(ដោយ ឌឹខេមបូឌា ដេលី – The Cambodia Daily / 8th-5-2020)
ក្រោយសាររំលែកទុក្ខ និងការដឹកនាំប្រតិភូទៅគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធម្តាយក្មេក របស់លោកនាយរដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងជាម្តាយបង្កើតរបស់អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ពីសំណាក់ប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក កឹម សុខា រួចមក បានធ្វើឱ្យក្រុមអ្នកតាមដានសង្គម និងប្រជាពលរដ្ឋ រំពឹងថា កាយវិការទន់ភ្លន់ រវាងឥស្សរៈជនជាន់ខ្ពស់ផ្នែកនយោបាយទាំងនេះ នឹងនាំឱ្យមានការប្រែប្រួលជា«វិជ្ជមាន» នៅកម្ពុជានាពេលខាងមុខ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត បានលើកឡើងលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា មនុស្សពីរនាក់នេះ ពោលគឺ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក កឹម សុខា ខានជួបគ្នាប្រមាណ ៤ ឆ្នាំមកហើយ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៦ នៅក្នុងរដ្ឋសភា។ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម ពីក្រៅប្រទេសរូបនេះ យល់ឃើញថា «លោក កឹម សុខា និងលោក ហ៊ុន សែន ជួបមុខគ្នាជាថ្មី ក្នុងពិធីបុណ្យសពមហាឧបាសិកា ប៊ុន ស៊ាងលី ជាការចូលរួមរំលែកទុក្ខធម្មតា ក្នុងនាមជាគ្រួសារខ្មែរ តាមប្រពៃណីខ្មែរ នេះបើតាមន័យធម្មតា។ ចំណែកក្នុងន័យនយោបាយ គឺ «ជាសញ្ញាវិជ្ជមាន» មួយ ដែលពួកគេអាចជួបគ្នាបាន និងជជែកបានខ្លះ នៅក្នុងកម្រិតមួយ «ជាវិជ្ជមាន»ផងដែរ»។
លោក ម៉ែន ណាត បន្តថា រឿងអ្វីក៏ដោយ ក៏អាចដោះស្រាយគ្នាបាន ឲ្យតែភាគីទាំងពីរ មានភាពប្រាកដនិយម និងជឿជាក់រៀងៗខ្លួន ក្នុងគោលដៅ «ផលប្រយោជន៍ជាតិ ផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋ និងស្តារស្ថានភាពជាប្រក្រតីឡើងវិញ នៃសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។
លោក ម៉ែន ណាត ចង់ឃើញអ្នកនយោបាយ ជ្រើសរើសយកវិធីជជែកគ្នា ពិគ្រោះយោបល់គ្នា តាមមធ្យោបាយអហិង្សា សន្តិវិធី គោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និងឈរលើគោលការណ៍ស្មើភាពគ្នា ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានានា ដែលកំពុងប្រឈមនៅកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះ លោកក៏បានលើកជាយោបល់មួយចំនួន ជំរុញឱ្យលោក ហ៊ុន សែន វិលទៅរកការស្តារប្រក្រតីភាពរបស់កម្ពុជាឡើងវិញ តាមរបត់ថ្មី នៃទស្សនៈពិភពលោក បន្ទាប់ពីផុតស្ថានភាពជំងឺកូរ៉ូណា។
បន្ថែមពីនេះ លោក ម៉ែន ណាត ក៏ចង់ឃើញលោក កឹម សុខា មានសេរីភាពពេញលេញ រួចបន្តកិច្ចការងាររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ របស់លោកវិញ បើទោះជាមានផលវិបាកខ្លះក៏ដោយ។ ជាងនេះទៀត អ្នកនយោបាយ ក៏ត្រូវរួមគ្នាស្តារស្ថានការអាប់អួរ ទាំងនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងសិទ្ធិមនុស្ស ពិសេសការដោះលែងក្រុមសកម្មជនទាំងអស់ ឱ្យមានសេរីភាព ជួបជុំក្រុមគ្រួសារឡើងវិញ។ ទាំងនេះ អ្នកនយោបាយ ត្រូវប្រតិបត្តិតាមមធ្យោបាយអហិង្សា សន្តិវិធី និងគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រមទាំងឈរលើគោលការណ៍ស្មើភាព។
ចំណែកប្រធានក្រុមពលរដ្ឋនិយម លោក ទូច វិបុល បានសរសេរនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា លោកសង្កេតឃើញសកម្មជននយោបាយជាច្រើន សម្តែងការសប្បាយចិត្ត នៅពេលឃើញ លោក ហ៊ុន សែន និងលោក កឹម សុខា អង្គុយក្បែរគ្នាប្រកបដោយការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយនាំគ្នាពោលពាក្យថា «ទោះបីយើងនៅបក្សផ្សេងគ្នា ឬមានទស្សន:នយោបាយផ្ទុយគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏យើងត្រូវចេះគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក នៅពេលដៃគូប្រកួតរបស់ខ្លួន មានទុក្ខបែបនេះ» ។
លោក វិបុល បន្តថា សារនេះបញ្ជាក់ថា សកម្មជននយោបាយខ្មែរ មានការយល់ដឹងច្រើនអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ លោក ទូច វិបុល បន្ថែមថា លោកសូមចូលរួមរីករាយជាមួយបងប្អូនទាំងអស់គ្នាដែរ ហើយសង្ឃឹមថា មេដឹកនាំក៏ដូចជា អ្នកនយោបាយខ្មែរគ្រប់និន្នាការនយោបាយ ប្រកាន់យកនូវមាគ៌ានៃការគោរពគ្នាបែបនេះ ទៅថ្ងៃអនាគត។
ដោយឡែកសម្រាប់ទីប្រឹក្សាអង្គការសេដាក និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកនៃ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ ក្រៅពីសម្តែងការចូលរួមរំលែកទុក្ខ ជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងក្រុមគួ្រសារ លោកក៏បានបង្ហាញទស្សនៈថា «កាយវិការរវាងលោកកឹម សុខា និងលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធមហាឧបាសិកា ប៊ុន ស៊ាងលី នោះ ក៏អាចជាឱកាសនៃការចាប់ផ្តើមនៃការសម្របសម្រួលគ្នារ វាងមេបក្សកាន់អំណាច និងមេបក្សប្រឆាំង»។ លោកបន្តថា ការសម្របសម្រួលគ្នា រវាងតួអង្គអ្នកនយោបាយជាន់ខ្ពស់ទាំងពីរ ក្នុងការសហការគ្នាកសាងប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស នៅកម្ពុជា ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃស ន្តិភាពយូរអង្វែង និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសមធម៌។
ចំណែកអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម លោកបណ្ឌិត ហេង ស្រ៊ាង វិញ លើកឡើងថា លោករីករាយពេលបានឃើញអ្នកនយោបាយខ្មែរ ជួបជជែកគ្នាដោយសន្តិភាព ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជាតិ ហើយប្រហែលជាមានពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើន ក៏យល់ដូចលោកដែរ។ ជាមួយគ្នានេះ លោកសង្ឃឹមថា កម្តៅនយោបាយនៅកម្ពុជា នឹងបានចុះថយខ្លះ ក្រោយពីជំនួបរវាងលោក ហ៊ុន សែន និងលោក កឹម សុខា កាលពីថ្ងៃទី ០៥ ឧសភា។
ជាងនេះទៀត មានពលរដ្ឋអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកជាច្រើន បានសម្តែងក្តីរីករាយក្រោយជំនួបនេះ ដោយពួកគេសង្ឃឹមថា ស្ថានភាពនយោបាយកម្ពុជា នឹងប្រែជាស្រឡះ ក្រោយពេលអាប់អួរអស់រយៈពេលជាង ២ ឆ្នាំមកនេះ។
រីឯអតីតប្រធានអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ព្រាប កុល បានសរសេរនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា «លោកផ្ទាល់ និងពលរដ្ឋខ្មែរទូទាំងនគរ គាំទ្រឱ្យឥស្សរជននយោបាយខ្មែរ គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ មានឥរិយាបថ និងវប្បធម៌ប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាបែបនេះ»។ លោកបន្តថា វប្បធម៌ និងឥរិយាបថ បែបនេះ គួរតែមាននៅក្នុងសង្គមជាតិខ្មែរដរាបរៀងទៅ ទោះស្ថិតក្នុងកាលទេស:ណាក៏ដោយ។ ទង្វើបែបនេះ គឺជាសីលធម៌ និងគុណធម៌ ដែលអ្នកនយោបាយ និងពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់និន្នាការគួរប្រកាន់យក ហើយការប្រព្រឹត្តិបែបនេះ គួរត្រូវបានជំរុញ និងធ្វើជាគំរូ ដោយមេដឹកនាំនយោបាយ។
ដោយឡែកមានពលរដ្ឋខ្លះលើកឡើងថាពេលឃើញអ្នកនយោបាយជួបគ្នា ដឹងសុខទុក្ខគ្នា ពួកគាត់សែនរំភើបស្ទើរស្រក់ទឹកភ្នែក ព្រោះនេះគឺជារូបភាពដែល ពលរដ្ឋចង់ឃើញ ចង់បានការរួបរួមជាតិជាធ្លុងមួយយ៉ាងពិតប្រាកដ។
បន្ថែមពីនេះ ប្រវត្តិសាស្ត្របានលាតត្រដាងឲ្យយើងបានឃើញហើយថា «ខ្មែររួមគ្នា ខ្មែរខ្លាំង តែបើខ្មែរបែកបាក់គ្នា ខ្មែរខ្សោយ»។ ពលរដ្ឋ ក៏បានផ្តាំទៅអ្នកនយោបាយថា ដើម្បីតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិ មានតែរួបរួមគ្នាប៉ុណ្ណោះ ទោះបីយើងមានទស្សនៈនយោបាយខុសគ្នាក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែទិសដៅរួម គឺប្រយោជន៍ជាតិ៕
.
CWCI Cambodia 