ុនសំណង់ ធីភី ម៉ូរ៉ល ហ្រ្គុប (TP Moral Group) លោក ឃុន សៀ បដិសេធថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោកមិនមែនជាអ្នកឈូសឆាយដីព្រៃតំបន់ភ្នំតាម៉ៅនោះឡើយ ៖ «សួរឱ្យច្បាស់ទៅថា អ្នកកាប់ជាអ្នកណា? សួរសិនថា អ្នកណាជាអ្នកកាប់ ហើយឱ្យច្បាស់បន្តិចទៅថា អ្នកណាកំពុងតែកាប់ហ្នឹង សួរឱ្យច្បាស់បន្តិចសិនទៅ។ ចុះបើមិនមែនខ្ញុំកាប់អាហ្នឹងម៉េចវិញ អាហ្នឹងសួរឱ្យបងឯងសួរឱ្យច្បាស់»។
សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកឱ្យដឹងថា ផ្ទៃដី ៧០០ហិកតា ត្រូវបានស្នើសុំដោយក្រុមហ៊ុន TP Moral Group របស់ឧកញ៉ា ឃុន សៀ ខណៈផ្ទៃដីមួយ ដែលមិនត្រូវបានប្រាប់ឱ្យដឹងទំហំ និងបញ្ជាក់ថា ជាផ្ទៃដីដែលមានទំហំធំជាងគេ ត្រូវបានលក់ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ និងម្ចាស់ផលិតកម្មចម្រៀងកាឡាក់ស៊ី របស់ឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា។ ជាមួយគ្នានេះ គេគ្រោងឈូសព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ក្នុងទំហំប្រមាណ ១.៥០០ ហិកតា ដោយផ្ទៃដីទាំងមូលមានទំហំជាង ២.៥០០ ហិកតារ ប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមយុវជន សកម្មជន អ្នកឃ្លាំមើលបរិស្ថាន ព្រមទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ចាត់ទុកថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ កំពុងទទួលសិទ្ធិពេញទំហឹងពីរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ដែលនៅសេសសល់តិចតួចក្រោមពាក្យថា អភិវឌ្ឍ៕
………………
អ្នកការពារបរិស្ថាន ពន្យល់ពីសក្ដានុពលនៃតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ
អត្ថបទ ៖ RFA
04th-8-202
អ្នកជំនាញបរិស្ថាន និងក្រុមយុវជន បង្ហាញពីសក្ដានុពល ភ្នំតាម៉ៅ ដោយមានរុក្ខជាតិកម្រជាច្រើនប្រភេទ រួមមាន ព្រៃព្រឹក្សា អូរធម្មជាតិ ប្រជុំកូនភ្នំ ជម្រាលភ្នំ និងរុក្ខជាតិកម្រ ផ្តល់ទេសភាពខៀវស្រងាត់ អំណោយផលគាប់ប្រសើរ ឱ្យសត្វព្រៃរស់នៅ និងចិញ្ចឹមជីវិតរាប់សិបប្រភេទ។ ពួកគេបារម្ភថា ការឈូសឆាយកម្ទេចព្រៃអភិរក្សដ៏ធំសម្បើមនេះ នឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់ ទីកន្លែងសង្គ្រោះសត្វព្រៃយ៉ាងសំខាន់នៅកម្ពុជាប៉ះពាល់វិស័យទេសចរ និងជីវភាពប្រជាជនក្នុងតំបន់។
អ្នកជំនាញផ្នែកបរិស្ថាន និងក្រុមយុវជនស្តាយស្រណោះព្រៃឈើតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ដែលកំពុងត្រូវបានគេឈូសឆាយក្លាយជាទីវាលរហោឋាន ហើយគ្រោងជំនួសមកវិញនូវគម្រោងនានារបស់សេដ្ឋីអចលនទ្រព្យឧកញ៉ា ឃុន សៀ និង ឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ។ បច្ចុប្បន្នតំបន់នោះ កំពុងទទួលរងការឈូសឆាយបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ អស់ជាច្រើនរយហិកតារ ដោយមានគ្រឿងចក្រជាច្រើនគ្រឿង អមដោយ សមត្ថកិច្ចចម្រុះ ប៉ូលិស និងប៉េអិម យាមការពារយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន មិនឱ្យពលរដ្ឋចេញចូលតំបន់នោះឡើយ។
យុវជនរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុធ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា តំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ជាកន្លែងសង្គ្រោះសត្វព្រៃយ៉ាងសំខាន់ ដែលគេយកសត្វព្រៃជិតផុតពូជពីតំបន់ផ្សេងៗ ទៅសង្គ្រោះ និងអភិរក្សនៅតំបន់នោះ។ លោកថា សត្វដែលតាំងបង្ហាញក្នុងទ្រុងខ្លះ គេតែងតែលែងវា ចូលក្នុងព្រៃតំបន់នោះ ដែលទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ មកទស្សនាកម្សាន្ត។
លោកបន្ថែមថា បើព្រៃនៅតំបន់នោះវិនាសហិនហោចអស់ សត្វព្រៃ និងជម្រកសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទនឹងបាត់បង់ ហើយអាកាសធាតុ នឹងឡើងកម្តៅខ្លាំង។ លោកចាត់ទុក ការអភិវឌ្ឍបំផ្លាញព្រៃឈើ និងជម្រកសត្វព្រៃ ដ៏ធំធេងនេះ ធ្វើឡើងដោយមិនគិតពីអនាគតកូនចៅជាន់ក្រោយ ៖ «តាំងពីខ្ញុំកើតមក ខ្ញុំឃើញថា អ្វីដែលយើងមានកាន់តែបាត់បង់ទៅ ៗ អត់ដែលឃើញកកើត។ ខ្ញុំធ្លាប់ឮ គេនិយាយ តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៨ យើងមានសត្វព្រៃច្រើន ក្រោយមកសត្វគេបរបាញ់ ព្រៃឈើគេកាប់បន្តិចម្តងៗ កោះលក់ឱ្យឧកញ៉ា បឹងលុប ។ ធម្មជាតិទាំងអស់ហ្នឹង តម្រង់ជួរគ្នាដើរឆ្ពោះរកវិនាសកម្ម ក្រោមលេសអភិវឌ្ឍ អត់មានគិតដល់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ។ ដូនតាយើង គាត់ខំរក្សា ទុកឱ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ»។
រីឯ ប្រធានសមាគមអ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថាន និងសង្គម លោក ជុំ ហួត ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាល ផ្អាកសកម្មភាពឈូសឆាយព្រៃទាំងនេះ និងផ្លាស់ប្ដូរគំនិតអភិវឌ្ឍន៍នៅទីនោះ ដើម្បីសុវត្ថិភាពសត្វព្រៃ និងធនធានធម្មជាតិ។ លោកថា ការឈូសឆាយព្រៃទាំងនេះ នឹងធ្វើឱ្យសត្វព្រៃបាត់បង់ជម្រក និងបាត់បង់កន្លែងសង្គ្រោះសត្វព្រៃ ហើយរមណីយដ្ឋានជាច្រើនកន្លែង នឹងប្រឈមបិទទ្វារ ៖ «បានឮហើយថា តំបន់នោះអស្ចារ្យបំផុត ក្នុងចំណោមប្រទេសកម្ពុជា តែធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនកាន់តែបាត់បង់ហិនហោច នូវអ្វីដែលយើងមាន។ ធ្វើឱ្យសោកស្តាយខ្លាំង ដែលយើងមិនអាចទទួលយកបាន ការបំផ្លាញទាំងអស់ហ្នឹង ក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍»។
អ្នកជំនាញបរិស្ថានសង្កេតឃើញថា មជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ផ្តល់ភាពងាយស្រួលដល់និស្សិតចង់សិក្សាស្វែងយល់ពី ជីវសាស្ត្ររបស់សត្វព្រៃកម្រ ជិតផុតពូជ ព្រោះតំបន់នោះ នៅជិតរាជធានីភ្នំពេញ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត បើទោះបីជាដើមឈើធំៗ នៅតំបន់នោះ ត្រូវគេកាប់បំផ្លាញអស់ទៅហើយក្តី ក្រោយក្រសួងកសិកម្មបានកំណត់ទីនោះ ជាតំបន់អភិរក្ស ព្រៃរេចរឹលបានដុះឡើងវិញ នៅរយៈពេលជាង ១០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលផ្តល់ម្លប់ដល់សត្វព្រៃ និងជម្រកបក្សាបក្សី។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទង សុំការបំភ្លឺរឿងនេះពីតំណាងក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងតំណាង ឧកញ៉ា ឃុន សៀ បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី ៤ សីហា។ ប៉ុន្តែលោក ឃុន សៀ ធ្លាប់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ដោយបដិសេធថា ក្រុមហ៊ុនរបស់លោក មិនបានឈូសឆាយដីព្រៃតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ នោះឡើយ។
ជុំវិញសកម្មភាពឈូសឆាយនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅនេះ ក្រសួងកសិកម្ម បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ នៅថ្ងៃទី ០៤ សីហា ដោយច្រានចោល ចំពោះការរិះគន់របស់ពលរដ្ឋ។ ក្រសួងលើកហេតុផលថា ការអភិវឌ្ឍនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ពុំមានផលប៉ះពាល់ទាល់តែសោះ។ ក្រសួងថា តំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ជាស្ថានីយស្តារព្រៃឈើ ដែលមានឈើប្រភេទប្រេងខ្យល់ អាកាស្យា និងឈើធម្មជាតិ អមដោយដីខ្សាច់ ពុំមានការដុះលូតលាស់ព្រៃឈើល្អទេ។ លើសពីនេះ តំបន់នោះពុំមានសត្វព្រៃសំខាន់ៗ ជិតផុតពូជ ដូចការលើកឡើងឡើយ គឺមានតែជ្រូកព្រៃ ដែលតែងតែមករំខានដំណាំពលរដ្ឋ។ ក្រសួងកសិកម្មបញ្ជាក់ថា ការអភិវឌ្ឍនេះ គឺជាការដោះដូរដីនៅតំបន់ផ្សេង ជាថ្នូរនឹងការអភិវឌ្ឍ ដោយកែលម្អឧទ្យានជាតិភ្នំតាម៉ៅ ឱ្យមានភាពប្រសើរឡើង នូវប្រព័ន្ធផ្លូវ អគារ សួនច្បារ និងអាំងស្តុកទឹកជាដើម។
ការលើកឡើងរបស់ក្រសួងកសិកម្មនេះ គឺផ្ទុយពីការស្រាវជ្រាវអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ (Wildlife Alliance) ដែលរកឃើញថា ភ្នំតាម៉ៅ គឺជាសួនសត្វល្អតែមួយគត់ សម្រាប់សង្គ្រោះសត្វ និងបង្កកំណើតសត្វព្រៃកម្រ ដោយប្រមូលផ្តុំខ្លាឃ្មុំធំជាងគេ នៅលើពិភពលោក ព្រមទាំងជាកន្លែង ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជិតឆ្ងាយ មកមើលសម្បត្តិធម្មជាតិនៅកម្ពុជា។
លើសពីនេះ មានអង្គការអភិរក្សសត្វព្រៃមួយចំនួន កំពុងអភិរក្សខ្លាឃ្មុំ និងបង្កាត់កូនក្រពើភ្នំ នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ដែលជាប្រភេទសត្វកម្របំផុត។ រីឯអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ កំពុងចិញ្ចឹមកូនស្វាក្រវាត់ដែល ពិបាកចិញ្ចឹម ប៉ុន្តែអង្គការនេះ បានអនុវត្តគម្រោងនេះដោយជោគជ័យ។
អ្នកជំនាញអភិរក្សសត្វព្រៃនៅអង្គការនេះ លោក នីច ម៉ាក (Nick Marx) មានប្រសាសន៍នៅក្នុងវីដេអូឃ្លីប កាលពីពេលកន្លងទៅថា មានសត្វស្លាបកម្រ កំពុងធ្វើសំបុកលើដើមឈើ នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ដូចជាសត្វត្រដក់ជាដើម។ លោកបន្ថែមថា ឧទ្យានសត្វភ្នំតាម៉ៅ មានព្រៃធម្មជាតិទំហំ ២ ពាន់ ៣រយហិកតារព័ទ្ធជុំវិញ បង្កលក្ខណៈងាយស្រួល ដោះលែងសត្វឱ្យដើរលេងកម្សាន្តបែបធម្មជាតិ ៖ «ព្រៃភ្នំតាម៉ៅ មានព្រៃធម្មជាតិ ២ ពាន់ ៣ រយហិកតារជុំវិញ ល្អសម្រាប់សត្វក្នុងសួន និងសត្វអាចដោះលែង។ សួនសត្វនៅក្រៅប្រទេស អត់មានព្រៃជុំវិញដោះលែងសត្វអត់បាន។ ឆ្នាំ ២០០៩ រដ្ឋបាលព្រៃឈើ សុំខ្ញុំឱ្យជួយល្បាតព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ខ្ញុំសប្បាយជួយ ឥលូវខ្ញុំបានធ្វើ ១៣ ឆ្នាំហើយ»។
អ្នកឃ្លាំមើលបរិស្ថាន មើលឃើញថា គម្រោងឈូសឆាយព្រៃជាង ១ពាន់ ៥រយហិកតារ (១.៥០០) នេះ កំពុងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋ មិនសប្បាយចិត្ត និងជាការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិកេរ្តិ៍ដូនតា ដោយមិនខ្វល់ពី ក្តីកង្វល់ទាំងឡាយរបស់ពលរដ្ឋ។ លើសពីនេះ ក្រុមហ៊ុន និងអាជ្ញាធរ នៅមិនទាន់កំណត់ព្រំប្រទល់ដីព្រៃអភិរក្ស ដែលត្រូវឈូសឆាយ ជាពិសេសបង្ហាញពីទំហំថវិកាវិនិយោគ និងគម្រោងកសាងបញ្ចប់នៅពេលណានៅឡើយទេ។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកជំនាញបរិស្ថាន លោក ហែម ឧត្តម យល់ថា ធនធានធម្មជាតិនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ កំពុងទ្រទ្រង់ជីវិតសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទ ជាពិសេស ផ្តល់អនុផលព្រៃឈើជូនពលរដ្ឋ។ លោកថា ប្រសិនបើមានការឈូសឆាយបំផ្លាញអស់ នោះនឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់សោភ័ណបរិស្ថាន។ លោកថា រដ្ឋាភិបាល គួរតែផ្តល់សិទ្ធិឱ្យពលរដ្ឋ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងភាគីពាក់ព័ន្ធចូលរួមសម្រេចចិត្តលើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នេះ ប្រកបដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព ៖ «ពិគ្រោះយោបល់ឱ្យមានការចូលរួមពីដើមទីកាន់តែឆាប់កាន់តែល្អ ត្រូវមានតម្លាភាព កុំធ្វើបិទបាំង ប្រាប់ពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន ពិគ្រោះយោបល់ជាមួយពលរដ្ឋ ឱ្យគាត់មានឱកាស សួរសំណួរ»។
ឧទ្យានជាតិសួនសត្វភ្នំតាម៉ៅ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ មានផ្ទៃដី ២.៣០០ ហិកតារ ត្រូវបានចុះបញ្ជីជាតំបន់អភិរក្សពីក្រសួងកសិកម្ម កាលពីឆ្នាំ ១៩៩៥។ តំបន់អភិរក្សនេះ ឋិតក្នុង ស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ ឆ្ងាយពីរាជធានីភ្នំពេញ ៤០ គ.ម។ តំបន់នោះ មានប្រាង្គប្រាសាទបុរាណ ព្រៃភ្នំ ធម្មជាតិ និងជាសួនសត្វដ៏ធំ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយមានផ្ទៃដី អមដោយព្រៃព្រឹក្សា បឹង និងអូរធម្មជាតិ ផ្តល់អំណោយផលគាប់ប្រសើរ ឱ្យសត្វព្រៃរស់នៅ និងចិញ្ចឹមជីវិត។ សួនសត្វទីនោះ បានតាំងបង្ហាញ ប្រភេទសត្វកម្រជាច្រើនប្រភេទ ឱ្យអ្នកទេសចរណ៍ទស្សនារួមមាន ពស់ថ្លាន់ ក្រពើ ខ្លា តោ ដំរី ស្វា និង ខ្លាឃ្មុំជាដើម៕
.
CWCI Cambodia 